تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
به کسی‌که 9 ماه در کارگاهی کار کرده حق سنوات (پاداش پایان خدمت) تعلق می‌گیرد یا خیر؟ به چه میزان پرداخت می‌شود؟
بله، به نسبت کارکرد، مستحق دریافت حق سنوات است. برای 9 ماه پرداخت می‌شود؛ نه‌دوازدهمِ آخرین حقوق مبنا.
به‌جز پرداخت حق بیمه سهم کارفرما و حق اولاد و حق مسکن و...، آیا پرداخت سنوات، عیدی و پاداش توسط کارفرما، جزء حق‌و‌حقوق کارگر است یا اختیاری است؟ هرکدام چگونه محاسبه می‌شود؟
حق سنوات یا پاداش پایان خدمت و عیدی در چارچوب قانون کار، اجباری است و به نسبت مدت کارکرد کارگر، باید پرداخت شود. سنوات به‌ازای یک‌سال کار، یک‌ماه حقوق مبناست و عیدی نیز دوماه حقوق است، مشروطبراینکه از سه‌برابر حداقل حقوق تجاوز نکند.
مدت ۱۳سال است در یک بیمارستان خصوصی مشغول‌به‌کار هستم. اخیراً متوجه شدم حدود 4 سال حق سنوات سالانه‌ام پرداخت نشده است. آیا می‌توان پیگیری کرد و این‌که چگونه و به‌کجا مراجعه کنم؟
به‌موجب قانون حق سنوات در پایان اشتغال که ممکن است به‌واسطۀ بازنشستگی، استعفا، اخراج و پایان یافتن قرارداد صورت بگیرد، قابل پرداخت است. اگر در حین کار و به‌صورت سالانه پرداخت شود، علی‌الحساب به‌شمار آمده و از مبلغ نهایی حق سنوات در هنگام انفکاک از کار، قابل پرداخت است؛ بنابراین چنان‌چه بعضی از سال‌ها حق سنوات پرداخت نشده، با پایان اشتغال می‌توانید به هیئت‌های حل اختلاف، مراجعه و حق سنوات خود را درخواست کنید.
فردی ۶۱ ساله، مدت ۷-8 سال است در یک کارگاه خیاطی مشغول‌به‌کار است، مدت دوسال است که برش‌کاری می‌کند، کارفرما چند ماه پیش فوت کرده و درحال‌حاضر، پسرش مغازه را اداره می‌کند. کارفرما مدتی است حقوق این شخص را به‌بهانۀ این‌که کار نیست، نمی‌دهد. در این مدت هم حق بیمه را از جیب خودش پرداخت کرده است. کارفرما به‌طورمستقیم تکلیف او را مشخص نمی‌کند، نه اخراج می‌کند، نه حقوق می‌دهد! لطفاً راهنمایی بفرمایید؛ تکلیف این شخص چیست؟ آیا باید به وزارت کار شکایت کند؟
فوت کارفرما، دلیلی بر تضییع حقوق کارگر نبوده و بازماندگان و وراث قانونی، موظف‌اند تعهدات کارفرما را در مقابل کارگران ایفا کنند. بنابراین نام‌برده برای احقاق حقوق، مزایا و عیدی و... می‌تواند به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار مراجعه کرده و طرح دعوی کند. با پایان‌یافتن اشتغال به‌هردلیل می‌تواند از مراجع مذکور درخواست حق سنوات کند و پرداخت حق بیمۀ کارکنان نیز از وظایف کارفرماست که با کسر 7 درصد از حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمۀ کارگر، سهم خود شامل 23 درصد را به آن افزوده و به شعبۀ سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند. درغیراین‌صورت، ضمن ایفای تعهد مبنی بر پرداخت حق بیمۀ مدت پرداخت‌نشده، مشمول جریمه نیز خواهد بود. اما توصیه‌ای که می‌توان ارائه کرد این است که شخص مذکور باتوجه به این‌که بالای 60 سال سن دارد، می‌تواند برای بازنشستگی اقدام کند و درصورت نداشتن سابقۀ لازم، با خرید کسری یا با دریافت مقرری بیمۀ بیکاری تا تحقق شرایط بازنشستگی از مقرری مزبور بهره‌مند شود. البته لازم به ذکر است که ترک کار، مشمول دریافت مقرری بیمۀ بیکاری نیست و کارگر باید حتماً اخراج شود.
من نمی‌دانستم که کارفرما باید حق بیمه‌ام را به تأمین اجتماعی پرداخت کند. کارفرما قبلاً کارگری را دوماه بیمه کرد، ولی من نزدیک دوسال این‌جا کار می‌کنم، هنوز بیمه‌ام نکرده است. کارگرهای دیگر رفتند، تنها من مانده‌ام. اخیراً گفته می‌خواهم بیمه‌ات را رد کنم، بااین‌حال، بیمۀ دوسال قبلم چه می‌شود؟ سؤالم این است که اگر بیمه‌ام کند، بعداً می‌توانم برای آن دوسال هم اقدام کنم؟ اول باید تسویه کنم، بعد برای پیگیری آن دوسال، اقدام کنم یا باید این‌جا بمانم تا وضعیتم روشن شود؟ برخی می‌گویند اگر بیمه نباشم، سنوات به من تعلق نمی‌گیرد؛ درست است یا نه؟
اگر کارفرما راضی شده که ازاین‌به‌بعد شما را بیمه کند، بهتر است این کار صورت بگیرد. برای دوسال قبل نیز درصورت وجود مدارک دال بر اشتغال می‌توانید به هیئت‌های حل اختلاف مراجعه و از بابت عدم اجرای مادۀ ۱۴۸ قانون کار، از کارفرما شکایت کنید. ولی قبل از آن بهتر است موضوع را به شعبۀ تأمین اجتماعی گزارش کنید. شکایت بابت بیمه، مشمول مرور زمان نمی‌شود و چه در حین کار و چه پس از اشتغال در کارگاه مربوطه، می‌توانید پیگیر بیمۀ خود باشید. ولی احراز بیمه و مدت کارکرد در هنگام اشتغال، به‌سهولت انجام شده و با مراجعه به شعبۀ تأمین اجتماعی محل و درخواست بازرسی از کارگاه، بهتر قابل حصول است. در مورد حق سنوات یا پاداش پایان کار، لازم به توضیح است که حق سنوات ربطی به بیمه ندارد و کارفرما باید به نسبت اشتغال کارگر، آن‌را پرداخت کند.
کارشناس رادیولوژی هستم که در یک مطب خصوصی، مدت پنج‌سال با دریافت پورسانت فعالیت داشتم و برایم بیمه رد می‌شد. بعد از پنج‌سال، به‌علت بچه‌دارشدن، مجبور به ترک کار شدم. پزشکی که کارمند مطب‌اش بودم، سنوات نداد و گفت چون پورسانت هستید به شما سنوات تعلق نمی‌گیرد. می‌خواستم بدانم آیا این موضوع، قانونی است یا به من اشتباه گفته‌اند؟
حق سنوات، به کلیۀ مشمولان قانون کار به نسبت مدت اشتغال تعلق می‌گیرد و نحوۀ پرداخت حقوق و دست‌مزد، تأثیری در این مقرره ندارد. بنابراین برای کسانی‌که به‌صورت پورسانتی مشغول‌به‌کار هستند نیز حق سنوات باید پرداخت شود.
آیا به حق سنوات، حق بیمه و مالیات تعلق می‌گیرد یا خیر؟
حق سنوات، درصورتی‌که در پایان اشتغال و به میزان تعیین شده در قانون (یک‌ماه حقوق) پرداخت شود، از پرداخت مالیات معاف است. هم‌چنین حق سنوات مشمول کسر و پرداخت حق بیمه نیست.
