واحه، کارآفرینی در دل کویر

تامین۲۴/ شاید همین‌ها چشم مهندس مهرداد هوایی را گرفت. مردی 38ساله که معمار است و اهل سفر و ماجراجویی. خودش می‌گوید هیچ‌وقت ورزنه را ندیده بود و برای اولین بار به دعوت دوستش به این منطقه رفته. ورزنه او را به یاد صحراهای مراکش انداخته و همانجا هوای راه‌اندازی پروژه گردشگری به سر پرماجرایش می‌افتد. مهندس جوان قدرت‌طلب و جنگجو است. به‌وضوح از لابه‌لای صحبت‌هایش می‌توان دریافت که سر پرشوری دارد. سی ماه طول می‌کشد تا به قول خودش مجوز بیابان لم‌یزرع را بگیرد و کار را شروع کند. همین می‌شود که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های عظیم گردشگری کشور را در کویر ورزنه راه‌اندازی می‌کند. هوایی از خانواده سنتی و متوسطی است. نصیحت پدر را آویزه گوش کرده که «پسر یا باید درس بخواند یا کار کند؛ بیکاری و بی‌عاری نداریم». مرد جوان تن به کار و درس می‌سپارد. می‌گوید از 17سالگی کار می‌کرده و با پشتکار خودش سرمایه اندوخته است. لیسانس نقاشی می‌گیرد و فوق‌لیسانس معماری. تا پیش از سال 86 که ورزنه را ببیند کارش معماری و تبلیغات محیطی بوده اما علاقه‌اش به سفر او را به فکر ایجاد یک پروژه شاخص گردشگری انداخت.

در بیم و امید کویر

ورزنه شهر خشک و گرمی است. زاینده‌رود هوایش را تازه می‌کرد، به اهالی این دیار آب می‌داد، نان می‌داد. اما وقتی دست زاینده‌رود کوتاه شد، کویر هنوز می‌توانست کورسوی امیدی باشد و چرخ زندگی را بچرخاند. کسانی از این خطه هم دست‌به‌کار شده و پای گردشگران را به این کویر باز کرده بودند. اما هوایی اهل ورزنه نبود و ریشه اصفهانی داشت. از وقتی به این دیار رفت دلش را در کویر جا گذاشت. تلاقی آب به رمل هوش از سرش برد. سرمست از دیدار کویر بود و می‌خواست همه از این زیبایی لذت ببرند. همه توانش را گذاشت تا ایده‌اش را به عرصه ظهور برساند و پروژه‌ای به نام «واحه» را آغاز کند. می‌گوید وقتی سال 86 به ورزنه رفت، آنجا هیچ امکانات رفاهی گردشگری نبود و از صفر شروع کرد. «وقتی شروع به کار کردیم هیچ زیرساختی نبود، اما دولت موظف بود زیرساخت‌ها را برای ما مهیا کند. حالا پروژه ما زیرساخت‌های یک سیستم شهری، مثل آب، برق، گاز و سیستم فاضلاب را دارد. تهیه این امکانات در دل کویر کار ساده‌ای نبود و مدت‌ها زمان برد تا ما به اینجا رسیدیم».

با همه جوانی‌اش 6 میلیارد سرمایه داشت که آن را در دل پروژه‌اش ریخت. نامش را «واحه» گذاشت؛ یعنی جایی سبز در میان کویر. در پی آفرینش فضایی مفرح و متفاوت در دل کویر برای گردشگر بود. می‌خواست کار شاخصی کند. به همین دلیل سال 93 از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور عنوان کارآفرین برتر در حوزه گردشگری را گرفت و سرمایه‌گذار شاخصی شد. هر امکانی که گردشگر می‌خواست، تا می‌شد به کویر برد. از کمپینگ، هتل، باشگاه‌های تفریحی، رستوران، شربت‌سرا و سالن کنسرت روباز گرفته تا رصدخانه و تعمیرگاه و خشک‌شویی. سعی کرد پروژه گردشگری‌اش الگویی شاخص باشد و گویی همینطور هم بوده و چراغ راه افرادی شده که در زمینه‌های گردشگری می‌خواهند سرمایه‌گذاری کنند. «امروز ورزنه آنقدر مستعد شده که در نوروز امسال بیش از 120 هزار گردشگر را جذب کرد. پروژه واحه در ورزنه پایلوت شده است».

از فرود و فراز ورزنه

باد در میان رمل‌ها می‌خرامد و تن بر تن زرین ماهورها می‌ساید و شب‌ها کویر ستاره‌باران می‌شود. برای دیدن این زیبایی‌ها، اقامتگاه‌های بومی و سایت‌های تفریحی هرساله میزبان هزاران نفر هستند. هوایی از بی‌آبی تالاب در سال‌های اخیر می‌گوید که گریبان ورزنه را گرفته، اینکه دریاچه‌های بین رمل‌ها خشکیده و کشاورزی هم رونق گذشته را ندارد اما باز هم خوش‌بین است. «اگر با علم و تحقیق و مطالعه پیش برویم طی پنج سال آینده ممکن است گردشگری به صنعت اول منطقه شرق اصفهان تبدیل شود».

سه سال از بهره‌برداری از پروژه واحه می‌گذرد و زیرساخت‌های رفاهی و گردشگری در این منطقه وضعیت مناسب‌تری دارند. در سایت گردشگری واحه 70 نفر مشغول به کار هستند که از این تعداد حدود 60 نفر از جامعه محلی ورزنه هستند و حدود هزار نفر از این پروژه گردشگری بهره‌مند می‌شوند. او می‌گوید: «سالانه 300 تا 400 هزار گردشگر وارد منطقه می‌شوند. علاوه بر اقامتگاه‌ها و کمپ‌های شرکت واحه، اقامتگاه‌های زیادی توسط محلی‌های ورزنه برپا شده‌اند. مسافران و گردشگرانی که به هوای واحه راهی ورزنه می‌شوند در منطقه پخش و همه منتفع می‌شوند. مردم خانه‌ها و فروشگاه‌ها را بازسازی می‌کنند و دنبال کسب‌وکارند. حداقل اگر آب نیست یکسری کسب‌وکارها به‌واسطه حضور گردشگران پدید آمده است. در این میان حدود 15 درصد از افرادی که در حیطه اشتغال جا می‌گیرند از طریق پروژه گردشگری واحه فعال شده‌اند».

هوایی اما از فرازونشیب سرمایه‌گذاری در ایران گله‌مند است. بر این باور است که وام‌های بانکی چالش اصلی سرمایه‌گذاران و کارآفرینان در این مملکت هستند. سودهایی که پول‌ها را راهی بانک‌ها می‌کند و وام‌هایی که سودهایشان بسیاری از پروژه‌ها را زمین‌گیر می‌سازد. از صدمه‌هایی می‌گوید که در این راه خورده و اینکه چگونه با این حال پروژه‌اش را سرپا نگه داشته است: «اگر افراد به جای سپردن پولشان به بانک‌ها، در پروژه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کردند هم چشم طمع به این درصدهای عجیب نمی‌دوختند، هم کار می‌کردند و می‌توانستند کارآفرین شوند. اما متاسفانه چون بانک‌ها سود بیش‌ازاندازه می‌دهند پروژه‌ها نمی‌توانند سرپا بمانند و زمین می‌خورند».

هوایی اما چشمش به شب‌های کویر است و برای آنها خواب‌ها دیده است. گردشگری در ورزنه از پانزدهم برج شش شروع می‌شود تا سی‌ام برج دو، اما از اردیبهشت که بگذرد تا اواسط شهریور هوا به‌شدت گرم است. می‌گوید: «برای شب‌های کویر سرمایه‌گذاری می‌کنیم و فکر می‌کنم موفق شویم، چراکه شب کویر شاخص است و می‌توان در آن جشنواره، کنسرت و جشن برگزار کرد.»

هوایی رویایش از کویر گذشته و به دریا رسیده؛ ایده‌اش این بار ساخت هتل در زیر آب‌های خلیج‌فارس است. در حال مطالعه و بررسی است و با سازمان مناطق آزاد مذاکره کرده است. کویر صبرش را بلند کرده؛ حال باید دید دریا با او چه می‌کند. تجربه پیشین به او آموخته که باید آدم پرحوصله‌ای باشد.

منبع : هفته نامه آتیه نو/ مهرناز شهباز