درمانگران شرقی، پیشتازند!

تامین ۲۴/ تازه‌ترین بررسی سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد کشورهای مختلف در دنیا به سلامت مردمانشان دید یکسانی ندارند. هدف اصلی هر نظام سلامت تامین، حفظ و ارتقای سلامت است، اما در کنار آن می‌توان ارتقای امید به زندگی سالم، پاسخ‌دهی به انتظارات معقول مردم، کاهش نابرابری بین گروه‌های مرفه و مستمند جامعه و همچنین محافظت مالی در برابر هزینه‌های بیماری را نیز در نظر گرفت. خدمات درمانی ازجمله بخش‌های هر کشور است که بودجه را می‌بلعد اما برخی کشورها با مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح با بودجه‌ای نه‌چندان هنگفت، بهترین خدمات را به شهروندان خود ارائه می‌دهند.

در شرایطی که قوانین سیستم بهداشت و درمان کشورهای اروپایی با آنچه اجرا می‌شود همخوانی دارد، در کشورهایی مانند روسیه قوانین یک بحث است و آنچه عمل می‌شود موضوعی دیگر. در کشورهایی مانند ژاپن، سیستم بیمه دولتی به اندازه‌ای فراگیر و کارآمد است که مردم کمتر سراغ بیمه‌های خصوصی می‌روند. در مقابل، طبقه متوسط و ثروتمند روسیه ترجیح می‌دهد به دنبال بیمه‌های خصوصی برود، زیرا تفاوت بین خدمات بیمه دولتی و خصوصی بسیار فاحش است.

فرانسه و سوئد ازجمله کشورهای اروپایی به شمار می‌روند که عملکرد سیستم بیمه درمانی آنها با قوانین همخوانی دارد و سطح مطلوبی از خدمات برای تمامی شهروندان در نظر گرفته شده است. براساس سیستم خدمات درمانی فرانسه، عموم مردم و بیماران باید هزینه درمان را پرداخت کنند. دولت پس از آن بخشی از هزینه یا تمامی آن را دوباره پرداخت می‌کند. در عین حال بیماران این آزادی را دارند که پزشک و نوع خدمات درمانی را انتخاب کنند. همه مراکز درمانی به دستگاه کارت‌خوانی مجهز هستند که تمامی اطلاعات مراجعه‌کننده را از روی کارت درمانی همراه او می‌خواند و نیازی به طی کردن پروسه‌های طولانی پر کردن فرم‌ها و پرسش و پاسخ‌های طولانی منشی مراکز درمانی نیست. در فرانسه هزینه یک چکاپ ساده پزشکی 23 یورو است که پنج روز پس از ویزیت، دولت این مبلغ را به کارت ویتال بیمار بازمی‌گرداند. به طور کلی نرخ بازپرداخت خدمات درمانی دولت 70 درصد است و مردم فقیر به طور 100 درصدی هزینه‌های درمانشان از سوی دولت تامین می‌شود. البته با توجه به سطح درآمد مردم در فرانسه، ویزیت 23 یورویی هزینه چندان زیادی به شمار نمی‌رود.

این در حالی است که هزینه مراجعه به پزشک در سوئد با توجه به مکان زندگی فرق می‌کند، اما میانگین این هزینه بین 100 تا 200 کرون است. برای کودکان در صورتی که به صورت اورژانسی بستری شوند، 120 کرون از والدینشان دریافت می‌شود و مراجعه به پزشک متخصص نیز درنهایت 400 کرون هزینه دربردارد. تمامی این هزینه، بسته به اینکه خدمات درمانی خصوصی یا دولتی انتخاب شود، یکسان است و تفاوتی در هزینه‌ها ایجاد نمی‌کند. همانند فرانسه دریافت هزینه درمان از دولت، پس از گذراندن کامل دوره درمانی امکان‌پذیر است. سیستم بیمه تامین‌اجتماعی، در این کشور نیز وابسته به مکان زندگی فرد است. در بالاترین حالت ممکن، باید فرد سالانه هزار و 100 کرون و در کمترین حالت 800 کرون هزینه پرداخت کند. بعد از آن دریافت تمامی خدمات رایگان است و دولت وظیفه دارد بخش عمده‌ای از این هزینه‌ها را تامین کند. 

در سال 2015 فقط 600 هزار سوئدی حاضر شدند از خدمات درمانی بیمه‌های خصوصی استفاده کنند. نکته قابل‌توجه اینکه تنها مزیت این بیمه‌ها، نداشتن شلوغی و صف کارهای دولتی و صرفه‌جویی در وقت است. در غیر این صورت، مزیت دیگری نسبت به بیمه‌های دولتی ندارند.

پیشتازان در شرق

به همان اندازه که فرانسه و سوئد در اروپا پیشتاز هستند، الگوی درمانی چین و ژاپن نیز در منطقه آسیا و شرق دور مورد توجه است. با آغاز اصلاحات اقتصادی در اواخر سال 1970، میلیون‌ها چینی حق استفاده از خدمات درمانی رایگان را از دست دادند، اما امروز با پیشرفت چین در زمینه اقتصاد، شرایط برای مردمش نیز تغییر کرده است. در حال حاضر هزینه ویزیت اولیه در بیمارستان تقریبا رایگان است. برای کارکنان دولت که «کارت آبی» خدمات تامین‌اجتماعی دارند، سفر به پکن برای دریافت خدمات درمانی از تمامی نقاط چین کمتر از 2 یوان هزینه خواهد داشت. در صورتی که کارمندان این کارت را دریافت نکنند، هزینه یک شب بستری در بیمارستان حدود 100 یوان خواهد بود. با این حال هزینه‌های درمان بیماری‌های خاص مانند سرطان همچنان کمرشکن است و این یکی از نقاط ضعف سیستم درمانی چین به شمار می‌رود. مقامات دولتی امیدوارند بتوانند تا سال 2020 هزینه ارائه خدمات درمانی را برای چینی‌ها مقرون‌به‌صرفه کنند. گزارش‌های دولت چین حاکی از آن است که 95 درصد چینی‌ها در حال حاضر تحت پوشش بیمه هستند.

در ژاپن نیز هریک از شهروندان پس از رسیدن به سن قانونی باید برای دریافت بیمه تامین‌اجتماعی به صورت مستقل اقدام کنند. همه کارمندان به صورت معمول تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند و فقط 20 درصد هزینه‌های درمانی از سوی خود آنها تامین می‌شود. کسانی هم که از سوی کارفرمایان خود بیمه نمی‌شوند، یعنی افراد بی‌کار و خوداشتغال، باید به بیمه سلامت ملی بپیوندند. حق‌بیمه‌ها با توجه به میزان دستمزد متفاوت است.

نکته بسیار مثبت در سیستم خدمات درمانی و بیمه ژاپن، تامین 100 درصدی هزینه‌های بالای پزشکی از سوی دولت است. در این باره میزان حقوق و شغل و منزلت اجتماعی افراد اثری ندارد. در ژاپن بیمه‌ها طیف وسیعی از هزینه‌های خدمات مراقبت‌های بیمارستانی، مراقبت از سلامت روان، داروهای تجویزی، فیزیوتراپی و حتی مراقبت از دندان را دربرمی‌گیرند.

خدمات درمانی در اوراسیا

در کشوری مانند روسیه که در منطقه اوراسیا واقع شده است، خدمات بهداشت درمانی روی کاغذ رایگان است، اما در عمل سیستم پیچیده بیمه‌های خدمات درمانی شرایط را به گونه‌ای تغییر داده که آنچه به زیرمیزی یا رشوه معروف است به امری متداول و عادی در روسیه تبدیل شود. به بیان دیگر در بسیاری از موارد تا زمانی که بیمار به پرسنل مرکز درمانی زیرمیزی ندهد، امکان استفاده از خدمات مناسب وجود نخواهد داشت.

در روسیه تمرکز تمامی کلینیک‌های خصوصی، کارآمد و مدرن در مسکو است و دیگر شهرها و مناطق دورافتاده‌تر همچنان از زیرساخت‌های قدیمی و به‌روزنشده دوران جماهیر شوروی استفاده می‌کنند. البته نکته مثبتی در این سیستم درمانی وجود دارد و آن در دسترس بودن داروهای کمیاب و نایابت با قیمت‌های مناسب برای تمامی اقشار است. همین موضوع موجب شده تمایل روس‌ها به مصرف دارو بسیار بیشتر از کشورهای همتای خود باشد.

هرچند طبق قانون خدمات اورژانسی باید رایگان ارائه شوند، اما در عمل این آمبولانس‌های خصوصیِ هزینه‌بر هستند که به‌مراتب سریع‌تر از آمبولانس‌های دولتی در محل حاضر می‌شوند. بر همین اساس، طبقه متوسط روبه‌رشد در روسیه، ترجیح می‌دهد از خدمات بیمه‌های خصوصی که در تمامی نقاط روسیه معتبر هستند، استفاده کند.

منبع: هفته نامه آتیه نو