تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
به گزارش تامین 24، ۲۲ تیرماه، «سید مالک حسینی» معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، اطلاعاتی در ارتباط با تعداد کارگران اتباع و روند خروج آن‌ها از کشور ارائه داد.
او در این رابطه گفت: تا پایان خرداد سال‌جاری، تعداد نیروی کار خارجی شناسنامه‌دار در ایران معادل ۴۳۳هزار و ۴۹۱ نفر بوده است. با توجه به جمعیت نیروی کار ایرانی حدود ۲۴ میلیون نفر، این رقم تقریباً معادل ۲ درصد نیروی کار رسمی فعال در بازار کار ایران است. از این تعداد، کمتر از ۱۰ هزار نفر نیروی کار متخصص کارفرمایی بوده و مابقی یعنی بیش از ۴۲۵ هزار نفر غیرمتخصص و نیمه‌ماهر هستند که در بازار کار ایران فعالیت می‌کنند. بیشتر این نیروها، یعنی حدود ۴۲۷ هزار نفر، از اتباع کشور افغانستان هستند که کمتر از ۳ هزار و ۵۰۰ نفر این جمعیت به عنوان نیروی کار کارفرمایی شناخته شده و بقیه به صورت غیررسمی با «کارت کار» فعالیت دارند.
به گفته معاون اشتغال وزارت کار؛ توزیع نیروی کار خارجی در بخش‌های مختلف به شرح زیر است: حدود ۵۳ تا ۵۴ درصد در حوزه ساختمان، نزدیک به ۱۹ درصد در حوزه صنعت، حدود ۱۵.۵ درصد در بخش خدمات، ۱۱.۱ درصد در کشاورزی و ۰.۷درصد در معدن مشغول به فعالیت هستند. همچنین، درصد نیروی کار کودک کمتر از یک درصد است که عمدتاً از اتباع افغانستانی را شامل می‌شوند.
این مقام مسئول از حضور حدود ۵ میلیون کارگر مهاجر در ایران خبر داده است: «حدود ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اتباع خارجی در ایران حضور دارند که حدود نیمی از آن‌ها مجرد بوده‌اند. عمدتاً این افراد مجرد طبیعتاً برای کار وارد کشور شده‌اند. بنابراین نزدیک به ۳ میلیون به بازار کار ما ورود داشتند. همچنین خیلی از اتباع، خانوادگی کار می‌کنند و پیش‌بینی این است که نزدیک به ۷۰ درصد از ۳ میلیون نفر دیگر هم در بازار کار ایران حضور دارند. بنابراین، به طور غیررسمی، میزبان نزدیک به ۵ میلیون نیروی کار افغانستانی در ایران هستیم.
اگر این اطلاعات را کنار هم قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که تا امروز حدود ۸۰۰ هزار نفر از ۵ میلیون کارگر اتباع از کشور خارج شده است؛ البته قرار است این خروج در روزها و هفته‌های آینده تداوم داشته باشد. اما سوال این است که این رویکرد اخراجی چه تاثیری بر بازار کار ایران دارد؟
نکات مثبت و منفی
یکی از حوزه‌هایی که کارگران افغانستانی بسیار در آن فعالیت داشته‌اند و دارند، کارهای ساختمانی است؛ کارگران ساختمانی ایران و تشکل‌های صنفی آن‌ها عموماً از حضور اتباع در این حوزه از بازار کار دل خوشی ندارند؛ «محمد باقری» رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی تهران در این رابطه به تامین 24 گفت: کارگران اتباع موجب بیکاری کارگران ساختمانی ایرانی شده‌اند؛ ضمن اینکه با پذیرش دستمزدهای پایین و شرایط کار سخت، تعادل بازار کار را به هم زده‌اند؛ حضور این کارگران موجب تضعیف حقوق کارگران بومی شده است.
به اعتقاد این فعال صنفی، خروج کارگران اتباع به ویژه کارگران غیرمجاز که بدون کارت مهارت و صلاحیت در بخش ساختمان مشغول به کارند، باعث بهبود نسبی مولفه‌های بازار کار می‌شود. دستمزدها بالا می‌رود، فرصت‌های شغلی بیشتر می‌شود و قدرت چانه‌زنی تشکل‌ها افزایش می‌یابد.
اما، رضا که یک پیمانکار خدماتی در غرب تهران است؛ می‌گوید: با خروج قهری کارگران اتباع، در بخش خدمات و به طور مشخص نظافت منازل، به دردسر می‌افتیم چراکه مشتری‌ها از کارگران افغانستانی بیشتر راضی‌اند و این کارگران عموماً تعهد و احساس مسئولیت بالایی دارند
به اعتقاد این فعال بازار کار، خروج افغانستانی‌ها، بازار کار خدمات کشور را دچار کمبود نیرو، آنهم نیروی ماهر و کیفی می‌سازد و از این منظر دردسرآفرین است.
در هر حال، مسأله مشخص این است که در ارتباط با موضوع مهم و پرچالشی مانند ساماندهی یا اخراج احتمالی اتباع مهاجر، باید نکات و ریزه‌کاری‌های بسیار در نظر گرفته شود؛ راه‌حل میانی و موثر این است که نیروی کار مهاجر ماهر، ساماندهی و حفظ و از تمام حقوق قانونی کار بهره‌مند شود؛ این دقیقاً همان استراتژی تمام کشورهای پیشرفته جهان است، وقتی مهاجرپذیری را به یک فرصت برای رشد و توسعه بدل می‌سازند.
