با افتتاح پنج فاز و طرح توسعه نفتی در هفته گذشته، حدود ۱۵۰ میلیون مترمکعب در روز به تولید گاز کشور افزوده شد. اما عملکرد دولت یازدهم در پارس جنوبی به این شش فاز خلاصه نمی‌شود. پیش از این نیز همین دولت سه فاز ۱۲، ۱۵ و ۱۶ را به طور رسمی افتتاح کرده بود. فاز ۱۲ با تولید تقریبا ۸۰ میلیون مترمکعب گازترش در هر روز، معادل سه فاز استاندارد است و با احتساب این موضوع، پنج فاز در سه سال اخیر افتتاح شد.
رضا پدیدار
نایب‌رئیس فدراسیون صنعت نفت ایران و عضو شورای سیاست‌گذاری قراردادهای جدید نفتی ایران
تامین ۲۴/ طبق برآوردها، فاز پارس جنوبی سالانه 5/3 تا 4 میلیارد دلار درآمد ارزی ایران را افزایش می‌دهد و در کمتر از دو سال تمام سرمایه‌گذاری‌ها در این پنج فاز به اقتصاد ملی بازمی‌گردد. هرچند افزایش درآمدهای نفتی به معنای توسعه اشتغال در کشور نیست اما با هزینه‌کرد آن در پروژه‌های عمرانی می‌توان به‌طور غیرمستقیم زمینه رشد اشتغال‌زایی و به‌تبع آن، بهبود وضعیت اقتصادی کشور را فراهم کرد. آن‌گونه که اعلام شده، در طرح توسعه فازهای ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی، به طور متوسط برای ۹ هزار نفر اشتغال ایجاد می‌شود. در فاز ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی هم با توجه به حجم زیاد کارکردها، میزان اشتغال‌زایی در پیکِ کاری حدود ۱۴ هزار نفر ساعت بوده است. همچنین طبق مستندات موجود، تاکنون بیش از ۱۳۳ میلیون نفر ساعت در بخش خشکی فاز ۱۹ پارس جنوبی کار انجام شده است و در انجام فعالیت‌های توسعه‌ای آن نیز بیش از ۱۱ هزار نفر مشغول کار بوده‌اند که براساس آمارهای موجود، در زمان اوج فعالیت‌ها این تعداد به ۱۲ هزار نفر نیز رسیده است.
اما این تمام منافع حاصل از بازگشت رونق به صنعت نفت و گاز ایران نیست. فارغ از تاثیر بهره‌برداری پروژه‌های نفتی بر درآمد ارزی کشور، از تاثیر بازگشت رونق به صنعت نفت بر اشتغال‌زایی نمی‌توان گذشت. نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که 2 میلیون نفر طی سال‌های 1392 تا 1395 به بازار کار کشور وارد شده‌اند اما تنها حدود 65 درصد این افراد معادل حدود 3/1 میلیون نفر جذب بازار کار شده‌اند و 700 هزار نفر ناکام مانده‌اند.
با این وضعیت تعداد کل بیکاران کشور در پایان سال گذشته به 2/3 میلیون نفر رسید. اما در حالی نرخ بیکاری از 4/10 درصد در سال ابتدایی دولت یازدهم به 4/12 درصد در سال گذشته افزایش یافت که با رونق صنایعی همچون نفت می‌توان بخش عمده‌ای از این عقب‌ماندگی را جبران کرد. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، توسعه طرح‌های نفت، گاز و پتروشیمی ۱۰۰ هزار شغل ایجاد می‌کند و بخش‌های خدماتی و کارخانه‌ها فعال می‌شوند.
اما نکته دیگر این است که پنج فاز متعارف پارس جنوبی در حالی با حضور رئیس‌جمهوری به طور رسمی افتتاح شدند که صفر تا صد این پروژه‌ها توسط پیمانکاران ایرانی به سرانجام رسید؛ پیمانکارانی که در ابتدای توسعه پارس جنوبی، که از سال 1376 آغاز شد، نقش کمرنگی داشتند. درواقع بعد از اجرای فازهای یک تا هشت پارس جنوبی که از سوی شرکت‌های ایرانی و خارجی انجام شد در فازهای ۱۲ تا ۱۶ پارس جنوبی، نقش اول به شرکت‌های ایرانی سپرده شد. گرچه از لحاظ افزایش هزینه‌ها و طولانی شدن زمان، در برخی از این پروژه‌ها مشکل داشتیم اما بالاخره شرکت‌های ایرانی توانشان را در انجام کار در بخش حفاری، فراساحل، خشکی و خطوط لوله نشان دادند.
در حال حاضر اعضای انجمن سازندگان تجهیزات نفتی، این توانایی را دارند که 70 درصد از تجهیزات مورد نیاز این صنعت را با استفاده از دانش فنیِ بومی بسازند. با این حال در برخی موارد توانمندی شرکت‌های داخلی نادیده گرفته می‌شود و گفته می‌شود بخش خصوصی ما ضعیف است. ممکن است ما شرکت‌های خصوصیِ آنقدر بزرگی نداشته باشیم که بخواهند مگاپروژه‌ها را بر عهده بگیرند؛ اما شرکت‌های خصوصی می‌توانند با هم تجمیع شوند و کنسرسیوم تشکیل دهند و به این عنوان، طرفِ قراردادِ شرکت‌های خارجی قرار بگیرند. در حال حاضر، بهترین زمان برای اعتماد کردن به بخش خصوصی داخلی است. ضمن اینکه طبق قانون حداکثری یا قانونِ ۵۱ درصد، دولت مکلف است در پروژه‌هایی که خودش به نوعی کارفرماست از حداکثر توان داخل استفاده کند. در این پروژه‌ها باید حتما تا حداقل ۵۱ درصد از تجهیزات تولید داخل مورد استفاده قرار بگیرد که این خود می‌تواند محرک صنعت نفت در بخش خصوصی و درنتیجه افزایش اشتغال در کشور باشد.
منبع: هفته نامه آتیه نو