کافی است بدانیم تعداد گردشگران خارجی که در شش‌ماهه اول امسال از ایران بازدید کرده‌اند نسبت به بازه مشابه زمانی سال گذشته ۸۰ درصد افزایش داشته است، تا به ظرفیت‌های گردشگری در توسعه اقتصادی کشور ایمان بیاوریم. جمعیت گردشگران خارجی که در سال ۱۳۹۴ از ایران بازدید کرده‌اند به بیش از ۵ میلیون نفر می‌رسد. در چنین فضایی، نقش مجموعه‌های پیشران در امر توسعه گردشگری اهمیت می‌یابد.
تامین ۲۴/ شرکت «رفاه و گردشگری تامین» از هلدینگ‌های مهم زیرمجموعه سازمان تامین‌اجتماعی است که به‌عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ گردشگری کشور، با داشتن سرمایه‌ای برابر با 70 هزار میلیارد ریال اهمیتی دوچندان یافته است. داشتن دو مجموعه عظیم گروه هتل‌های هما و همچنین شرکت حمل‌ونقل ریلی رجا کافی است تا بدانیم چقدر این هلدینگ در توسعه گردشگری کشور می‌تواند موثر باشد. به مناسبت حضور این مجموعه در نمایشگاه «صندوق‌های بازنشستگی، پیشران توسعه ملی» با دکتر غلام‌حیدر ابراهیم‌بای سلامی، مدیرعامل و نایب‌رئیس هیئت‌مدیره هلدینگ گردشگری تامین‌اجتماعی (هگتا)، گفتگو کردیم تا درباره طرح‌های این مجموعه اطلاعات بیشتری کسب کنیم.
هلدینگ «هگتا» با چه میزان سرمایه ریالی فعالیت می‌کند؟
«هگتا» بزرگ‌ترین هلدینگ گردشگری کشور است که با سرمایه دفتری حدود 15 هزار و سرمایه واقعی 70 هزار میلیارد ریال در حال فعالیت است.
چه تعداد شرکت زیر نظر این هلدینگ مدیریت می‌شوند؟
هفت شرکت در زیرمجموعه هگتا قرار دارند که عبارت‌اند از «گروه هتل‌های هما»، «شرکت سرمایه‌گذاری ایرانگردی و جهانگردی»، «مجتمع توریستی و رفاهی آبادگران ایران»، «شرکت رفاه‌گستر تامین‌اجتماعی»، «شرکت دهکده ساحلی بندر انزلی»، «شرکت حمل‌ونقل ریلی رجا» و «آژانس بین‌المللی تامین». تمام یا حدود 50 درصد سهام این شرکت‌ها در تملک سازمان تامین‌اجتماعی است. این هلدینگ به دنبال آن است که واحدهای مختلف را برای هم‌افزایی و افزایش ثروت و منزلت سازمان تامین‌اجتماعی، ایجاد اشتغال و گسترش خدمات به فقرا مدیریت کند.
در دنیای جدید گردشگری فراگیرتر از گذشته در سیاست‌گذاری دولت‌ها دنبال می‌شود. این هلدینگ نیز به همین منظور است؟
به طور کلی باید بگویم ساختار تولید در دنیا متحول شده و اقتصاد در دنیا به طرف خدمات نوین در حرکت است. گردشگری از صنایع خودرو و نفت تا سال 2020 پیشی خواهد گرفت و همه کشورها در همین راستا حرکت می‌کنند. ما نیز در «هگتا» با استفاده از رویکردهای تخصصی در حال عبور از شیوه‌های کلاسیک و قدیمی و گذار به روش‌های مدرن و جدید هستیم. در این مجموعه بیزینس‌مدل‌ها و روش‌های تجاری صنعت گردشگری را در امارات، ترکیه، مالزی، سنگاپور، شرق آسیا و اروپا مطالعه و براساس امکانات موجود، اهداف خود را ترسیم کرده‌ایم.
ما که از بیرون به حوزه گردشگری نگاه می‌کنیم، بیشتر فعالیت‌هایی را که ممکن است مجموعه‌ای مثل «هگتا» در پیش بگیرد، در حوزه هتل‌ها و صنایع حمل‌ونقل می‌بینیم. «هگتا» در این زمینه چه کرده است؟
اولین گام‌ها را برای بازسازی هتل‌ها و اقامتگاه‌ها برداشته‌ایم و در این زمینه با شرکت‌ها و برندهای جهانی مذاکرات بسیاری انجام داده‌ایم و تفاهم‌نامه‌هایی را به امضا رسانده‌ایم. بر این اساس به دنبال عرضه‌محور شدن اقتصاد گردشگری به‌ویژه در خصوص هتل‌ها و اقامتگاه‌ها هستیم و می‌خواهیم از محدودیت‌ها، تقاضامحوری و سنتی بودن عبور کنیم.
بسیار می‌شنویم که هتل‌های ما بعد از اجرای برجام اتاق خالی ندارند و از ماه‌ها قبل رزرو شده‌اند.
در این زمینه برای توسعه ثروت و دارایی هلدینگ و سازمان تامین‌اجتماعی طرح بزرگ «100 هتل- 100 کسب‌وکار» را مطرح کرده‌ایم که از استقبال سرمایه‌گذاران و شرکت‌های معتبر خارجی برخوردار شده است. شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، همدان، قم و قزوین از شهرهایی هستند که در ذیل این طرح بزرگ، هتل‌هایی در آنها تاسیس می‌شود.
در مورد حمل‌ونقل چه کرده‌اید؟
به دلیل اهمیت نقش حمل‌ونقل در گسترش گردشگری، با توجه به اینکه شرکت حمل‌ونقل ریلی رجا زیرمجموعه هگتاست، توجه ویژه‌ای به این بخش کرده‌ایم. پیش از این، شرکت رجا به طور ناقص به سازمان تامین‌اجتماعی واگذار شده بود، اما طی ماه‌های اخیر تحویل دارایی‌های ثبت‌شده این شرکت را نهایی کردیم و رجا با سرمایه‌ای حدود 700 میلیارد تومان به طور کامل به هگتا تحویل داده شد. آن زمان شرکت‌های تولیدکننده و ارائه‌دهنده خدمات ریلی که با رجا همکاری می‌کردند به بحران رسیده بودند، اما در حال حاضر آنها به سطح مشارکت و همکاری ارتقا یافته‌اند. در توسعه حمل‌ونقل ریلی سه طرح مهم داریم. در طرح اول، 120 دستگاه واگن با همکاری تولیدکنندگان داخلی مانند «واگن پارس»، «اریکو» و «پلور سبز» طی دو سال آینده ساخته خواهند شد. البته در همین چارچوب، یک «رام قطار» تا پایان سال جاری به شرکت رجا تحویل داده خواهد شد. در این طرح به این سه تولیدکننده گفته‌ایم که به هر میزان این شرکت‌ها در داخل کشور واگن تولید کنند، شرکت رجا آنها را می‌خرد. در طرح دوم، در حال خرید 100 واگن خاص از شرکت‌های خارجی تولیدکننده واگن هستیم که جایگزین واگن‌های فرسوده خواهند شد تا بتوانیم موقعیت رقابتی بازار خود را احیا کنیم؛ چراکه میانگین عمر واگن‌های سیستم حمل‌ونقل ریلی کشور 32 سال است که باید به 25 سال کاهش یابد. در طرح سوم، پروژه مشترکی در دست داریم که طی آن برای 250 واگن برنامه‌ریزی کرده‌ایم، حتی درخواست پیشنهاد (RFQ) را به شرکت‌های طرف مقابل ارسال کرده‌ایم. علاوه بر این، صلاحیت فنی و مالی شرکت‌های داوطلب متقاضی را که از شرکت‌های معتبر هستند احراز کرده‌ایم.
سیستم ناوگان ریلی کشور به چه تعداد واگن نیاز دارد؟
کل سیستم ناوگان ریلی کشور اکنون به 2500 واگن و رجا به 1500 واگن نیاز دارد. برای توسعه ناوگان با شرکت‌های معروف و خوش‌نامی مانند زیمنس، اشتادلر، کف، بومباردیه و سایر شرکت‌های اروپایی و چینی وارد مذاکره شده‌ایم و امیدواریم طی ماه‌های آینده آثار این مذاکرات را ببینیم.
برگردیم به هلدینگ و سایر راهبردهایی که دنبال می‌کنید. تا اینجا بحث بیشتر در زمینه سخت‌افزار هلدینگ «هگتا» بود. درباره اقدامات نرم‌افزاری خود بیشتر توضیح دهید.
در راهبرد سومی که دنبال می‌کنیم، تصمیم داریم برای توسعه گردشگری از مجرای فعالیت‌های رجا و هتل‌های هما، از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی کمک بگیریم. و در راهبرد چهارم، در طراحی هتل‌های جدید به معماری ایرانی- اسلامی توجه داریم.
قاعدتا برای به موفقیت رساندن و محقق کردن این اهداف، به بودجه وسیعی نیاز دارید. آیا فضای پسابرجام به شما کمک می‌کند به منابع مالی جدید دسترسی داشته باشید؟
پس از اجرای برجام، شاهد بیشترین استقبال سرمایه‌گذاران خارجی بودیم. در همین ارتباط توانستیم با 30 شرکت و برند بین‌المللی مذاکره کنیم و به تفاهم‌هایی برسیم. پس از همایش بین‌المللی «سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری با رویکرد اقتصاد مقاومتی» در مهرماه 1395 که با حضور معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر راه و شهرسازی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و رئیس‌کل بانک مرکزی و دکتر خزاعی رئیس سازمان سرمایه‌گذاری ایران برگزار شد، 32 شرکت مهم و برند برتر بین‌المللی در قالب طرح «100 هتل، 100 کسب‌وکار» برای مشارکت و سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کردند و از ما دعوت به عمل آوردند تا از پروژه‌های آنها در کشور مبدأ بازدید کنیم. حتی رئیس سازمان سرمایه‌گذاری خارجی به ما تاکید کردند که طرح «100 هتل،100 کسب‌وکار» را در اروپا عرضه کنیم تا سرمایه‌گذاران خارجی از این طرح آگاهی بیشتری کسب کنند.
پیشنهاد تشکیل واحد ترویج و ترفیع سرمایه‌گذاری (IPU) به سازمان تامین‌اجتماعی بر حسب رویکردهای نوین بانکی طرح پراهمیت دیگری است که با همکاری بانک رفاه کارگران و بانک توسعه تعاون شرایط استفاده از سرمایه‌های خارجی و داخلی را تسهیل می‌کند. طرح مهم دیگری که هگتا به سازمان تامین‌اجتماعی ارائه کرده است عبارت است از ایجاد مرکز تجارت گردشگری ایران با تکمیل پروژه نیمه‌تمام تقاطع یادگار امام و آزادی.
پیش از گفتگو، از واگذاری بخشی از سهام «هگتا» در بورس گفتید. این فرایند چقدر طول می‌کشد؟
گروه هتل‌های هما به‌عنوان اولین گروه گردشگری حاضر در بازار سرمایه توسط شورای عالی بورس پذیرفته شده و هم‌اکنون نیز در حال تکمیل پرونده‌هاست. دو طرح مهم استفاده از ابزارهای مالی و بازار سرمایه به نام «منفعت گردشگری» و «گواهی حق تقدم استفاده از خدمات گردشگری» به سازمان تامین‌اجتماعی ارائه شده‌اند که در صورت تایید سازمان، امکان تامین منابع نقدینگی و مالی اجرای طرح صد هتل فراهم می‌شود.
براساس وظایف تکلیفی سازمان تامین‌اجتماعی و وظایف اصولی شما در زمینه توسعه صنعت گردشگری کشور، در حوزه گردشگری سلامت نیز فعالیت‌هایی داشته‌اید؟
«هگتا» موفق شده با بهره‌گیری از حدود 400 کلینیک و 70 بیمارستان موجود در سازمان تامین‌اجتماعی، در قالب طرح گردشگری سلامت و به‌ویژه گردشگری پزشکی، این صنعت را ساماندهی و آماده اجرا کند. در این زمینه برای ورود گردشگرانی از کشورهای عراق، افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان و عمان برنامه‌ریزی کرده‌ایم و در حال حاضر منتظر دستور نهایی مدیرعامل محترم سازمان تامین‌اجتماعی هستیم تا کار را آغاز کنیم.
از دیگر فعالیت‌های هگتا می‌توان به اجرای طرح «کرامت رضوی» اشاره کرد. در این طرح، هر سال حدود 26 هزار نفر از بازنشستگان به زیارت مشهد مقدس می‌روند و حدود 10 هزار نفر در قالب طرح «بصیرت علوی» عازم عتبات عالیات می‌شوند و برای اعزام 10 هزار نفر در سال برای بازدیدهای زیارتی و فرهنگی در شهرهای شیراز و اصفهان برنامه‌ریزی شده است.
منبع: هفته نامه اتیه نو. فرشاد عزیزی