تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
با انعقاد قرارداد کار دو طرف دارای تعهداتی در برابر هم می‌شوند. ازاین‌رو قراردادهای کار را دو تعهدی می‌نامند، زیرا اجرای تعهداتی از هردو طرف انتظار می‌رود. این تعهدات با انعقاد قرارداد به‌منصۀ ظهور می‌رسد. اگرچه در تنظیم قرارداد تشریفات خاصی لازم نیست ولی باید در آن مقررات قانون کار رعایت شود و حداقل مزایای مندرج در قانون کار برای کارگر در نظر گرفته شود. فسخ و یا تعلیق قرارداد کار در قانون کار ایران مستلزم رعایت شرایط و ترتیباتی است و بدون حصول موارد مذکور فسخ قرارداد یک‌جانبه خلاف مقررات تلقی می‌شود. تعهدات هریک از کارگر و کارفرما موضوع این نوشتار است.
تعهدات ناشی از قرارداد کار
۱. کارفرما موظف است در مقابل انجام کار توسط کارگر مبلغی را که از حداقل‌های قانون کار کم‌تر نباشد به‌عنوان دستمزد به وی پرداخت کند و امتیازات مندرج در قانون کار از قبیل پرداخت حق مسکن، حق عائله‌مندی، بن، حق سنوات پایان کار، عیدی و... را برای کارگر خود منظور کند. در ضمن کارفرما موظف است از روزی که کارگر در کارگاه مشغول به کار می‌شود وی را نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه کند. از طرف دیگر کارفرما باید وسایل و امکانات لازم را برای ایمنی کارگاه فراهم سازد و آموزش‌های لازم را برای استفاده درست از آن‌ها به کارگر تدارک ببیند. عدم توجه به این امر و وقوع حادثه برای کارگر موجب می‌شود سازمان تأمین اجتماعی هزینه‌های درمانی و خسارات وارده از بابت پرداخت مستمری فوت یا ازکارافتادگی را از کارفرما وصول کند.
۲. کارفرما موظف است در صورت بروز حادثه در کارگاه ظرف سه‌روز اداری موضوع را به اطلاع ادارۀ کار محل و شعبۀ تأمین اجتماعی گزارش کند و اقدامات لازم را برای اعزام فرد حادثه‌دیده به مراکز درمانی و معالجه وی به عمل آورد.
۳. به‌موجب قانون مسئولیت مدنی کارفرما موظف است کارگر خود را در برابر خسارات یا صدماتی که ممکن است به اشخاص ثالث وارد شود، بیمۀ مسئولیت مدنی کند. این بیمه خارج از مسئولیت کارفرما در قبال بیمۀ تأمین اجتماعی کارکنان خود است و باید در بیمه‌های تجاری و خصوصی انجام شود. درغیراین‌صورت، چنان‌چه اتفاقی از بابت کار کارگران به اشخاص ثالث رخ دهد، کارفرما مسئول جبران خسارات مربوطه خواهد بود.
۴. قانون توجه خاصی به حقوق و بیمۀ کارگران کرده است، بنابراین کارفرمایان در صورت ارجاع کار به پیمانکاران موظف‌اند تاکیدات لازم را در مورد پرداخت کامل حق‌وحقوق کارگر و بیمۀ آن‌ها در متن قرارداد به عمل آورند که در صورت رعایت نکردن آن طبق مادۀ ۱۳ قانون کار و مادۀ ۳۸ قانون تأمین اجتماعی ملزم به تأدیۀ مطالبات کارگر خواهند بود.
۵. کارگران موظف به رعایت مناسبات و ضوابط کارگاه هستند و باید امکانات و وسایل ایمنی را، که برای پیش‌گیری از حوادث کاری است، به‌خوبی و به‌دقت به کار گیرند. کارگر باید از ماشین‌آلات و اموال موجود در کارگاه محافظت کند و از هرگونه بی‌دقتی و خسارت به وسایل کارگاه اجتناب کند. رعایت نظم و انضباط کاری در چارچوب آیین‌نامۀ انضباطی کارگاه از مواردی است که کارگر ملزم به رعایت آن است. درغیراین‌صورت کارفرما مجاز است کارگر خود را با اخذ نظر مساعد شورای اسلامی کار و یا نمایندۀ کارگران اخراج کند.
۶. آموزش‌های ایمنی و ضمن کار که برای کارگران تدارک دیده می‌شود باید توسط کارگران به‌خوبی گذرانده شود و کارگر نباید از طی کردن این دوره‌ها سر باز زند یا در گذراندن دوره‌های مذکور کوچک‌ترین کوتاهی کند. توجه نکردن به این امور، قصور در کار تلقی می‌شود و می‌تواند مجوز لازم را برای اخراج کارگر فراهم سازد.
***
کارفرما از نظر قانون کار و تأمین اجتماعی چه کسی است؟
کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و حساب او در مقابل دریافت حق‌السعی برای او کار می‌کند. مدیران و مسئولان و به طور عموم کلیه کسانی که عهده‌دار ادارۀ کارگاه هستند نمایندۀ کارفرما محسوب می‌شوند و کارفرما مسئول کلیۀ تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می‌گیرند. درصورتی‌که نمایندۀ کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی را به عهده بگیرد و کارفرما آن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است. با فوت و یا ورشکستگی کارفرما قرارداد کار با کارگران باطل نمی‌شود، زیرا مفهوم کارفرمایی قائم به شخص کارفرما نیست و با فقدان شخص کارفرما تعهدات مربوط به حقوق و بیمۀ کارگران به وراث قانونی و جانشینان و ورثۀ او منتقل می‌شود. اما با فوت و یا ازکارافتادگی کارگر قرارداد کار خاتمه می‌یابد و باطل می‌شود، زیرا یکی از ارکان اجرای قرارداد که کارگر باشد، فاقد توانایی اجرای مفاد قرارداد است، بنابراین کارگر نمی‌تواند شخص حقوقی باشد چراکه اجرای مفاد قرارداد موکول به حضور شخص کارگر است.
تغییر کارفرما یا مالکیت کارگاه چه تأثیری بر کارگر دارد؟
تغییر کارفرما و یا هرنوع تغییر حقوقی دیگر در مالکیت کارگاه در رابطۀ قراردادی کارگران مؤثر نیست و کارفرمای جدید قائم‌مقام تعهدات و حقوق کارفرمای سابق خواهد بود.
وظایف بیمه‌ای کارفرمایان در قبال کارکنان خود چیست؟
هر ماه فهرست مزد و حق‌بیمه کلیه کارکنان خود را تهیه و به سازمان تأمین اجتماعی تسلیم کند و براساس آن حق‌بیمه‌ها را پرداخت کند.
هم‌زمان با به‌کارگیری نیروی جدید، مدارک شناسایی وی را اخذ کند و به شعبۀ مربوطه تحویل دهد. سپس با اخذ شمارۀ بیمه، وی را نام‌نویسی و مشخصات و شمارۀ بیمه و تاریخ آغاز به کار آن‌ها را در فهرست قید کند.
چنان‌چه هریک از کارکنان کار خود را ترک کنند، مراتب را در لیست حقوق و دستمزد ماهانۀ آن‌ها با قید تاریخ ترک کار درج کند.
هنگام مراجعۀ بازرسان سازمان با آن‌ها همکاری کند و مدارک و اطلاعات مورد درخواست آنان درخصوص کارکنان شاغل در کارگاه و حقوق و دستمزد آنان را در اختیار بازرس قرار دهد.
مهلت مقرر جهت اعلام ترک کار بیمه‌شده در فهرست تا چه زمانی است؟
کارفرما موظف است ترک کار کارکنان خود را در فهرست همان ماهی که بیمه‌شده کار را ترک کرده درج و فهرست را در مهلت مقرر به سازمان تسلیم کند.
کارگری که به کارکرد و عدم پرداخت حق‌بیمه توسط کارفرما معترض و خواهان رسیدگی به آن باشد باید به کجا مراجعه کند؟
این‌گونه کارگران می‌توانند جهت احقاق حق خود با تسلیم دادخواست به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار علیه کارفرمای خود طرح دعوی کنند.
