تامین ۲۴/ هنگ کردن و چندین بار خاموش و روشن کردن کامپیوتر و آخر سر با تعمیرکار آشنای محل تماس گرفتن، رویه بسیاری از خانواده‌های ایرانی در سال‌هایی است که استفاده از کامپیوتر خانگی و داشتن لپ‌تاپی در کوله‌پشتی به جزو جدایی‌ناپذیر زندگی آن‌هاتبدیل شده است. رواج این وسایل راهی پیش پای افرادی گذاشته که می‌خواهند با مهارت‌آموزی به درآمدزایی برسند. مهارتی که در این شماره قصد معرفی سازوکارها و کم‌وکیفش را داریم، تعمیر و نگهداری کامپیوترهای خانگی، لپ‌تاپ و... است. برای یادگیری این شغل پردرآمد باید آموزش‌هایی را در آموزشگاه‌ها، کلاس‌های خصوصی و مراکز فنی‌وحرفه‌ای سپری کرد که در این گزارش به‌تفصیل آن‌ها را شرح می‌دهیم.
هزینه‌های آموزش
در مراکز آموزشگاهی دوره‌های مختلفی برای کارآموزان در نظر گرفته می‌شود که طی آن مجموعه‌ای از مهارت‌ها و فنون تعمیرات کامپیوتر آموزش داده می‌شود. برخی از این آموزش‌ها به این قرارند: شناسایی انواع پاور، شناسایی رنگ‌های سیم‌‌پاور، نحوه خواندن توان پاور، اندازه‌گیری ولتاژهای پاور، خرابی‌های رایج پاور، شناسایی ساختمان داخلی و اجزای الکتریکی و الکترونیکی پاور، اصول کار مدار سوئیچینگ، عیب‌یابی مناطق مختلف پاور، تست پاور با استفاده از مدار تست، تعویض قطعات داخلی، استفاده از دستگاه تستر پاور، شناسایی انواع مانیتور و... پس از طی این دوره‌ها کارآموزان به تعمیرکار حرفه‌ای تبدیل می‌شوند و می‌توانند وارد بازار کسب‌وکار شوند. در اکثر این آموزشگاه‌ها تعمیر قطعات کامپیوتر به صورت جداگانه آموزش داده می‌شود و قاعدتا هر آموزش هزینه جداگانه‌ای دارد.
طی تماسی که با یکی از آموزشگاه‌های تعمیرات کامپیوتر داشتیم، حسین رئوفی، مدیر این آموزشگاه، در مورد آموزش‌ها و هزینه‌ها به آتیه‌نو می‌گوید: «به‌طور معمول ۳۰ درصد کلاس‌هایی که برگزار می‌کنیم شامل دروس تئوری هستند و ۷۰ درصد آموزش‌ها به صورت عملی و کار با دستگاه به علاقه‌مندان ارائه می‌شود.» رئوفی اضافه می‌کند: «دوره‌های آموزشی حتی گارانتی یادگیری دارند که مدت‌زمان آن تا 3 ماه است.» وی در ادامه در مورد هزینه‌هایی که برای آموزش و یادگیری مهارت‌های تعمیر و نگهداری رایانه‌ها پرداخت می‌شود، اضافه می‌کند: «اینکه افراد در چه کلاس‌هایی شرکت کرده باشند و قصد یادگیری تعمیر چه قطعه‌ای از دستگاه‌ها را داشته باشند، در میزان هزینه‌هایی که می‌پردازند تاثیر مستقیمی دارد. مثلا آموزش تعمیر یک مادربرد یک ماه طول می‌کشد که هزینه‌اش تا 160 هزار تومان است. همچنین برای یادگیری تعمیر مدارهای الکترونیکی که تا یک ماه زمان می‌برد، 270 تا 300 هزار تومان هزینه می‌شود.» نکته جالب‌توجهی که در مورد این آموزشگاه‌ها وجود دارد، دادن جای خواب به افراد و کارآموزانی است که از سایر شهرها به آن‌ها مراجعه می‌کنند. بنا بر سخنان این مدیر آموزشگاه، اجاره‌بهایی که این افراد برای هرماه می‌پردازند تا 300 هزار تومان است. وی همچنین اشاره می‌کند که کل دوره آموزش تعمیر کامپیوتر هزینه‌ای نزدیک به 2 میلیون تومان دربردارد.
اوضاع بازار کار
از همان زمانی که کامپیوترهای اولیه ساخته شدند، یعنی سال 1941 تاکنون، فناوری دیجیتال رشد گسترده‌ای کرده و با توجه به گسترش روزافزون دنیای کامپیوتر امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز به متخصصان کامپیوتر احساس می‌شود. بنابراین یک تعمیرکار کامپیوتر علاقه‌مند به کار و به‌اصطلاح پای کار تقریبا هیچ‌گاه با مشکل بی‌کاری روبه‌رو نمی‌شود. کامپیوتر از دو قسمت اصلی سخت‌افزار و نرم‌افزار تشکیل می‌شود. در دوره آموزش تعمیرات کامپیوتر می‌توان توانایی تعمیرات فوق تخصصی کلیه قطعات کامپیوتر ازجمله مادربرد، پاور، گرافیک هارد، CD ROM و... را یاد گرفت. کسانی که دوره‌های آموزشی تعمیرات لپ‌تاپ و کامپیوتر را پشت سر می‌گذارند، بازار کار گسترده‌ای در تمامی مغازه‌ها و فروشگاه‌های فروش این وسایل، شرکت‌های خصوصی، مراکز گارانتی و سازمان‌ها دارند. همچنین شرکت‌های پشتیبانی هر لحظه نیاز به تعمیرکارانی خبره دارند تا سرعت کار را افزایش دهند و مهم‌تر از آن رضایت مشتریان را به دست آورند. به همین دلیل امروز در سطح شهر و در مغازه‌های فروش چنین وسایلی و حتی فروشندگان لوازم جانبی لپ‌تاپ و کامپیوتر افرادی به‌عنوان تعمیرکار استخدام می‌شوند که هرکدام ماهانه تا 2 میلیون تومان دستمزد می‌گیرند.
افرادی که وارد حوزه تعمیرات کامپیوتر می‌شوند از علاقه‌مندان به ایرادیابی‌های سخت‌افزاری، فروشندگان و عرضه‌کنندگان سخت‌افزار، ارتقای دانش الکترونیکی و کارکرد آن، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی، متقاضیان ورود به بازار کار و تکنیسین‌های پشتیبانی رایانه‌ای هستند. در حال حاضر برخی از آموزشگاه‌ها برای آموزش تعمیر محصولات دیجیتالی، ترمی حداقل ۱۵۰ هزار تومان دریافت می‌کنند. هزینه آموزش به صورت دوره‌های ویژه در این موسسات حدودا ۷۰۰ هزار تومان است. مدیر یکی از آموزشگاه‌های آموزش تعمیرات در حوزه دیجیتال می‌گوید: «برخی از کاربران به دلیل داشتن علاقه و پشتکار زیاد به تعمیر محصولات دیجیتالی، بعد از گذشت یک ترم مشغول کار عملی می‌شوند و ۸۰ درصد آن‌ها توانسته‌اند در این حوزه موفق شوند و هنوز هم با سازمان در ارتباط هستند. برخی هم بعد از پایان دوره و سپری کردن آزمون‌های عملی و تئوری در آموزشگاه به تدریس مشغول می‌شوند.» محمد رحیمی در ادامه اضافه می‌کند: «با کاهش تقاضای کاربران برای خرید محصولات گران‌قیمت، بازار تعمیرکاران داغ شده و این بازار به منبعی پردرآمد برای افراد دارای مهارت تعمیرکاری این وسایل تبدیل شده است؛ به‌طوری که به دلیل تعداد زیاد مشتری برخی فعالان توانایی پاسخگویی به همه آن‌ها را ندارند.»
هزینه خرید ابزارآلات ویژه تعمیر
برای تعمیر هر کامپیوتر ابزارآلات و وسایلی مورد نیاز است؛ ازجمله مهم‌ترین ابزارها می‌توان به این موارد اشاره کرد: شابلون و فیکسچر حرارت مستقیم، پیچ‌گوشتی، آچار سوکت‌زن، خمیر سیلیکون، باتری مادربرد، بلوئر، پد سیلیکون، سوکت، براکت، انواع کابل، شابلون کاربردی جهت انواع چیپ BGA شمالی-جنوبی کارت گرافیک و مادربرد کامپیوتر و انواع مادربرد نوت‌بوک. این شابلون‌ها جهت دوباره‌سازی توپ‌های قلع قرارگرفته زیر چیپ‌های BGA مانند انواع پل جنوبی، چیپ گرافیک و پل شمال مورد استفاده قرار می‌گیرند. قیمت تقریبی شابلون‌ها و فیکسچر حرارت مستقیم در بازار تا یک میلیون تومان است. تعمیرکاران با داشتن این ابزار توانایی تعویض انواع BGAهای سوخته یا دارای سردی لحیم در پایه‌ها را خواهند داشت. قیمت هر بسته توپ قلع در بازار تا 75 هزار تومان است. خمیر فلکس نیز که به همراه این توپ‌ها ارائه می‌شود تا 150 هزار تومان است. دستگاه ضروری دیگر هیتر نوری است که تا یک میلیون و 200 هزار تومان قیمت دارد. ابزار مهم دیگر مولتی‌متر دیجیتال است که در بازار تا 65 هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. وجود قطعات ریزودرشت در کامپیوتر موجب شده تا دستگاهی به نام میکروسکوپ دیجیتالی هم از ابزارهای اساسی مورد نیاز تعمیرکاران شود. این دستگاه تا 350 هزار تومان قیمت دارد. خریداران این دستگاه باید دقت داشته باشند که این میکروسکوپ قابلیت اتصال به همه کامپیوترها را داشته باشد.
شصت به چهل
در ادامه صحبتی هم داشتیم با یکی از تعمیرکاران کامپیوتر تا از تجربه شخصی‌اش در این شغل بگوید. علی‌رضا موسوی که چندین سال است به این کار مشغول است در مورد چم‌وخم این شغل و درآمدزایی از این راه به آتیه‌نو می‌گوید: «مهم‌ترین اصل در میزان درآمدزایی از این شغل، روزآمد بودن دانش مهارتی است. از آنجایی که محصولات دیجیتالی از تنوع زیادی برخوردارند و هرروز مدل‌های جدیدی از برندهای مختلف به بازار عرضه می‌شود، تعمیرکاران باید چگونگی بازوبسته کردن و تعمیر این کالاها را بدانند تا کارشان به کسادی نکشد.» در مورد میزان دستمزدی که تعمیرکاران رایانه دریافت می‌کنند از موسوی می‌پرسیم که می‌گوید: «درصد مزد تعمیرکارانی که معمولا در فروشگاه‌ها مشغول به کارند، ۶۰ به ۴۰ است؛ ۶۰ درصد به تعمیرکار و ۴۰ درصد به فروشگاه‌دار می‌رسد.» این تعمیرکار اضافه می‌کند: «البته این میزان تقسیم همیشه ثابت نیست و این اعداد عرف بازار است. اما تعمیرکاران با توجه به میزان مهارتی که در این زمینه دارند، درصد سود خود را بالاتر تعیین می‌کنند.» موسوی در مورد هزینه تعمیر هر قطعه نیز اضافه می‌کند: «اتحادیه صنف فناوران رایانه هرسال نرخ‌نامه دستمزدها را برای تعمیر هر قطعه اعلام می‌کند مثلا دستمزد تعویض LCD یا LED 25 هزار تومان است، تعویض لامپ فلورسنتLCD 50 هزار تومان، تعویض اینورتور 25 هزار تومان، تعویض CPU 40 هزار تومان، تعویض هارد، پارتیشن‌بندی و فرمت 35 هزار تومان، تعویض مادربرد 60 هزار تومان، تعمیر آداپتور 25 هزار تومان، تعویض یا ارتقای RAM 15 هزار تومان، تعویض CHIP VGA 160 هزار تومان، تعویض انواع هارد در شرایطی که نیاز به باز کردن کامل دستگاه باشد 35 هزار تومان.»
مستقیم از مهارت به درآمدزایی
امروزه در بیشتر خانه‌ها و ادارات رایانه‌ای هست که هرازچندگاهی باید تعمیر شود. ایراد کار می‌تواند از برد اصلی، هارد درایو، کنترل‌کننده‌ها، پنکه، کارت شبکه، کارت‌های جانبی، صفحه نمایشگر یا چاپگر باشد. اینجاست که به یک تعمیرکار نیاز دارید، فردی که در زمینه تحلیل، طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها، بررسی و شناخت مجموعه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری موجود، نگهداری، عیب‌یابی و تعمیر و اصلاح و توسعه فعالیت می‌کند. اما تعمیرکار این دستگاه‌ها برای مهارت‌آموزی باید مراحلی را پشت سر بگذارد. به‌طور کلی برای شرکت در کلاس‌ها و آموزشگاه‌های تعمیر کامپیوتر به تحصیلات بالا نیازی نیست و افراد علاقه‌مند به این حوزه می‌توانند با حضور در آموزشگاه‌های خصوصی و مراکز فنی‌وحرفه‌ای طی دوره‌هایی این مهارت را بیاموزند و با استفاده از آن درآمدزایی کنند. یادگیری این مهارت نیاز به تحصیلات بالایی ندارد و این تصور که تعمیرکار کامپیوتر حتما باید در دانشگاه و در رشته نرم‌افزار یا سخت‌افزار تحصیل کرده باشد، تصور درستی نیست.
منبع: هفته نامه آتیه نو
