تامین ۲۴/ افتتاح یازدهگانه فازهای متعدد پارس جنوبی(عسلویه)، با وجود بزرگی پروژه و اعطای لقب «مگاپروژه» به آن از سوی مقامات وزارت نفت، کمتر در بحثها و خبرهای روزهای مانده به انتخابات ریاست جمهوری جدی گرفته شد. با این حال گفتگو با افراد مطلع و مدیران عالی وزارت نفت که در طول سه سال اخیر بهشدت در تلاش برای به ثمر رساندن این طرحهای بزرگ بودهاند، عظمت کار و سرمایه ایرانی و لزوم دوراندیشی در توجه به اقتصاد ملی را یادآور میشود. آتیهنو در پرونده این شماره در صفحات گذران و چشمانداز ضمن بررسی کلیات آنچه در هفته گذشته در پارس جنوبی رخ داد، به سراغ کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بهعنوان نهاد قانونگذار و ناظر حوزه نفت و گاز رفته و اهمیت افتتاح پروژههای اخیر و برنامه آینده دولت و مجلس برای توسعه بخش نفت را از جلال میرزائی، عضو این کمیسیون، جویا شده است. در عین حال گفتگوی کوتاه ما با علیرضا عبادی، مدیر پروژه فازهای 20 و 21 پارس جنوبی، حجمی از اطلاعات کمترعنوانشده را بازگو میکند.
درآمد ایران از پارس جنوبی 191 میلیارد دلار در سال شد
عصر روزی که به دعوت وزارت نفت برای حضور در جشنواره نفت و رسانه عازم باشگاه این نهاد تاریخی در قیطریه شدم، هرگز فکر نمیکردم به فاصلهای کوتاه شاهد اقدام بزرگی برای احیای غرور ملی در قلب انرژی جهان باشم. با این حال بیژن زنگنه، وزیر نفت، در سخنرانی پایانی آن مراسم وعده داد بهزودی با کار کارشناسی، دقیق و زمانبندیشده در زمینه تولید گاز از منطقه پارس جنوبی، ایران رکورد میزند و از کشور قطر که سالهاست از این میدان بزرگ برداشت میکند جلو میزند. حالا اما این اتفاق محقق شده و ایران با تولید روزانه 575 میلیون مترمکعب گاز به همراه مقادیر متنابهی میعانات گازی، گوگرد و نفت، نهتنها بر قطر چیره شده که با یک سرمایهگذاری حسابشده و 19 میلیارد دلاری در پنج فاز مذکور، در زمانی کوتاه علاوه بر بازگشت اصل سرمایه، زمینه رشد همهجانبه درآمد ملی و افزایش نقش ایران در بازار جهانی انرژی را موجب شده است. درواقع با افتتاح فازهای 17، 18، 19، 20 و 21، تولید گاز در میدان گازی پارس جنوبی 150 میلیون مترمکعب افزایش مییابد و به گفته وزیر نفت هماکنون سطح تولید گاز در پارس جنوبی با برداشت روزانه ۵۷۵ میلیون مترمکعب، نسبت به چهار سال پیش بیش از دوبرابر شده است. با افتتاح همزمان پنج فاز جدید از منطقه استراتژیک پارس جنوبی زمینه خودکفایی در صنعت نفت، اشتغالزایی پایدار و افزایش تولید ملی فراهم شد. زنگنه پیشتر اعلام کرده بود کل برداشت ایران از پارس جنوبی حدود 1060 میلیارد مترمکعب بوده که زمینه ایجاد درآمدی چشمگیر به میزان 191 میلیارد دلار را برای کشور فراهم کرده و سرمایهگذاری و افتتاح پنج فاز جدید موجبات توسعه هرچه بیشتر درآمدهای ملی، رشد اقتصادی و تکمیل زیرساختهای رفاه ملی خواهد شد.
100 میلیون نفر ساعت کار برای افتتاح پروژهها کار کردند
اما شنیدن زیروبمهای این پروژه و تلاشی که مجموعه نیروهای متخصص در این فازهای پنجگانه متحمل شدند جالبتوجه است. گفتگوی کوتاه با علیرضا عبادی، که در سه سال اخیر مدیریت فازهای 20 و 21 پارس جنوبی را برعهده داشته، حاوی نکات جالبی است. او در گفتگو با «آتیهنو» ضمن اشاره به سختیهای کار، مخصوصا به دلیل نبود تجربه کافی در بسیاری زمینهها و عدم همکاری شرکتهای معتبر خارجی به دلیل تحریمهای هستهای، مهمترین اتفاق پیشآمده در فاز 20 و 21 را جدای از مباحث اقتصادی و سرمایهگذاری، باور کردن توان نیروهای داخلی و اعتماد به شرکتهای ایرانی میداند و میگوید: «ایجاد فازهای جدید در پارس جنوبی نخستین بار در سال 1379 آغاز شد، اما با تیره شدن روابط ایران و غرب و اعمال تحریمهای اتحادیه اروپا علیه کشور عزیزمان، کار گره خورد و به دلیل ناتوانی در تامین کالاهای اساسی مورد نیاز در این پروژه با مشکلات بسیاری مواجه شدیم.» عبادی ادامه میدهد: «این موضوع گرچه موجب تعویق در افتتاح بهموقع پروژه شد، اما باعث شد در برخی زمینهها که امکان تامین کالا از داخل را داشتیم به شرکتهای داخلی که توان لازم در این زمینه را داشتند روی آوریم و خوشبختانه با نتیجه بسیار خوبی هم مواجه شویم که ابتدا انتظار آن را نداشتیم.» مجری پروژه فازهای 20 و 21 پارس جنوبی به صحبتهایش اضافه میکند: «صادقانه بگویم که در بسیاری از زمینهها برای اولین بار با شرکتهای داخلی وارد همکاری شدیم که قبلا تنها تجربه انجام اموری در مقیاس بسیار کوچکتر را داشتند، اما این اعتماد دوجانبه که بخشی از آن به دلیل توان بالای نیروهای داخلی پدید آمد ما را به نتیجه کار امیدوارتر کرد.» او برای اثبات گفتههایش مثالهایی میزند: «مثلا برای اولینبار در تاریخ صنعت نفت، موفق شدیم سیستم کنترل تاسیسات خشکی و تاسیسات فراساحلی را از طریق یکی از شرکتهای ایرانی تامین کنیم. در اهمیت این موفقیت همین بس که تولید سیستمهای کنترل در این سطح تنها در انحصار چهار تا پنج شرکت برجسته بود و قبلا برای همکاری با این شرکتها دست ما باز نبود اما به مدد نیروی متخصص و توانمند داخلی و اعتماد ما به این مجموعه پیشرو عملیات نصب و راهاندازی سیستم کنترل ایرانی با موفقیت کامل انجام گرفت؛ مشابه خریداری 200 دستگاه پمپ فرایندی از یک سازنده ایرانی که کاملا تجربهای موفقیتآمیز بود.» عبادی عنوان میکند: «تا پیشازاین تنها وقتی با سازندگان ایرانی پمپهای آب و نفت قراردادی امضا میشد که ریسک کار چندان بالا نبود، اما اتفاق اخیر نشان داد ما در این زمینه هم توانایی بسیار زیادی داریم. در عین حال کلیه پیمانکاران ما چه در بخش فراساحلی و چه در بخش خشکی از شرکتهای ایرانی بودند و حتی در قسمت حفاری نیز ما با استفاده از دکلهای حفاری تولید داخل توانستیم کار را به نحو احسن به نقطه مطلوب برسانیم.» مجری فازهای 20 و 21 پارس جنوبی عنوان میکند: «اوج کار ما استفاده از قریب به 100 میلیون نفر – ساعت نیروی کار ایرانی، آن هم تنها در فازهای 20 و 21 بود که نشان میدهد با سرمایهگذاری مناسب و توجه به ظرفیتهای داخلی میتوان بهخوبی برای نیروی کار ایرانی اشتغال ایجاد کرد. به طور میانگین ما همواره چیزی در حدود 11 هزار نفر نیرو در چهار بخش مختلف این دو فاز مشغول به کار کردهایم و در عین حال با تامین حدود 65 درصد از کل نیاز خود از بخش داخلی زمینه تحقق همهجانبه شعار اقتصاد مقاومتی را فراهم کردیم.» او عنوان میکند: «خوشبختانه با وجود سرمایهگذاری 5/4 میلیارد دلاری کشور در این دو فاز، در کمتر از دو سال شاهد برگشت کل سرمایه به دلیل حجم بالای درآمدزایی این دو فاز هستیم.» عبادی اضافه میکند: «بهعنوان یک ایرانی با تمام وجود افتخار میکنم که شاهد چنین کار بزرگی هستم مخصوصا که عمده کار بر دوش نیروهای بومی و ملی بوده است. توجه کنید که هر فاز پارس جنوبی چیزی در حدود یک درصد کل تولید ناخالص ملی ما را رقم میزند و افتتاح این پنج فاز پیامی است واضح درباره توجه به شعار سال و عمل به آن.»
دولت به دنبال جذب سرمایهگذاری خارجی است
جلال میرزایی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، در گفتگو با آتیهنو ضمن تقدیر از فعالیتهای وزارت نفت و حوزههای مربوطه، نیاز امروز کشور را توجه دقیق به ظرفیتهای اقتصاد ملی و فعالسازی آنها برای افزایش هرچه بیشتر رشد اقتصادی میداند و میگوید: «افتتاح پنج فاز جدید در پارس جنوبی، که میزان برداشت ما را از این حوزه انرژی به بالاتر از برداشت روزانه کشور قطر رسانده، آن هم با وجود این امر که قطر 10 سال پیش از ما به این کار مبادرت ورزیده، هم به دلیل صیانت از منابع ملی و هم با توجه به افزایش چشمگیر درآمد ملی اقدامی پسندیده و نیکو بود که برخلاف برخی خبرسازیها و نظرات غیرکارشناسی از توجه و نگاه عمیق دولت به نیروها و توان داخلی خبر میدهد.» او انتقاداتی از رفتار منتقدان وزارت نفت و دولت دارد و عنوان میکند: «منتقدان پیوسته در تلاش هستند که القا کنند دولت به دلیل میل به جذب سرمایهگذاری خارجی به ظرفیت درون توجهی ندارد اما اینگونه نیست و این افتتاح نشانگر اوج توجه دولت به خودکفایی در صنایع مهم و تکیه به توان داخلی است.» این نماینده مجلس ادامه میدهد: «چیزی که دولت بهشدت آن را در حوزه وزارت نفت پیگیری میکند افزایش ضریب بازیافت از کانونهای نفتی کشور است و در این زمینه برای جذب سرمایهگذاری خارجی تلاش شده تا موانع و مشکلات این بخش حل شود.» میرزایی تاکید میکند: «وارد کردن تکنولوژی روز و سرمایه خارجی با هدف افزایش تولید ملی امری است مطابق با منافع ملی و عمومی و اگر راه هموار شود قطعا شاهد توسعه و رشد همهجانبه صنعت نفت، گاز و پتروشیمی خواهیم بود.» عضو کمیسیون انرژی میگوید: «نگاه کمیسیون انرژی به افتتاح پنج فاز جدید از مجموع فازهای پارس جنوبی کاملا مثبت بوده و علاوه بر تقدیر کمیسیون انرژی، خیل کثیری از نمایندگان مجلس در حال تهیه نامهای هستند که در آن ضمن تقدیر از اقدام وزارت نفت، از مقام معظم رهبری، ریاست محترم جمهور و همچنین جناب مهندس زنگنه به جهت تلاش و پیگیری به ثمر رسیدن این مهم تشکر کنند چراکه انصافا با وجود حجم بالای مشکلات بهجایمانده از دولت قبل، او بهخوبی امور را مدیریت کرد و در زمانی مناسب پروژههای مهمی را به ثمر رساند.» او اضافه میکند: «البته به غیر از فاز 11 که کمی شرایطش با بقیه فازها متفاوت است، پیشبینی میکنم تا اواسط سال آینده بخش دیگری از فازهای پارس جنوبی به بهرهبرداری برسد. البته بدون جذب سالانه 30 تا 50 میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در بخش نفت نمیتوانیم سیر فعلی را حفظ کنیم، چراکه نه منابع داخلی وزارت نفت و نه سرمایههای داخلی قادر به تامین مالی صنعت نفت و گاز و پتروشیمی نیست و مجلس به شکل پیوسته در تلاش است با رفع موانع موجود، راه را برای توسعه هرچه بیشتر این منبع تولید و ثروت ملی باز کند.»