تامین ۲۴/برخی کاندیداها انتقاد کردند که میلیونها نفر در صف دریافت وام ازدواج هستند. آماری که بلافاصله مشخص شد اشتباه بوده و تنها 242 هزار زوج جوان منتظر دریافت وام هستند که از میان آنها هم ۱۶۷ هزار نفر در مرحله تکمیل پرونده و انعقاد قرارداد برای دریافت وام ازدواج قرار دارند. مسئله دو برابر کردن مبلغ تسهیلات نیز نکته چالشبرانگیز دوم بود که اقتصاددانان نقدهای جدی بر این وعده دارند که نهتنها موجب تورم افسارگسیخته خواهد شد، بلکه به ورشکست شدن نظام بانکی کشور منجر میشود.
وام ازدواج در سال 1387 بنا بر دغدغهای مهم برای تامین و تسهیل ازدواج جوانان شکل گرفت. ایدهای که دولت گذشته آن را پایهریزی کرد. پرداختها از سال 88 آغاز شد و تا اواخر سال 91 ادامه یافت. با مشکلات شدید مربوط به نقدینگی، که بانکها در آن سال با آن روبهرو شدند، طرح متوقف شد. در تمام طول این مدت، مبلغ وام ازدواج 3 میلیون تومان به ازای هریک از زوجین بود. یعنی مجموعا 6 میلیون تومان پرداخت میشد. تا اینکه در سال 92 و با آغاز به کار دولت جدید و تصمیم جمعی کل تصمیمگیران، پرداخت دوباره تسهیلات ازدواج با وجود تمام سختیهایی که داشت آغاز شد. در دوره جدید نیز مبلغ تسهیلات 3 میلیون تومان بود تا اینکه در بهار 1395، این مبلغ به بیش از سه برابر افزایش یافت. به این ترتیب، هریک از زوجین 10 میلیون تومان تسهیلات دریافت کردند که در مجموع معادل 20 میلیون تومان میشد. این روند تاکنون ادامه دارد.
رشد 73 درصدی پرداخت وام ازدواج از سال 91 تا 95
بر اساس آخرین آمار منتشرشده درباره حجم مبلغ پرداختی بهعنوان تسهیلات ازدواج طی سالهای 1388 تا 1395، مجموع تسهیلات پرداختی از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱ که مربوط به دولت گذشته میشود، 11 هزار میلیارد تومان بوده است. در مقابل مجموع تسهیلات پرداختی از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ که مربوط به مدیریت فعلی کشور است، 19 هزار و 100 میلیارد تومان محاسبه میشود. به این ترتیب در دوره «1392–1395» نسبت به دوره «1388–1391»، رشدی 73 درصدی در پرداخت تسهیلات ازدواج رخ داده است. به طور جزئی و تفصیلیتر، در سالهای 1388 تا 1391 به ترتیب ۲۰۰۸، ۲۴۲۴، ۳۵۶۱ و ۳۱۴۱ میلیارد تومان تسهیلات ازدواج پرداخت شده است. در مقابل در سالهای 1392 تا 1395 به ترتیب معادل ۲۹۰۶، ۳۹۲۸، ۲۴۹۷ و ۹۸۰۰ میلیارد تومان وام ازدواج به عروس و دامادها پرداخت شده است.
مبلغ تسهیلات ازدواج در حال حاضر 10 میلیون تومان به ازای هریک از زوجین است. سود آن 4 درصد و مدت بازپرداخت نیز 48 ماه است. برای ضامنها نیز قوانینی وضع شده که به نظر، روستاییان سختی بسیار کمی برای تهیه ضامن دارند. آنها باید یک نفر از اهالی روستا را بیابند تا پای درخواست آنها را امضا کند. البته صلاحیت این فرد باید به تایید شورای روستا برسد. بنابراین نیازی نیست که فرد روستایی حتما ضامن کارمند یا کاسب داشته باشد. اما در شهرها افراد متقاضی باید یک ضامن کارمند، کاسب دارای پروانه کسب و یا فردی را معرفی کنند که دارای حسابجاری فعال در بانک پرداختکننده تسهیلات باشد.
چالش افزایش دو برابری تسهیلات ازدواج
در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم، ایدههایی مبنی بر افزایش دو برابر مبلغ تسهیلات ازدواج بیان شد. مسئلهای که منتقدان جدی در میان اقتصاددانان دارد. طبق قانون، علاوه بر منابعی که بانک مرکزی به پرداخت تسهیلات ازدواج اختصاص داده، بانکها باید از سپردههای جاری و قرضالحسنه به جوانان وام ازدواج بدهند. اگر وام ازدواج دوبرابر شود بانکها مجبور میشوند دو برابر حال حاضر از منابع خود را خرجِ وام ازدواج کنند. نتیجه این مسئله ورشکست شدن بانکها و موسسات مالی و اعتباری و درنتیجه نظام بانکی است. در این صورت احتمال بروز مشکلاتی شبیه آنچه برای مؤسسات میزان و ثامنالحجج اتفاق افتاد وجود دارد. در صورتی که چنین اتفاق هولناکی بیفتد، منابع سپرده مردم در چنین بانکهایی قفل میشود. به این ترتیب چه کسانی که وام ازدواج گرفتهاند، چه بقیه مردمی که در این بانکها حساب سپرده دارند، نخواهند توانست مبلغ سپرده خود نزد بانک را پس بگیرند و حسابهای آن بانکها قفل میشود.