تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
دلایل لزوم اقدام سازمان تأمین اجتماعی در این امر مهم را می‌توان به‌صورت زیر بیان کرد:
1. سازمان تأمین اجتماعی هم از نظر اجرایی، داشتن امکانات و ابزارهای لازم و هم مجوزهای قانونی می‌تواند در این عرصه وارد شود و امکان موفقیت آن نیز نسبت به سایر صندوق‌ها بیشتر است. قانون تأمین اجتماعی و مقررات مرتبط با آن این قابلیت را دارند که انواع گروه‌ها با گزینه‌های مختلف را تشویق به بیمه شدن کنند. بیمه‌های خویش‌فرما و پوشش سهل و آسان آن، با ارقام متفاوت حق بیمه این امکان را برای همگان فراهم می‌سازند تا بتوانند خدمات خاصی را از سازمان تأمین اجتماعی دریافت کنند. دراین‌خصوص می‌توان به بیمۀ مشاغل آزاد با نرخ‌های مختلف حق بیمه اشاره کرد. در حال حاضر تعداد بیمه‌شدگان حرف و مشاغل آزاد ۸۲۹هزار و ۴۲۰ نفر است که 1.6 درصد از مجموع بیمه‌شدگان اصلی سازمان را شامل می‌شود و وجود ظرفیت‌های فراوان و امکان گسترش آن پنجرۀ وسیعی را پیش‌روی سازمان تأمین اجتماعی می‌گشاید. مزیت‌ها و قابلیت‌های این نوع بیمه عبارت است از:
الف) بیمۀ بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با نرخ ۱۲ درصد حق بیمه: با پرداخت مبلغ مذکور به‌صورت اختیاری به سازمان تأمین اجتماعی، متقاضی می‌تواند از خدمات و مزایای بازنشستگی و مستمری فوت بعد از بازنشستگی برخوردار شود. یعنی زمانی که طبق مادۀ ۷۶ قانون تأمین اجتماعی حائز شرایط سنی و سابقه‌ای شود، می‌تواند درخواست بازنشستگی کند. درصورتی‌که بیمه‌شدۀ مذکور پس از بازنشستگی فوت کند، برای خانواده‌اش مستمری بازماندگان در نظر گرفته می‌شود و دراین‌حالت کلیۀ بازماندگان واجد شرایط (همسر، فرزندان و پدر و مادر) تا زمانی‌که شرایط لازم را دارند می‌توانند از مستمری و کلیۀ خدمات درمانی سازمان بهره‌مند شوند. در سال 1395 که حداقل حقوق کارگری ۸۱۲هزار تومان است، افراد فاقد بیمه می‌توانند با پرداخت مبلغ 97هزار و 500 تومان به‌صورت ماهانه از خدمات بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی استفاده کنند.
ب) بیمۀ بازنشستگی و فوت قبل و بعد بازنشستگی با نرخ ۱۴ درصد: در این نوع از بیمه متقاضی می‌تواند با پرداخت حداقل ۱۱۴هزار تومان از مستمری بازنشستگی بهره‌مند شود و درصورت فوت چه قبل و چه بعد از بازنشستگی، بازماندگان وی می‌توانند از مستمری و خدمات درمانی برخوردار شوند.
ج) بیمۀ بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی با نرخ ۱۸ درصد حق بیمه: در این نوع از بیمه، متقاضی با پرداخت حداقل ۱۴۶هزار تومان در سال جاری می‌تواند از خدمات توامان مستمری بازنشستگی و فوت و ازکارافتادگی غیرناشی از کار برخوردار شود.
د) بیمۀ بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی با نرخ ۱۸ درصد حق‌بیمه به‌همراه سرانۀ درمان: در این شکل از بیمه علاوه‌بر خدمات مربوط به بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت، بیمه‌شده و افراد خانوادۀ وی با پرداخت سرانۀ درمان از خدمات درمانی در طول زمان بیمه‌پردازی و پس از آن برخوردار می‌شوند. سرانۀ درمان در سال 1395، ماهانه مبلغ ۳۱هزار تومان است که به‌ازای هر نفر از اعضای خانواده باید پرداخت شود.
لازم به توضیح است که انتخاب بیمۀ بازنشستگی با ۱۲ درصد برای تمامی بیمه‌های چهارگانه فوق ضروری است، ولی پذیرش سایر موارد با انتخاب متقاضی است و امکان جابه‌جایی دارد. در بیمۀ مشاغل آزاد دولت پرداخت دودرصد حق بیمه را به‌عنوان کمک متعهد شده است. البته یک‌درصد سهم درمان دولت در مبلغ سرانۀ درمان لحاظ شده است.
2. وجود قوانین و مقررات شفاف و سهل و آسان برای بیمۀ حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری می‌تواند این نوع بیمه را بیمه‌ای کاربردی و محبوب معرفی کند. تا جایی‌که با وجود این نوع بیمه دیگر کسی در سطح کشور از پوشش بیمۀ تأمین اجتماعی به دور نخواهد ماند.
3. وضعیت مالی سازمان اقتضا می‌کند این سازمان برای جذب افراد بدون پوشش بیمه تلاش بیش‌تری کند. در شرایط اقتصادی کنونی کشور و منابع محدود سازمان و بحران‌های ناگزیر صندوق‌های بازنشستگی کشور تنها راه برای برون‌رفت از این وضعیت و به تعویق انداختن بحران مالی سازمان تأمین اجتماعی، افزایش تعداد بیمه‌شدگان است. صندوق‌های بازنشستگی به‌طور طبیعی مراحلی را طی می‌کنند و پس از سپری شدن مدت‌زمانی که طول مدت آن به شرایط اقتصادی، تعهدات و... بستگی دارد، بی‌شک به پیری و تهی شدن منابع می‌رسند. این موضوع برای همۀ صندوق‌های بازنشستگی (چه داخلی و چه خارجی) به وجود آمده و می‌آید. باید کاری کرد که این جریان و نتیجۀ حاصل از آن هرچه بیشتر به عقب بیفتد. اصلاحات پارامتریک که یکی از موارد مهم در جلوگیری از بحران صندوق‌هاست درحال‌حاضر در کشور امکان‌پذیر نیست. درآمد و منابع حاصل از سرمایه‌گذاری نیز بسیار ناچیز است و نمی‌تواند جواب‌گوی هزینه‌های بالای پرداخت مستمری و هزینه‌های درمانی باشد. سازمان باید متکی به خود باشد و زمینۀ افزایش منابع را فراهم سازد. بقای سازمان هم با وجود بیش از ۷۰ سال فعالیت به‌خاطر افزایش تعداد بیمه‌شدگان از زمان تأسیس تاکنون بوده است که این روند باید بیش‌ازپیش تقویت شود. سازمان قادر است تعداد بیمه‌شدگان اصلی را تا ۲۰ میلیون نفر افزایش دهد. این هدف باید یکی از برنامه‌های میان‌مدت سازمان محسوب شود.
ترویج فرهنگ بیمه و تأمین اجتماعی میان آحاد جامعه و تشریح مزایا و امکانات ناشی از آن از مهم‌ترین وظایف فعلی متصدیان سازمان است و کوتاهی در این امر با توجه به تلاش در جهت تأسیس صندوق‌های خصوصی و ورود بیمه‌های تجاری به عرصۀ بیمه‌های تأمین اجتماعی و بازنشستگی فرصت‌سوزی است و نباید به‌راحتی از دست برود.
***
من زیاد در مورد بیمه نمی‌دانم. ۳۰ساله‌ام و تحت تکفل پدرم هستم. در مؤسسه‌ای کار می‌کنم که از من خواسته‌اند ۵۰ درصد بیمه را خودم بپردازم؟ اگر یک‌سال بیمه پرداخت کنم و بعد به‌هردلیلی، حالا یا به میل خودم یا توسط سازمان مربوطه بیکار شوم (نه رسمی هستم نه قراردادی)، چون دیگر حقوقی ندارم که از آن حق بیمه کسر شود، در این شرایط چطور می‌توانم بیمه‌ام را ادامه دهم؟ و اگر نخواهم بیمه را ادامه بدهم پول‌هایی که در این مدت از حقوقم کسر شده چه می‌شود؟ آیا می‌توانم آن را پس بگیرم؟
بیمه برای همه لازم است، بیمه درواقع تضمینی برای زندگی است، چه برای حال و چه برای آینده. هم برای خود و هم برای خانواده. حق بیمه ۳۰ درصد دست‌مزد است که ۲۳ درصد آن سهم کارفرما و ۷ درصد سهم بیمه‌شده است. بنابراین اخذ ۵۰ درصد حق بیمه از کارگر غیرقانونی است. سابقه در تأمین اجتماعی همیشه برای فرد محفوظ است و هروقت شرایط دریافت خدماتی برای بیمه‌شده فراهم شود، می‌تواند از مزایای آن استفاده کند. در قانون تأمین اجتماعی مجوزی برای استرداد حق بیمه وجود ندارد و فقط می‌توان سوابق را به صندوق دیگری منتقل کرد. ضمن این‌که شما می‌توانید با پرداخت حق بیمه در چارچوب بیمۀ اختیاری و یا بیمۀ حرف و مشاغل آزاد بیمۀ خود را ادامه دهید تا شرایط بازنشستگی را به دست آورید.
