ایران- فرانسه: رونق تجارت در پسابرجام
پس از دستیابی به توافق هسته‌ای، در روابط اقتصادی ایران و فرانسه ورق برگشت و تنها در سال ۲۰۱۵ صادرات فرانسه به ایران ۲۸ درصد و واردات از ایران ۱۱ درصد افزایش یافت.
در حال بارگذاری...
تامین۲۴/ انتخابات ریاست جمهوری فرانسه با فاصله کوتاهی از انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار می‌شود و در صورتی که این انتخابات به دور دوم بکشد، فاصله آن با انتخابات ایران (29 اردیبهشت) تنها 12 روز خواهد بود. تاریخ روابط ایران و فرانسه مملو از فرازوفرودهاست اما این دو کشور هیچ‌گاه به دشمن یکدیگر تبدیل نشدند و انتظار نمی‌رود نتیجه انتخابات فرانسه نیز تغییر عمیقی در روابط سیاسی یا اقتصادی تهران – پاریس ایجاد کند. نفوذ لغت‌های فرانسوی به زبان فارسی، تدریس زبان فرانسه در مدرسه دارالفنون، و انتشار نخستین روزنامه غیرفارسی‌زبان ایران به زبان فرانسوی به نام «ژورنال» در تهران سال 1314، و همچنین اقامت امام خمینی (ره) در این کشور تنها بخشی از تصویر بزرگ روابط تهران- پاریس است که سابقه آن به قرن هفدهم میلادی و عصر صفوی می‌رسد.
هرچند پاریس در جریان جنگ ایران و عراق جانب صدام را گرفت اما با فروکش کردن جنگ بار دیگر روابط تهران- پاریس گرم شد. فرانسه در زمان تحریم‌ها نیز با سیاست‌های کلی اتحادیه اروپا و آمریکا همراهی کرد. اما پس از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها از اولین کشورهای اروپایی بود که هیئت‌های اقتصادی خود را روانه ایران کرد و تاکنون پیش‌قراردادها یا تفاهم‌نامه‌هایی به ارزش 30 میلیارد یورو بین مقامات دو کشور امضا شده است. با توافق هسته‌ای حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران مهمان کاخ الیزه شد. خودروسازان فرانسوی به ایران بازگشتند، شرکت‌های نفتی فرانسوی مذاکره برای بازگشت به ایران را آغاز کردند و از همه مهم‌تر قراردادی برای خرید یکصد هواپیمای ایرباس بین ایران و فرانسه امضا شد. لوموند در این زمینه می‌نویسد: «از زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی هیچ رئیس‌جمهوری از ایران به فرانسه نرفته بود؛ اما روحانی برای نخستین‌بار پس از سال 1998 به پاریس رفت و علاوه بر دیدار با فرانسوا اولاند، همتای فرانسوی‌اش، با شماری از صاحبان صنایع دیدار کرد. دستاورد این سفر قرارداد فروش بیش از یکصد هواپیمای ایرباس به ایران و بازگشت شرکت‌های رنو، سیتروئین و پژو به ایران بود».
کارشناسان اقتصادی شرکت بیمه اعتباری هرمس در پژوهشی در مورد نتایج گشوده شدن بازار 80 میلیونی ایران به روی شرکت‌های فرانسوی می‌گویند: «این شرکت‌ها می‌توانند از موقعیت به‌دست‌آمده بهره فراوان ببرند و حجم صادرات خود را در بازه زمانی کوتاه به یک میلیارد و 300 میلیون یورو برسانند که هنوز هم با سطح روابط اقتصادی پیش از تحریم‌ها فاصله زیادی دارد و تقریبا یک‌چهارم آن است».
سقوط آزاد تجارت دوجانبه
تحریم‌ها پیامد بسیار شدیدی بر روابط اقتصادی ایران و فرانسه بر جا گذاشته است. ارزش روابط تجاری دو کشور در سال 2004 یعنی زمانی که هنوز تحریم‌ها علیه ایران اعمال نشده بود بیش از 4 میلیارد یورو برآورد می‌شد اما طی یک دهه اعمال تحریم‌ها، روابط اقتصادی دوجانبه به پایین‌ترین سطح رسید و در زمان اوج تحریم‌ها در سال 2013 دو کشور تنها 500 میلیون یورو تجارت کردند و سهم فرانسه از بازار ایران از 7 درصد به کمتر از یک درصد تنزل یافت.
در آن دوران بیشتر تولیدات دارویی فرانسه به ایران وارد می‌شد و ایران نیز محصولات زراعی و خوراکی و منسوجات خود را به فرانسه صادر می‌کرد. این در حالی است که فرانسه تا پیش از اعمال تحریم‌های نفتی، از مشتریان نفت ایران بود و نفت 90 درصد از حجم واردات فرانسه از ایران را تشکیل می‌داد. با اعمال تحریم‌های نفتی شرکت‌های مهم نفتی فرانسه مانند توتال از ایران خارج شدند و صورتحساب‌های خرید نفت 2 میلیارد یورویی فرانسه از ایران به یک میلیون یورو کاهش یافت.
اما با روی کار آمدن دولت یازدهم و دستیابی به توافق هسته‌ای، در روابط اقتصادی ایران و فرانسه ورق برگشت و تنها در سال 2015 صادرات فرانسه به ایران 28 درصد و واردات از ایران 11 درصد افزایش یافت. برخی تحلیلگران معتقدند فرانسه از بزرگ‌ترین بازندگان تحریم‌های ایران بود. مجلس سنای فرانسه نیز در آوریل 2014 میلادی اعلام کرد ضرر فرانسه از تحریم‌های ایران قابل‌توجه بوده است و نشانه آن کاهش ارزش روابط تجاری از 4 میلیارد یورو به 500 میلیون یورو است.
میان‌برهای پاریس
به همین دلیل است که شرکت‌های فرانسوی نسبت به رقبای اروپایی خود با شتاب بیشتری در تلاش برای دستیابی به سهم گذشته خود در بازار ایران و استفاده از فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری هستند. هرچند بازگشت به سطح روابط تجاری قبل از اعمال تحریم‌ها دشوار و زمان‌بر است اما پاریس با قراردادهایی نظیر فروش ایرباس به ایران سعی دارد این مسیر را میان‌بر بزند. پس از اجرای توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، با ورود ۳۰۰ شرکت فرانسوی به بازار ایران، روابط اقتصادی و تجاری بین فرانسه و ایران شتاب تازه‌ای به خود گرفته است. مبادلات دوجانبه اقتصادی میان فرانسه و ایران در سال ۲۰۱۶ میلادی نسبت به سال پیش از آن ۲۳۵ درصد افزایش یافته است.
مدیرعامل آژانس بیزینس فرانس و سفیر فرانسه در سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی می‌گوید: «روند فزاینده مبادلات تجاری و اقتصادی بین فرانسه و ایران آغاز شده و هدف حداقلی آن، رسیدن به شرایط پیش از تحریم‌هاست».
به گفته او، بیش از ۲ هزار شرکت فرانسوی، خصوصا شرکت‌های متوسط و کوچک، برای ورود به بازار ایران ابراز علاقه کرده‌اند و بیزینس فرانس در حال برنامه‌ریزی برای همراهی آنها برای ورود به بازار ایران است. او همچنین گفت طی فقط ۱۴ ماه پس از اجرای برجام، ۳۰۰ شرکت فرانسوی با همراهی این شرکت دولتی فرانسه به بازار ایران وارد شده‌اند. این شرکت‌ها در زمینه‌های مختلف ازجمله نفت، هوانوردی، تعمیر و نگهداری تجهیزات و ماشین‌آلات، معدن، صنایع پلاستیک، مواد غذایی و کشاورزی و تجهیزات ورزشی فعالیت دارند.
خبرگزاری فرانسه گزارش می‌دهد که فرانسه ازجمله معدود کشورهایی است که برای ورود به بازار ایران منتظر نشد و بیزینس فرانس، به‌عنوان آژانس دولتی این کشور، با وظیفه تسهیل فعالیت‌های شرکت‌های فرانسوی برای ورود به بازارهای خارجی، پیش از اجرایی شدن برجام در سپتامبر ۲۰۱۵ اقدام به گشایش دفتر فعالیت‌های خود در تهران کرد.
البته روند ارتقای سطح روابط تجاری دوجانبه پرفرازونشیب خواهد بود. کارشناسان در تحلیل موانع پیش روی شرکت‌های فرانسوی برای سرمایه‌گذاری در ایران می‌گویند: «فراهم کردن زمینه‌های لازم برای ورود یک شرکت فرانسوی به بازار ایران دو تا سه سال زمان می‌برد و این موضوع تنها مختص به بازار ایران نیست.» آنها می‌گویند برای استقرار بهینه شرکت‌های فرانسوی در بازارهای جهانی، ازجمله بازار ایران، باید شرایط فنی و مالی لازم فراهم شود و این روند زمان‌بر است.
همچنین مسائل و مشکلات بانکی و بیمه‌ای از مهم‌ترین مشکلات برای شرکت‌های فرانسوی در راستای دسترسی به بازار ایران عنوان شده است. البته با وجود تردید بانک‌های بزرگ، که برای فعالیت در بازار ایران از اقدامات تلافی‌جویانه آمریکا نگران هستند، تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌های متوسط و کوچک فرانسوی برای ورود به بازار ایران با تضمین دولت فرانسه و از طریق شبکه‌ای از بانک‌های منطقه‌ای اروپایی میسر شده و هم‌اکنون در حال اجراست.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، هم‌اکنون ۴۰ بانک کوچک خارجی با ایران همکاری می‌کنند که از این تعداد دو بانک فرانسوی هستند.
منبع : هفته نامه آتیه نو / آزاده افتخاری
تامین ۲۴روابط تجاری ایران و فرانسهرونق تجارت در پسابرجام