تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
در این نوشتار به پرسشهایی دربارۀ کارگران آسیبدیده پاسخ گفتهایم.
بهتازگی دو نفر از کارگران بیمهشدۀ کارگاه من جهت انجام خدمات درمانی به یکی از درمانگاههای تأمین اجتماعی مراجعه کردند و در نزدیکی درمانگاه یک نفر بهعلت تصادف با اتومبیل دچار حادثه شد و نفر دوم نیز که در حال کمک به نفر حادثهدیده بود از پشت سر با موتورسیکلت برخورد کرد که منجر به شکستگی پای او شد. سؤال این است با توجه به اینکه این دو حادثه در خارج از محیط کارگاه اتفاق افتاده، آیا این حوادث ناشی از کار تلقی میشوند؟
بله. طبق مادۀ (۶۰) قانون تأمین اجتماعی اگر بیمهشده در اوقات مراجعه به درمانگاه یا بیمارستان برای انجام خدمات درمانی دچار حادثه شود، این حوادث نیز ناشی از کار است. همچنین حوادثی که برای بیمهشده حین اقدام برای نجات سایر بیمهشدگان حادثهدیده و مساعدت به آنها اتفاق میافتد نیز حادثه از کار تلقی میشود و کارفرما موظف است حداکثر تا سهروز اداری مراتب را کتباً به شعبۀ تأمین اجتماعی مربوطه گزارش دهد تا بعدها توسط بازرس فنی شعبه مورد بررسی و رسیدگی قرار گیرد.
پنجسال است بیمهشدۀ اجباری تأمین اجتماعی هستم. قبل از بیمهپردازی، ۲۴ ماه خدمت سربازی انجام دادهام. آیا خرید خدمت سربازی بهصورت غیرحضوری نیز انجام میگیرد؟
بله. با توجه به فراهم شدن زمینۀ اخذ اطلاعات دورۀ خدمت سربازی بیمهشدگان از سازمان وظیفه عمومی بهصورت فایل تجمیعی، بیمهشدۀ متقاضی خرید خدمت سربازی که شروع و پایان خدمت سربازی او بعد از تاریخ 7 مرداد 1385 است علاوهبر مراجعۀ حضوری، میتواند در صورت داشتن شرایط مربوطه از طریق سامانۀ خدمات غیرحضوری سازمان تأمین اجتماعی به نشانی (eservices.tamin.ir) و با ورود به منوی بیمهشدگان- امور بیمهشدگان - خرید خدمت سربازی، نسبت به محاسبه و پرداخت حق بیمۀ مدت سربازی خود اقدام کند. البته لازم به یادآوری است اخذ تقاضای خرید خدمت سربازی در سرویس غیرحضوری سازمان تأمین اجتماعی برای افرادی است که در سنوات گذشته درخواست احتساب سوابق سربازی منجر به پرداخت حق بیمۀ آن نشده باشد، لذا بیمهشدگانی که قبلاً بهصورت حضوری درخواست کرده اما حق بیمۀ مربوطه را خارج از مهلت مقرر پرداخت کردهاند و در نهایت برای آنها در سیستم تأمین اجتماعی سابقه ایجاد نشده اگر درخواست مجدد برای تجدید محاسبه داشته باشند، باید از طریق مراجعه حضوری به شعبۀ تأمین اجتماعی اقدام کنند.
مقرریبگیر بیمۀ بیکاری هستم. در سال ۹۱ تا ۹۲ دو سال خدمت سربازی انجام دادهام، چون بعد از اتمام دورۀ مقرری، با احتساب مدت زمان دریافت بیمۀ بیکاری، سابقهام به ۱۵ سال میرسد و در حال حاضر ۵۴ سال دارم. سؤالم این است غیر از بیمهشدگان اجباری، مقرریبگیران بیمۀ بیکاری نیز میتوانند نسبت به خرید خدمت سربازی خود اقدام کنند؟ و اینکه آیا کل حق بیمۀ مربوطه باید توسط بیمهشده پرداخت شود؟
طبق مقررات؛ کلیۀ بیمهشدگانی که به هر نحو حق بیمۀ خود را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کرده یا پرداخت میکنند از قبیل بیمهشدگان اجباری، گروههای خاص بیمهای، مستمریبگیران بازنشسته، ازکارافتاده و بازماندگان بیمهشدۀ متوفی که خدمت سربازی رفته و همچنین مقرریبگیران بیمۀ بیکاری (مانند شما) و... که بعد از تاریخ 7 مرداد 1385 خدمت سربازی انجام دادهاند، اگر حداقل دو سال سابقۀ پرداخت حق بیمه داشته باشند، مجاز به خرید خدمت سربازی خود هستند. ضمناً 7.30 حق بیمه توسط بیمهشده پرداخت میشود و 23.30 بقیه بهعهدۀ دولت است.
هجدهماه است سابقۀ بیمۀ اختیاری دارم و قبلاً نیز دو ماه بیمۀ اجباری بودم. سه سال قبل نیز بهمدت ۲۰ ماه خدمت سربازی انجام دادهام. با توجه به اینکه در حال حاضر شاغل و بیمهپرداز نیستم، آیا میتوانم حق بیمۀ دوران سربازی را پرداخت کنم؟
حداقل سابقۀ لازم برای خرید خدمت سربازی دو سال است. ضمناً طبق رأی شمارۀ ۱۴۴۱ مورخ 16 دی 1399 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، شاغل و بیمهپرداز بودن متقاضی در زمان درخواست خرید خدمت سربازی الزامی نیست. اما با توجه به اینکه سابقۀ شما هماکنون ۲۰ ماه است، هنگامیکه سابقۀ پرداخت حق بیمه به دو سال برسد میتوانید نسبت به خرید خدمت سربازی بهصورت مراجعۀ حضوری به شعبۀ تأمین اجتماعی و یا از طریق سامانۀ خدمات غیرحضوری سازمان تأمین اجتماعی اقدام کنید.
بهعلت آتشسوزی، کارگاه محل اشتغال من که فعالیت آن سخت و زیانآور است موقتاً سهماه تعطیل و حق بیمۀ کارگران در این سه ماه پرداخت نشد. بعد از تعطیلی، کارگاه مجدداً بازگشایی شده است. آیا تعطیلی سه ماه کارگاه باعث زائل شدن توالی ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیانآور میشود؟
خیر. ایام حالت تعلیق که بهواسطۀ عوامل قهریۀ طبیعی و حوادثی مثل سیل و زلزله و آتشسوزی که خارج از ارادۀ کارفرما و بیمهشده است و کارگاه موقتاً تعطیل شود، باعت زائل شدن توالی اشتغال در کارهای سخت و زیانآور نمیشود.
بیمهشدۀ اجباری زن با ۱۸ سال سابقه بیمهپردازی هستم. با توجه به اینکه در حال حاضر ۴۰ سال دارم، بعد از چه مدتی میتوانم بازنشسته شوم؟
یکی از شرایط بازنشستگی زنان بیمهشده، داشتن حداقل ۲۰ سال سابقۀ پرداخت حق بیمه و حداقل ۴۲ سال بهشرطیکه در زمان درخواست بازنشستگی مشمول قانون کار و بیمهشدۀ اجباری باشند، است. در این صورت میتوانند با حقوق ۲۰ روزه بازنشسته شوند، لذا شما بعد از رسیدن به ۴۲ سالگی و تکمیل سابقه به ۲۰ سال میتوانید درخواست بازنشستگی کنید.
قبلاً ۱۰ سال در شغل سخت و زیانآور یک مؤسسۀ دولتی شاغل بودم. بعد از بازخرید، هماکنون ۱۴ سال است در شغل سخت و زیانآور بخش خصوصی شاغل و بیمهپرداز تأمین اجتماعی هستم. آیا یک سال دیگر که سابقۀ اشتغال من در مشاغل سخت و زیانآور به ۲۵ سال متناوب برسد میتوانم از شرایط ذیل این قانون بهرهمند شوم؟
خیر. پذیرش سوابق اشتغال در مشاغل سخت و زیانآور بیمهشدگانی که در سنوات گذشته مشمول دیگر صندوقها غیر از صندوق تأمین اجتماعی بوده و سپس بیمهپرداز تأمین اجتماعی و مشمول قانون کار شدهاند و استفاده از قانون بازنشستگی سخت و زیانآور منحصراً در دوران بیمهپردازی نزد سازمان تأمین اجتماعی امکانپذیر است.
پسرم اخیر فوت کرده است. متوفی در زمان فوت، بیمهپرداز نبود اما در سنوات گذشته جمعاً حدود ۹ سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد. با توجه به اینکه بازماندگان و افراد تحت تکفل قانونی، من و همسر او و دو فرزند کمتر از ۱۰ سال متوفی است، آیا به همۀ بازماندگان مستمری ماهیانه تعلق میگیرد؟
طبق قانون (تعیین تکلیف تأمین اجتماعی اشخاصی که ۱۰ سال و کمتر حق بیمه پرداخت کردهاند) مصوب 17 مهر 1392، چون متوفی ۹ سال سابقۀ بیمه دارد، برای همسر و دو فرزند او مستمری ماهیانه متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه برقرار میشود اما برای شما که در زمان حیات متوفی تحت تکفل بیمهشده بودید، صرفاً مبلغی به عنوان (غرامت مقطوع فوت) به نسبت سهام مقرر در مادۀ (۸۳) قانون تأمین اجتماعی (۲۰ درصد) و بهصورت یکجا پرداخت خواهد شد.
بیمهشدۀ تأمیناجتماعی هستم. همسرم اخیراً فوت کرده است. آیا سازمان تأمین اجتماعی کمکهزینۀ کفنودفن او را پرداخت میکند؟
یکی از تعهدات کوتاهمدت سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کمکهزینۀ کفنودفن است. این کمکهزینه، قبلاً در صورت فوت بیمهشدۀ اصلی به بازماندگان او پرداخت میشد، اما چند سال است طبق بخشنامۀ صادره اگر در زمان حیات بیمهشده همسر او فوت کند، کمکهزینه کفن ودفن همسر به بیمهشدۀ اصلی پرداخت میشود.
پدرم که در یک کارگاه تولید مواد شوینده اشتغال داشت بهعلت سقوط از بلندی در محیط کارگاه، فوت کرده است. با توجه به اینکه او فقط دو ماه سابقۀ پرداخت حق بیمه دارد، آیا مادرم و من که ۱۸ سال دارم میتوانیم از مستمری بازماندگان استفاده کنیم؟
بله. طبق بند «۴» مادۀ (۸۰) قانون تأمین اجتماعی، چون فوت پدر شما بهعلت حادثۀ ناشی کار است، در حوادث ناشی از کار یا بیماری حرفهای که بیمهشده بر اثر آن فوت کند، بدون در نظر گرفتن مدت سابقۀ پرداخت حق بیمه، بازماندگان واجد شرایط، استحقاق دریافت مستمری را خواهند داشت و طبق مادۀ (۱۱۱) قانون تأمین اجتماعی این مستمری نباید از حداقل دستمزد سال مربوطه کمتر باشد. البته باید بعد از گزارش حادثه توسط کارفرما، حادثه ناشی از کار توسط بازرس فنی شعبۀ تأمین اجتماعی تأیید شود.
من ۱۷ سال دارم و فرزندخوانده یک خانواده هستم و از کودکی در این خانواده بزرگ شدهام. پدرم مدیر یک کارخانه بود که من را از کودکی به فرزندی قبول کرد و با ۲۰ سال سابقۀ پرداخت حق بیمه یک هفته قبل فوت کرد. با توجه به اینکه پدر متوفی من یک فرزند حقیقی هم دارد سؤالم این است؛ غیر از مادر و برادر حقیقی که میتوانند از مستمری بازماندگان استفاده کنند، آیا فرزندخوانده نیز سهمی از مستمری بازماندگان دارد؟
بله. در اجرای قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست مصوب 10 مهر 1392 مجلس شورای اسلامی فرزندهخوانده نیز در حکم فرزند حقیقی است و از کلیۀ حقوق و مزایای قانونی بهرهمند خواهد شد و فرزندخواندۀ مذکر مانند شرایط فرزند ذکور حقیقی متوفی (تا ۱۹ سالگی تمام و بعد از آن در صورت داشتن تحصیلات دانشگاهی) میتواند به نسبت ۲۵ درصد از مستمری استحقاقی بازماندگان استفاده کند. همچنین فرزندخواندۀ اناث نیز مثل فرزند اناث حقیقی تا زمانی که شوهر نکرده و فاقد شغل است میتواند در ردیف مستمریبگیران قرار گیرد.
بیمهشدۀ اختیاری هستم. طبق تجویز پزشک معالج برای پسر ۱۵ سالهام پروتز زیرآرنج اندام فوقانی خریداری کردهام. آیا سازمان تأمین اجتماعی به بیمهشدگان اختیاری هزینۀ این پروتز را پرداخت میکند؟
بله. یکی از تعهدات سازمان تأمین اجتماعی در قبال بیمهشدگان اختیاری، مثل سایر بیمهشدگان اجباری، پرداخت کمکهزینۀ وسایل پزشکی پروتز و اروتز به بیمهشده و افراد تحت تکفل قانونی اوست. تعرفۀ پروتز زیر آرنج اندام فوقانی، ۳۰ میلیون ریال است که پس از تأیید توسط کمیسیون پزشکی تأمین اجتماعی به بیمهشده پرداخت میشود. البته اگر هزینۀ آن براساس فاکتور کمتر از تعرفه باشد، طبق قیمت فاکتور پرداخت خواهد شد.
مدتی بیمهشدۀ قالیبافان بودم. هفت ماه است براساس گزارش بازرس تأمین اجتماعی مبنی بر عدم اشتغال در این حرفه قرارداد من لغو شده و در حال حاضر از نظر شرایط سن و سابقه نمیتوانم بیمۀ مشاغل آزاد شوم. من از چه طریقی میتوانم بیمهپردازی خود را ادامه دهم؟
اگر قرارداد بیمهشده قالیبافی بهعلت عدم اشتغال در حرفۀ قالیبافی لغو شود، لکن فاقد شرایط سن و سابقه برای ادامهپردازی در قالب مشاغل آزاد باشد، در این مورد خاص سازمان تأمین اجتماعی در راستای تعمیم و گسترش پوشش بیمهای به آحاد جامعه اجازه داده است، درصورتیکه متقاضی بیمۀ مشاغل آزاد آخرین سابقۀ بیمۀ او از نوع بیمۀ قالیبافان و شاغلان صنایع دستی شناسهدار است اگر انقطاع بیمهپردازی تا تاریخ تقاضای بیمۀ مشاغل آزاد کمتر از یک سال باشد (مثل شما که هفت ماه است) شعبۀ تأمین اجتماعی میتواند بدون رعایت شرط سن و سابقه و با مجوز ادارۀ کل استان مربوطه نسبت به انعقاد قرارداد بیمۀ مشاغل آزاد اقدام کند.
بیمهشده کارگر ساختمانی هستم. بهعلت شکستن پا در بیمارستان بستری بودم و حین عمل جراحی پروتز پلاتین در ران پای من کار گذاشته شده. چون هزینۀ قیمت پلاتین را خودم پرداخت کردهام، آیا سازمان تأمین اجتماعی به بیمهشدگان کارگر ساختمانی این هزینه را پرداخت میکند؟
بله. کارگران ساختمانی بیمهشدۀ تأمین اجتماعی مشمول دریافت کمکهزینۀ وسایل کمکپزشکی پروتز و اروتز هستند و وسایلی که حین عمل جراحی در بدن بیمهشدگان کار گذاشته میشود و به آندوپروتز معروف است، هزینۀ این قبیل وسایل با ارائه مدارک مربوطه توسط دفاتر اسناد پزشکی سازمان تأمین اجتماعی محاسبه و پرداخت میشود.
