مزایا و ویژگیهای شغلی مأموریت را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد.
حق مأموریت
فوقالعادۀ مأموریت مبلغی است که درصورتیکه کارگر از محل کارگاه اصلی ۵۰ کیلومتر دور شود و یا شب را در مقصد به سر برد، به او پرداخت میشود. این مبلغ معادل یکروز حقوق است. بنابراین کارگر بهازای هرروز مأموریت علاوهبر یکروز حقوق معمول، یکروز حقوق ثابت هم بهعنوان حق مأموریت دریافت میکند که نباید از مزد مبنای روزانۀ کارگر کمتر باشد. حقوق ثابت شامل دستمزد پایه و مزایایی است که برحسب ماهیت شغل یا محیط کار و برای ترمیم مزد در ساعات عادی کار پرداخت میشود.
هزینۀ سفر
کارفرما موظف است وسیلۀ نقلیۀ مناسب و یا هزینۀ آن را در اختیار کارگری که به مأموریت میرود، قرار دهد. اما در مورد هزینۀ غذا و خوراک مسئولیتی ندارد و درخصوص محل اقامت یا هزینۀ آن نیز با توافق یکدیگر عمل میشود.
ارتباط مأموریت با حادثۀ ناشی از کار
کارکنان و بیمهشدگانی که به مأموریت اعزام میشوند چنانچه در طول مدت مأموریت اتفاقی برای آنها رخ دهد، که منجر به ازکارافتادگی و فوت آنها شود، حادثۀ مربوطه، حادثۀ ناشی از کار تلقی شده، مشمول دریافت مستمری ازکارافتادگی میشود و در صورت فوت، خانوادۀ آنها از مستمری بازماندگان بهرهمند میشوند. این موضوع به کارکنانی که در سطح شهر به مأموریت اعزام میشوند و مشمول فوقالعادۀ مأموریت نمیشوند، نیز تسری دارد. در چنین شرایطی نیازی به سابقه نیست. حتی اگر کارگر حادثهدیده یکروز سابقه داشته باشند، مشمول مقررات این بند میشود. به تعبیر بهتر، همین که کارگر مشمول مقررات کار و بیمۀ اجباری باشد و اشتغال وی مورد تأیید قرار گیرد، مستحق دریافت مستمری است. این امتیاز برای ازکارافتادگان جزئی نیز مصداق دارد که طبق نظر کمسیون پزشکی سازمان تأمین اجتماعی بین ۳۳ تا ۶۶ درصد ازکارافتاده اعلام میشوند، و بدینترتیب فرد مزبور میتواند از مستمری ازکارافتادگی جزئی استفاده کند. در صورت بروز حادثه در هنگام مأموریت برای کسی که بین ۱۰ تا ۳۳ درصد ازکارافتاده اعلام شده، مبلغی بهصورت یکجا تحت عنوان «غرامت نقص مقطوع» پرداخت میشود.
مأموریت و تأمین اجتماعی
هزینۀ سفر و فوقالعادۀ مأموریتی که به کارگر پرداخت میشود، مشمول کسر حق بیمه نیست. ولی بهتر است یک نسخه از حکم مأموریت به سازمان تأمین اجتماعی ارسال شود تا درصورتیکه کارگر در حین مأموریت دچار حادثه شد و نیاز به خدمات درمانی و مستمری پیدا کرد بتواند با سهولت و فرآیندی سریعتر تحت حمایتهای لازم قرار بگیرد. البته ارسال برگۀ مأموریت الزام قانونی ندارد، فقط برای اطمینان و تسریع در ارائۀ خدمات لازم در مورد حوادث و اتفاقات پیشبینینشده پیشنهاد میشود.
مشکل دیگری که در ارتباط با مأموریت وجود دارد، موضوع تأیید کارکرد شخصی است که در کارگاه حضور ندارد و به مأموریت اعزام میشود. کارفرمایان و کارگران در مورد بازرسی بیمهای از کارگاه و عدم توجه بازرسان سازمان به مأموریت برخی از کارکنان که جهت انجام کارهای شرکت یا کارگاه به خارج از محل اصلی اعزام شدهاند، گلهمندند. این مشکل متأسفانه در مورد همۀ کارگاهها عمومیت دارد، ولی برای کارگاههای دارای معافیت حق بیمه از حساسیت بیشتری برخوردار است. البته بازرسان سازمان وظایف قانونی خود را عمل میکنند، اما سختگیری در این موضوع گاه بیمورد و بیدلیل است و موجب نارضایتی کارگر و کارفرما میشود. سختگیری و موشکافی زیاد در مورد کارگاههایی که ۳۰ درصد کامل حق بیمه پرداخت میکنند کاملاً بیجاست و سازمان تأمین اجتماعی هم از این نظر سودی نمیبرد. البته در مورد کارگاههای دارای معافیت بیمهای قضیه متفاوت است و سختگیری تأمین اجتماعی موجه است. بههرترتیب بهتر است سازمان همت و وقت خود را صرف دقت عمل در موارد معافیت کند و انرژی و وقت خود را مصروف کارگاههایی که بهصورت کامل حق بیمه میپردازند نکند. برخی از اقدامات سازمان، که این مورد هم از نمونههای آن است، بدون دلیل منطقی و قانونی تداوم یافته است. شاید این رویهها در گذشته لازم بوده، ولی اکنون مبنا و موضوعیت خود را از دست داده و نباید ادامه بیابد و هرچه زودتر باید جلوی آن گرفته شود. از طرف دیگر کارشناسان، مسئولان و متولیان تصمیمگیری و اجرایی سازمان باید در مورد اقدامات و رویههای جاافتاده قبلی بیشتر فکر کنند و مواردی را که نیاز به اصلاح دارد مورد بازنگری قرار دهند. برخی از اقدامات سازمان و واحدهای اجرایی در مقابل هزینههایی که به سازمان تحمیل میکند، دارای منفعت و سود نیست و ضررهای غیرمادی و معنوی سازمان در درازمدت بیشتر از منافع مقطعی و کوتاهمدت آن است. از این موارد متأسفانه زیاد است که باید هرچه زودتر مورد بازنگری قرار گیرد.
***
حق مأموریت مشمول مالیات میشود؟
خیر، حق مأموریت معاف از مالیات است.
درصورتیکه طی مأموریت کارفرما علاوهبر وسیلۀ رفتوبرگشت، هزینه اقامت و خوراک کارگر را نیز تأمین کند، آیا حق مأموریت هم باید بپردازد؟
بله، حق مأموریت درهرصورت باید پرداخت شود.
آیا فوقالعادۀ شبکاری باید به کارگری که به مأموریت اعزام شده و شب در محل مأموریت اقامت کرده پرداخت شود یا همان پرداخت حق مأموریت در این مورد کفایت میکند؟
اگر کارگر در محل مأموریت توقف کند و شب نیز مشغول به کار باشد، هم از حق مأموریت و هم از فوقالعادۀ شبکاری بهرهمند میشود.
وضعیت جمعهکاری برای کسی که مأموریت میرود چگونه است؟ آیا فوقالعادۀ جمعه به او تعلق میگیرد؟
پرداخت فوقالعادۀ جمعهکاری یک مقررۀ عام است و باید در کلیۀ موارد و شرایط به مرحله اجرا درآید. بنابراین شخصی که در روز جمعه به مأموریت میرود هم از حق مأموریت و هم از فوقالعادۀ کار در روز جمعه برخوردار میشود. ضمن اینکه باید یک روز دیگر بهعنوان روز تعطیل برای کارگر مزبور در نظر گرفته شود.