در این نوشتار سعی کردهایم به برخی از مهمترین و متداولترین سوالاتی که کارگران بیمهشدۀ تأمین اجتماعی پرسیدهاند پاسخ بدهیم.
حق بیمههای پرداختی بابت احتساب سوابق سربازی یا حضور داوطلبانه در جبهه، در چه صورتی به بیمهشده برگشت داده میشود؟
در موارد زیر حق بیمۀ پرداختی بابت احتساب سوابق سربازی یا حضور داوطلبانه در جبهه بازپرداخت میشود.
الف) چنانچه بیمهشدهای حق بیمۀ مربوط به احتساب سوابق سربازی خود را براساس قانون اصلاح تبصرۀ مادۀ ۱۴ قانونکار و الحاق یک تبصره به آن، مصوب 30 فروردین 1383 و قانون استفساریۀ قانون مذکور مصوب 28 خرداد 1385 مجلس شورای اسلامی پرداخت کرده باشد و بعداً متوجه شود مشمول مادۀ ۹۵ قانون تأمین اجتماعی با شرایط زیر بوده است، در اینصورت حق بیمۀ پرداختی (سهم بیمهشده) بابت سوابق سربازی
(و نه حضور در جبهه) به وی مسترد می شود، اما برای این امر شرایط زیر لازم است:
تمامی بیمهشدگان و دریافتکنندگان مستمریهای بازنشستگی و از کارافتادگی کلی مشمول قانون تأمین اجتماعی که قبل از تاریخ لازمالاجرا شدن قانون استفساریۀ قانون مذکور (هفتم مرداد 1385) در کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی اشتغالبهکار داشته و بهواسطۀ رابطۀ مزدبگیری دارای سابقۀ پرداخت حق بیمه بوده (بیمۀ اجباری) و پس از پایان خدمت نظاموظیفه مجدداً در مؤسسات و کارگاههای مشمول قانون تأمین اجتماعی مبادرت به تداوم بیمهپردازی نزد سازمان تأمین اجتماعی کرده باشند (بیمۀ اجباری) چنانچه تمامی مراحل یاد شده (آخرین سوابق بیمهپردازی اجباری قبل از خدمت نظاموظیفه، کل دورۀ سربازی و اولین سابقۀ بیمهپردازی بعد از خدمت نظاموظیفه) تماماً قبل از تاریخ هفتم مرداد 1385صورت گرفته باشد، دراینصورت متقاضیان موصوف صرف نظر از اینکه در زمان تقاضا، بیمهپرداز باشند یا نباشند، مشمول مادۀ ۹۵ قانون تأمین اجتماعی بوده و از پرداخت حق بیمۀ سربازی معاف خواهند بود. ضمناً چنانچه اینگونه بیمهشدگان قبلاً براساس ضوابط قبل، اقدام به پرداخت تمام یا بخشی از حق بیمۀ متعلقه بابت مدت خدمت نظاموظیفه خود (اعم از تقسیط یا پرداخت یکجا) کرده باشند، صرف نظر از ایجاد یا عدم ایجاد سابقه در سیستم مکانیزۀ تأمین اجتماعی، در صورت ارائۀ تقاضا، حق بیمۀ پرداختی (سهم بیمهشده) بابت احتساب سوابق سربازی (و نه حضور داوطلبانه در جبهه) عیناً به بیمه شده بازپرداخت میشود و سوابق سربازی آنان براساس مادۀ ۹۵ قانون، ایجاد و محاسبه میشود.
ب) در مواردی که متقاضیان احتساب سوابق خدمت نظاموظیفه یا حضور داوطلبانه در جبهه پس از ارائۀ درخواست و صدور بدهی، اقدام به پرداخت کامل حق بیمه در مهلتهای تعیینشده (بهطور یکجا یا تقسیط) نمیکنند، با توجه به عدم تولید سابقه در سیستم مکانیزه تأمین اجتماعی، چنانچه متقاضی (اعم از بیمهشده یا مستمریبگیر) تمایل به ارائۀ درخواست جدید و پرداخت مابهالتفاوت حق بیمه نداشته باشد و تقاضای استرداد حق بیمههای پرداختی و انصراف از درخواست احتساب سوابق سربازی یا حضور داوطلبانه در جبهه را داشته باشد، دراینصورت نیز کل حق بیمههای پرداختی (سهم بیمهشده) در وجه متقاضی مسترد میشود. ضمناً در مواردی که متقاضیان احتساب سوابق سربازی یا حضور داوطلبانه در جبهه با درخواست شخصی و پرداخت حق بیمۀ متعلقه (تقسیط یا بهطور یکجا) ظرف مهلت مقرر، اقدام به احتساب سوابق مورد نظر خود کرده باشند و منجر به تولید سابقه در سیستم مکانیزه در تأمین اجتماعی شده باشد در اینصورت حق بیمههای پرداختی مذکور بههیچوجه پس داده نمیشود.
برای کسی که با ۵۵ سال و یکماه سن و حدود پنجسال سابقه پرداخت حق بیمۀ اجباری در تأمین اجتماعی با نرخ ۳۰درصد بهطور غیرارادی از کار بیکار شده و با معرفی ادارۀ کار، مشمول دریافت مقرری بیمۀ بیکاری شده، مقرری بیمۀ بیکاری تا چه زمانی پرداخت میشود؟
براساس تبصرۀ مادۀ ۷ قانون بیمۀ بیکاری، افرادی که با حداقل ۵۵ سال سن از کار بیکار میشوند، در صورت عدم اشتغالبهکار مجدد تا رسیدن به سن بازنشستگی (60 سالگی) میتوانند از مقرری بیمۀ بیکاری استفاده کنند. ضمناً در این حالت الزامی به دارا بودن حداقل ۱۰ سال سابقۀ پرداخت حق بیمۀ قبلی در تأمین اجتماعی برای دریافت مقرری بیمۀ بیکاری تا ۶۰ سالگی نیست.
اینجانب از سال ۱۳۸۵ تا پایان سال ۱۳۹۰ بهمدت ششسال در صندوق بیمههای اجتماعی روستائیان و عشایر بیمه شدم و از ابتدای سال ۱۳۹۲ تا پایان سال ۱۳۹۶ در تأمین اجتماعی بیمهپرداز بودم و در حال حاضر نیز ۶۱ سال دارم. آیا میتوانم با انتقال ششسال سابقۀ خود از صندوق عشایر و روستائیان به تأمین اجتماعی و پرداخت مابهالتفاوت حق بیمۀ آن، با 11 سال سابقه در تأمین اجتماعی بازنشسته شوم؟
ﺳﻮاﺑﻖ ﺧﺪﻣﺖ ﻏﯿﺮﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻧﻮن تأمین اجتماعی که بابت آن، ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﯾﺎ ﮐﺴﻮر ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺻﻨﺪوق ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ ذیربط ﭘﺮداﺧﺖ شده اﺳﺖ، ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﯾﺎ ﮐﺴﻮر ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ و ﻣﺎﺑﻪاﻟﺘﻔﺎوت، ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﯿﻤﻪای آن، ﻃﺒﻖ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﻮﺟﻮد ﺻﺮﻓﺎً در ﺗﻌﯿﯿﻦ میزان ﻣﺴﺘﻤﺮی بازنشستگی، از ﮐﺎراﻓﺘﺎدﮔﯽ و ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘﺴﺎب است و جهت احراز شرایط بازنشستگی، اﻓﺮاد ﻣﺰﺑﻮر باید در زﻣﺎن ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ دارای ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﺎبقۀ ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ بیمۀ ﻣﻨﺪرج در ﻗﺎﻧﻮن تأمین اجتماعی یعنی 10 سال ﺑﺎﺷﻨﺪ. همچنین اﯾﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺎﻣﻞ کسانی که ﺗﺎ ﻗﺒل از تاریخ نهم اردیبهشت 1382 ﺑﺎزﺧﺮﯾﺪ شده ﯾﺎ ﺑﻪ اﺳﺘناد ﻣقـﺮرات ﻗـﺎﻧـﻮﻧﯽ، ﺑﯿﻤﻪﮔﺬار صندوق تأمین اجتماعی ﺷﺪهاند، نمیشود. جهت احراز شرایط بازنشستگی، دارا بودن حداقل 10 سال سابقۀ پرداخت حق بیمه در خود صندوق تأمین اجتماعی الزامی است. این بیمهشده میتواند با خرید بیمۀ سوابق کسری 10 سال سابقۀ خود در تأمین اجتماعی (به مدت ۵ سال باقیمانده) با مجموع ۱۶سال سابقه (10 سال سابقۀ تأمین اجتماعی و ۶ سال سابقۀ منتقله) بازنشسته شود.