تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
آیا خانم‌ها با اثبات این‌که همسرشان در شهر دیگری شاغل بوده و به‌این‌دلیل مجبورند کار خود و شهری که در آن شاغل هستند را ترک کنند، می‌توانند از بیمۀ بیکاری استفاده کنند و نیازی به نامۀ اخراج یا عدم نیاز کارفرما نداشته باشند؟
خیر، چنین چیزی در قانون و مقررات مربوط به بیمۀ بیکاری پیش‌بینی نشده است. دو شرط اصلی بیمۀ بیکاری اعلام اخراج یا عدم نیاز توسط کارفرما (چه با نامه چه بدون نامه) و داشتن حداقل شش‌ماه سابقه در قراردادهای غیرموقت است.
در اردیبهشت 1396، روزهای کارکردم ۲۸ روز رد شده است، هم‌اکنون من برای دریافت بیمۀ بیکاری به‌جای 365 روز، 363 روز کارکرد دارم. راهکار قانونی برای جبران کسری این دو روز چیست؟
شرط داشتن یک‌سال سابقه در آخرین کارگاه برای کسانی است که قرارداد آن‌ها موقت است و با پایان قرارداد، کارفرما حاضر به تمدید قرارداد با آن‌ها نیست وگرنه برای کسانی‌که قرارداد دائم دارند یا با وجود قرارداد موقت در حین قرارداد بیکار می‌شوند، همان شش‌ماه سابقۀ پرداخت حق بیمه کافی است. درهرحال اگر دو روز کم است چنان‌چه کارفرما از پرداخت حق بیمۀ آن خودداری کرده، می‌توانید با شکایت در هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار، دو روز مذکور را احیا کرده و در زمرۀ سوابق خود درآورید. درصورتی‌که مدت اشتغال واقعی همان 363 روز بوده است، اقدامی متصور نیست و برای پرداخت مقرری باید یک‌سال سابقۀ کامل داشته باشید.
کارگاهی که در آن مشغول هستم، در حال تعطیلی است. برای دریافت بیمۀ بیکاری باید به کجا مراجعه کنم. چه مدارکی نیاز است. در ضمن 15 سال سابقه و 45 سال سن دارم و متأهل هستم. چه‌مدت بیمۀ بیکاری می‌گیرم و مبلغ آن چقدر است؟
پس از بیکاری و اخراج، یک‌ماه فرصت دارید تا به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار مستقر در محدودۀ کارگاه مراجعه و درخواست خود برای دریافت مقرری بیکاری را ارائه کنید. مدارکی که باید ارائه کنید جدای از مدارک هویتی شخصی مثل کارت ملی عبارتنداز: قرارداد کار. قرارداد کار می‌تواند کتبی یا شفاهی باشد. درصورتی‌که قرارداد کتبی باشد با ارائۀ نسخه‌ای از قرارداد و اگر به‌صورت شفاهی است، لازم است با ارائۀ مدارک دیگر اشتغال خود را اثبات کنید. مدارکی مثل:
1. سوابق پرداخت حق بیمه
2. فیش‌ها یا رسیدهای دریافت حقوق و مزایا (پرینت بانکی دریافت حقوق)
3. گواهی اشتغال، اخراج یا نامۀ عدم نیاز که توسط کارفرما صادر شده است.
4. پرینت سابقۀ پرداخت حق بیمه که از سامانه یا شعبه و کارگزاری‌های سازمان تأمین اجتماعی اخذ شده باشد.
5. رونوشتی از کارت حضوروغیاب
6. هرگونه مدرک و سندی که دلالت بر اشتغال در همان کارگاه، میزان حقوق و مزایا، مدت اشتغال و کارکرد و... باشد.
البته لازم نیست تمام مدارک مذکور ارائه شود. مدارک هرچه کامل‌تر باشد، رسیدگی سریع‌تر و نتیجه آسان‌تر و قابل دسترسی است. مدت پرداخت مقرری بیمۀ بیکاری هم به تأهل، تکفل، تجرد و میزان سابقۀ بیمه‌شده بستگی دارد. به بیمه‌شدگان متأهل و متکفل حداکثر۵۰ ماه و حداقل 12 ماه مقرری بیمۀ بیکاری پرداخت می‌شود که باتوجه به سابقۀ بین ماه‌های مذکور خواهد بود. برای شخصی که ۱۵سال سابقۀ پرداخت حق بیمه دارد و نیز متأهل، 26 ماه مقرری قابل پرداخت است. میزان مقرری بیمۀ بیکاری هم بین 55 درصد تا 80 درصد متوسط دست‌مزد مبنای پرداخت حق بیمه قبل از بیکاری است که از حداقل حقوق تعیین‌شده توسط شورای عالی کار کم‌تر نخواهد بود. متوسط حقوق متقاضیان مقرری بیمۀ بیکاری برمبنای 90 روز دست‌مزد پایانی قبل از بیکاری تعیین می‌شود. درواقع میزان مقرری پرداختی همانند مدت پرداخت مقرری به تأهل (تکفل) و تجرد بستگی دارد. براین‌‌اساس کسانی که متأهل یا متکفل هستند به‌ازای هر نفر از افراد تحت تکفل (تا حداکثر چهار نفر) معادل 10 درصد به مقرری آن‌ها افزوده می‌شود، مشروطبراینکه کل مقرری از 80 درصد متوسط حقوق تجاوز نکند.
افراد تحت تکفل در موضوع بیمۀ بیکاری چه کسانی هستند و کلاً شرایط کفالت دراین‌خصوص چگونه است؟
افراد تحت تکفل بیمه‌شدۀ بیکار شامل اشخاص زیر هستند:
همسر (زن یا شوهر)، فرزندان اناث مادام که ازدواج نکرده و فاقد حرفه و شغل باشند، فرزندان ذکور تا 20 سالگی (19 سالِ تمام) یا منحصراً درصورتی‌که به تحصیلات دانشگاهی اشتغال داشته یا طبق رأی کمیسیون پزشکی سازمان ازکارافتاده کلی باشند، پدر و مادر که سن پدر از 60 سال و سن مادر از 55 سال متجاوز باشد. یا طبق نظر کمیسیون سازمان تأمین اجتماعی ازکارافتاده کلی باشند و درهرحال معاش آنان منحصراً توسط بیمه‌شده تأمین شود، خواهر و برادر تحت تکفل درصورت داشتن شرایط مربوط به فرزندان اناث و ذکور.
به‌مدت 17 ماه بیمۀ بیکاری دریافت کرده‌ام و در این مدت، یک‌بار یک صورتحساب مسافربری دریافت کردم. آیا این صورتحساب باعث ابطال بیمۀ بیکاری من می‌شود و باید حق بیمه (مقرری دریافتی) را به سازمان تأمین اجتماعی برگردانم؟
اگر سازمان تأمین اجتماعی باتوجه به مدارک مذکور از اشتغال شما در زمان دریافت مقرری بیمۀ بیکاری مطلع شود، باید تمامی مبالغی را که از زمان شروع مجدد کار دریافت کرده‌اید به سازمان مسترد کنید و سوابق بیمه‌ای شما در آن دوره (که از طریق بیمۀ بیکاری ایجادشده) نیز حذف می‌شود. برای بررسی بیش‌تر موضوع، بهتر است به شعبۀ مربوطه مراجعه کنید.
به‌مدت 14 ماه در دانشگاه با سمت مسئول آزمایشگاه کار کردم ولی کارفرما برایم بیمه واریز نکرده است. حالا بعد از یک‌سال از بیکار شدن، شکایت کردم تا بیمه‌ام را بگیرم. آیا می‌توانم بیمۀ بیکاری را بعد از رد شدن بیمه بگیرم؟
پیگیری و احیای سوابق اشتغال و بیمۀ افراد که کارفرما حق بیمه آن را پرداخت نکرده نباشد، مشمول مرور زمان نیست. ولی در مورد بیمۀ بیکاری، مهلت مراجعه به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار برای تأیید و برقراری مقرری بیمۀ بیکاری، یک‌ماه از زمان اخراج و بیکاری است و این مدت تا سه‌ماه درصورت داشتن عذر موجه قابل تمدید است.
