تامین ۲۴/ توتال فرانسه در رأس کنسرسیومی متشکل از سی‌ان‌پی‌سی چین و پتروپارس ایران قراردادی 5 میلیارددلاری برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی امضا کرده است که به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، دستاورد برجام و انتخابات ریاست جمهوری است.
توتال که پیش از این فازهای 2 و 3 این میدان گازی را اجرا کرده بود، درنتیجه تحریم‌هایی که در دولت نهم و دهم علیه ایران اعمال شد، ایران را ترک کرد. این شرکت فرانسوی اکنون در بازگشت دوباره نخستین قرارداد از گروه قراردادهای جدید نفتی ایران مشهور به آی‌پی‌سی را امضا کرده که به گفته کارشناسان شرایط امن‌تری برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. جذب سرمایه‌های خارجی برای کمک به اشتغالزایی و رشد اقتصادی ازجمله وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی رئیس‌جمهور میانه‌روی ایران است و قرارداد با توتال ارزشمندترین قراردادی است که پس از اجرای توافق هسته‌ای تاکنون به امضا رسیده است.
میدان گازی پارس جنوبی با 9 هزار و 700 متر وسعت بین ایران و قطر مشترک است و سهم ایران از این میدان 3 هزار و 700 متر است. در سال‌های اخیر با توجه به تحریم‌های اعمالی علیه ایران و فقدان سرمایه‌گذاران بین‌المللی، قطر منافع زیادی از استخراج پارس جنوبی به دست آورد و به نظر می‌رسد از این پس ایران نیز در مسیر سودآوری از این میدان قرار می‌گیرد. مدیر توتال، که 50 درصد از سهام این پروژه را در اختیار دارد و پیش از این به دلیل همکاری با ایران هدف جریمه‌های آمریکا قرار گرفته بود، می‌گوید: «توتال نخستین شرکتی است که پس از تحریم‌ها به ایران بازگشته و این مایه افتخارش است.» او تاکید کرد: «توتال 20 سال یا حتی بیشتر به ایران متعهد خواهد بود.»
فرانسه وقت‌کشی نکرد
بازگشت پرسروصدای توتال به ایران بازتاب وسیعی در رسانه‌های بین‌المللی داشت. واشنگتن پست در این زمینه می‌نویسد، بعد از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، فرانسه برای بازسازی روابط اقتصادی خود با ایران وقت را تلف نکرده است.
شرکت خودروسازی پژوسیتروئن فرانسه در ژوئن 2016 قراردادی 400 میلیون یورویی برای ساخت خودروهای پژو با همکاری شرکت ایران‌خودرو منعقد کرد. این شرکت همچنین در ماه اکتبر قراردادی 300 میلیون یورویی با شرکت سایپا برای تولید خودروهای سیتروئن امضا کرد. گروه هتل‌های زنجیره‌ای آکور می‌گوید در‌حال کار بر روی 10 تا 15 پروژه در ایران است تا بتواند از بازار روبه‌رشد گردشگری ایران بعد از برجام منتفع شود. همچنین ایرباس نیز قرارداد بزرگی برای احیای ناوگان هوایی ایران امضا کرده است.
هفته گذشته نیز فرانسه گام بزرگ دیگری در این مسیر برداشت و شرکت نفتی توتال قراردادی چند میلیارددلاری برای کمک به توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی با ایران به امضا رساند. پیام بزرگ‌تری که این قرارداد دارد این است که فرانسه و آمریکا مسیرهای متفاوتی را در مورد میادین نفت و گاز ایران طی می‌کنند.
رهبران فرانسه و شرکت‌های این کشور ماه‌ها زمان صرف نهایی کردن قرارداد شرکت توتال با ایران کرده‌اند. اما در واشنگتن، دونالد ترامپ از هیچ فرصتی برای انتقاد از توافق هسته‌ای که بخشی از برنامه وی برای زیر سوال‌بردن تمام دستاوردهای دولت اوباماست، چشم‌پوشی نکرده است.
این سیاست موجب شده شرکت‌های نفتی آمریکایی همچنان منتظر دریافت سرنخ‌هایی در این باره بمانند که آیا آنها می‌توانند وارد بازار پرسود انرژی ایران شوند یا نه. تلاش کنگره برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران نیز نشان می‌دهد که هنوز زمان زیادی مانده تا شرکت‌های آمریکایی بتوانند راه ورود به ایران را در پیش بگیرند.
متحدان فراآتلانتیکی آمریکا در ایران
فایننشیال تایمز نیز در این زمینه نوشت: «در بیش از یک دهه اخیر این اولین قرارداد مهم در حوزه انرژی ایران با یک شرکت نفتی اروپایی به شمار می‌رود. این قرارداد در شرایطی بسته می‌شود که اختلافات فراآتلانتیکی در مورد نوع روابط با ایران در حال عمیق‌تر شدن است.» به گزارش این روزنامه انگلیسی، موافقت‌نامه موقت برای توسعه میدان پارس جنوبی در نوامبر سال گذشته بین شرکت ملی نفت ایران و یک کنسرسیوم به ریاست توتال به امضا رسیده است. آن زمان، ارزش این پروژه 8/4 میلیارد دلار برآورد شده بود اما قرارداد نهایی برای اطمینان از اینکه ناقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیست اندکی به تاخیر افتاد.
سعید لیلاز، تحلیلگر ایرانی، می‌گوید قرارداد توتال نشان داد سیاست‌های جدید آمریکا شکست خورده است و این قرارداد سند دیگری است که نشان می‌دهد توافق هسته‌ای غیرقابل‌بازگشت است. براساس آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایران دومین ذخایر بزرگ گازی جهان و چهارمین ذخایر بزرگ نفتی جهان را در اختیار دارد، اما این کشور برای احیای صنعت انرژی خود طی 5 سال آینده به 200 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد. همچنین تکنوکرات‌های دولت روحانی امیدوارند امضای قرارداد با شرکت توتال بتواند مسیر ورود دیگر شرکت‌های بین‌المللی را به اقتصاد ایران هموار سازد. شرکت‌های «رویال داچ شل» و «انی» ایتالیا هم پیش از این موافقت‌نامه‌های موقتی را برای کمک به توسعه سایر بخش‌های منابع انرژی ایران منعقد کرده‌اند.
توتال راهگشاست
نیویورک‌تایمز نوشت: «از نظر توتال، مزایا و منافع سرمایه‌گذاری در ایران بیش از ریسک‌های آن است. این شرکت توانست با شرایط بهتری نسبت به گذشته در ایران سرمایه‌گذاری کند.»همایون فشارکی، تحلیلگر موسسه وود مکنزی، دراین‌باره گفت: «قرارداد توتال قراردادی است که همه منتظرش بودند. این قرارداد تا حد زیادی یک نمونه به دست می‌دهد.» به گفته او، توتال ریسک حساب‌شده‌ای کرده و این روند می‌تواند راهگشای ورود دیگر شرکت‌های بین‌المللی به ایران باشد.
خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد: «در صورتی که یکی از بانک‌های بین‌المللی ناقدامی شبیه توتال انجام دهد و ریسک همکاری با ایران را به جان بخرد، می‌توان شاهد سرازیر شدن سرمایه‌گذاران خارجی به این کشور بود.»
بلومبرگ با اشاره به امضای قرارداد توتال با ایران نوشت: «ایران یکی از معدود سرزمین‌های سرشار از ثروت و پرسودِ هنوز کشف‌نشده برای شرکت‌های نفتی جهان است.»
به گزارش این خبرگزاری آمریکایی، توتال در صنعت شیل آمریکا، که در حال متحول کردن بازارهای گاز جهان است، حضور پررنگی ندارد و در نقاط مختلف جهان به دنبال یافتن میادین رقابتی است.
این شرکت که تا قبل از تشدید تحریم‌ها و خروج از ایران در سال 2009 در میدان پارس جنوبی کار کرده، این کشور را به‌خوبی می‌شناسد و از این رو منافعی در بازار ایران برای خود متصور است. توتال همچنین در زمینه مدیریت تحریم‌ها در کشورهای دیگر صاحب‌تجربه است؛ ازجمله در روسیه در پروژه عظیم تولید ال‌ان‌جی در قطب شمال سهمی 20 درصدی دارد.
احمد بن سالم، تحلیلگر موسسه اودو سکیوریتیز، در این باره گفت: «شرکت‌های زیادی ازجمله شل و انی می‌خواستند اولین شرکتی باشند که به ایران برمی‌گردد. تبدیل شدن به اولین شرکتی که در ایران پسابرجام پا می‌گذارد و باز نگه داشتن دفتر شرکت در طول تحریم‌ها برای مسئولان ایرانی اقدامی بسیار مثبت تلقی می‌شود. توتال از این پس جایگاه خوبی برای به دست آوردن پروژه‌های جدید احتمالی در ایران خواهد داشت.»
همایون فشارکی، تحلیلگر موسسه وود مکنزی، هم در این‌باره گفت: «برای توتال یک میلیارد دلار رقم چندان بزرگی نیست.» بنابراین ریسک مالی این قرارداد برای این شرکت نسبتا پایین است. فیلیپ چلادک، تحلیلگر مسائل نفت و گاز در موسسه بلومبرگ اینتلیجنس در لندن، هم گفت: «ایران یکی از معدود الدورادوها (سرزمین‌های سرشار از ثروت و پرسود) برای شرکت‌های نفتی جهان است. نفت و گاز بسیاری در این کشور وجود دارد، بنابراین اکتشاف کمی لازم است و هزینه تولید نفت پایین است. از نظر برخی کارشناسان ریسک بازار ایران قابل‌توجه است، اما منافع حضور در آنجا بیشتر از ریسکش است.» رابین میلز، رئیس موسسه مشورتی قمر انرژی در دبی، هم در خصوص ابعاد سیاسی قرارداد توتال با ایران گفت: «این قرارداد موجب می‌شود در صورت تلاش‌های آمریکا برای وضع تحریم بیشتر علیه ایران، فرانسه و چین برخی پوشش‌های دیپلماتیک را برای ایران فراهم کنند.»
منبع: هفته نامه آتیه نو
