کارگران و تولید داخلی را دریابیم

عادل علایی

مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی بیمه شدگان

تکریم فقط به زبان و قلم نباشد
ایشان در خصوص جایگاه کارگران و تکریم این قشر معزز فرمودند: در مناسبت روز کارگر، معمول است که صاحبان قلم و بیان و گویندگان و نویسندگان به مناقب قشر کارگر می پردازند؛ که البته بجا است. با قطع نظر از اینکه گفتن و نوشتن چقدر در بالا بردن و ارتقاء بخشیدن به رتبه ی کارگر دارای ارزش و اهمیت است، منقبت اصلی و محوری برای نیروی کار در یک جامعه این است که کارگر با تن خود، با جان خود، با مغز خود، حرکت پیشرفت کشور و آسایش مردم را تأمین می کند. درست است که عوامل دیگری هم در این عرصه مؤثرند - مانند نیروی سرمایه، نیروی مدیریت - و در جای خود باید قدر آنها هم دانسته شود، ولی کارگر این کار را با جسم و جان خود انجام می دهد؛ این یک ارزش مضاعف است. (اردیبهشت ١٣٩٢)

فرهنگ کار و وظایف جامعه و مسئولین در قبال کارگران
هم در عرصه فرهنگسازی باید مردم به ارزش کار پی ببرند؛ هم در عرصه ی عملی، قانونگذاران و مجریان باید به طور دائم این عناصر را مورد توجه قرار دهند. اگر قشر کارگر در یک کشوری برخوردار از رفاه بود، برخوردار از امید بود، برخوردار از امنیت شغلی بود، حرکت این کشور به سوی پیشرفت، آسان خواهد شد؛ این یک حقیقتی است؛ این را باید همه ی ما درک کنیم. (اردیبهشت ١٣٩٢)
از خدای متعال عمیقاً درخواست می کنم به ما توفیق بدهد تا بتوانیم وظیفه‌ی خودمان را در قبال جامعه‌ی کارگری انجام بدهیم؛ وظایف سختی داریم، وظایف سنگینی داریم. (اردیبهشت ١٣٩٥)

نگاه ارزشی و همراهی با انقلاب در تمام مراحل سخت از نقش بی بدلیل در پیروزی انقلاب تا حفاظت از دستاوردها
از جامعه‌ی کارگری تشکّر می کنم؛ خوب عمل کردید، خوب دارید عمل می کنید درباره‌ی مسائل انقلاب و مسائل نظام اسلامی (اردیبهشت ١٣٩٥)
کارگر ایرانىِ باغیرت و باشرف، کار را پیکار خود می داند، مبارزه‌ى خود می داند. شما با کارتان دارید مبارزه می کنید با آن کسانى که می خواهند کشور را به ورطه‌ى سقوط اقتصادى و رکود اقتصادى و شکست اقتصادى بکشانند. جامعه‌ى کارگرى عزیز ما در سرتاسر کشور بداند؛ امروز کارى که شما انجام می دهید - کار مجدّانه، کار مبتکرانه، کار مبتنى بر ذوق و سلیقه و شیوائى ذهن ایرانى - یک پیکار است، یک مبارزه است. شما با کارتان دارید با دنیاى استکبار مبارزه می کنید؛ این را همه باید توجه داشته باشند. (اردیبهشت ١٣٩٠)
کارگران علاوه بر انجام دادن وظائف شغلی، وظائف انقلابی و کشوری را هم خوب انجام دادند. هم در آغاز انقلاب و پیروزی انقلاب، حرکت عظیم کارگران یکی از کلیدهای فتح بود - کارگران شرکت نفت و غیره و غیره - هم در دوران جنگ تحمیلی. در جبهه، به هر طرف انسان نگاه می کرد، جوانان کارگر، میانسالان کارگر، خلأها را پر کرده بودند. در جریانات گوناگون سیاسی هم، کارگرها اسیر اغوای کسانی نشدند که می خواستند مجموعه ی کارگری را در مقابل انقلاب و در مقابل نظام اسلامی قرار دهند. (اردیبهشت ١٣٩٢)

حمایت واقعی از کارگران با مصرف کالای ایرانی و تولید داخلی
من تأکید می کنم، اصرار می کنم، از همه ی ملت ایران درخواست می کنم، بروید به سمت مصرف تولیدات داخلی؛ این کار کوچکی نیست، این کار کم اهمیتی نیست؛ این یک کار بزرگ است. البته دستگاههای حکومتی و دولتی - دولتی به معنای عام - در این جهت وظیفه ی مضاعف دارند. (اردیبهشت ١٣٩٢)
ما باید کارى کنیم که کالاى ایرانى به عنوان یک کالاى محکم، مطلوب، زیبا، همراه با سلیقه و بادوام در ذهن مصرف کننده‌ى ایرانى و غیر ایرانى باقى بماند. این باید همت مجموعه‌ى کارآفرینى و کارگرى و متصدیان این امر باشد….مجموعه‌ى کارگرى، طراحان، مهندسان، سرمایه‌گذاران، کارگران دستى، کارگران ماشینى می توانند این کار را انجام دهند. ما باید همت مان را بر این قرار بدهیم؛ ایجاد محصول بادوام، زیبا و فاخر. این، یک کار کلان است. (اردیبهشت ١٣٩٠)
این کار – خرید کالای غیر ایرانی _ ، توجه نکردن به این است که ما در این مملکت داریم زندگى می کنیم و از نعمتهاى الهى بر این کشور داریم برخوردار می شویم. آن وقت پولى را که در این کشور به دست مى‌آوریم، میریزیم توى جیب یک کارگر خارجى، به زیان یک کارگر داخلى. این معنایش این است که ما به نیاز داخل، به کارگر داخل که دارد زحمت می کشد و جنس تولید می کند، بى‌اعتنائى می کنیم، می رویم سراغ کارگر خارجى. این خیلى عادت بدى است. (اردیبهشت ١٣٩١)
تولید داخلی بایستی به‌عنوان یک چیز مقدّس شمرده بشود. حمایت از تولید داخلی باید یک وظیفه شناخته بشود؛ همه خودشان را موظّف بدانند از تولید داخلی حمایت بکنند. یکی از راه‌ها این است که جنسی که مشابه داخلی دارد، مطلقاً از خارج وارد نشود. (اردیبهشت ١٣٩٥)
بنده معتقدم مشکلات اقتصادی کشور که از جمله‌ مهمترین آنها مسایل کارگری است، مساله‌ معیشت است، مساله‌ بیکار شدن کارگران است‌- که گزارش هایی می رسد و انسان می بیند این گزارش ها را - اگر به مساله‌تولید توجه بشود، حل خواهد شد. اشتغال ایجاد می کند، احساس عزت ایجاد می کند، احساس بی‌نیازی ایجاد می کند. وقتی یک کشوری متکی به نیروی داخلی خودش شد، احساس استغنا خواهد کرد. (اردیبهشت ١٣٩٤)

کارفرما و کارگر مکمّل یکدیگرند، نه معارض یکدیگر
بنده بارها، از سالها پیش تکرار کرده‌ام، کارفرما و کارگر مکمّل یکدیگرند، نه معارض یکدیگر. اساس تفکّر مارکسیستی و دیالکتیک مارکسیستی بر تضاد و تعارض بود، اساس تفکّر اسلامی و دیالکتیک اسلامی بر همراهی و همگامی و همکاری و مزدوج شدن و همراه شدن است. کارفرما و کارگر دو عضوی هستند که می توانند به هم کمک کنند؛ دو معارض و دو دشمن نیستند؛ دو همکارند و هرکدام هم حقّی دارند.
اسلام نگاه متعادل، انسانمدار و عدالتمدار به همه ی عرصه ها دارد، از جمله به این عرصه؛ هم رعایت این طرف، هم رعایت آن طرف؛ برادری اینها با همدیگر، نه تضاد آنها؛ و همه متوجه به تکلیف الهی و به این که خدای متعال ناظر و حاضر است. اینها باید بشود فرهنگ زندگی ما، و همین جور عمل کنیم. (اردیبهشت ١٣٩٢)

در همه برنامه ریزی ها باید زندگی و معیشت طبقات ضعیف مورد توجه قرار گیرد؛
یکی از چیزهایی که برای موفّقیّت کارگر در ایجاد کارِ مناسب لازم است، سلامت محیط کار است؛ یکی از چیزهایی که لازم است، افزایش سهم دستمزد در هزینه‌ی تولید است. این ممکن است جوری برنامه‌ریزی بشود که به کارفرما هم هیچ صدمه‌ای نزند؛ از هزینه‌های اضافی و زائد کاسته بشود و به سهم دستمزد کارگر افزوده بشود؛ اگر این انجام بگیرد، کارگر تشویق می شود. روشهای درستی وجود دارد؛ بعضی‌ها در دنیا هم اینها را تجربه کرده‌اند. خوشبختانه مسئولین ما واقعاً می خواهند خدمت کنند. ما می توانیم با نیروی ایمان و شوق و علاقه‌ای که وجود دارد این روشها را پیدا کنیم؛ می توانیم در این زمینه‌ها کار کنیم. (اردیبهشت ١٣٩٥)

توجه به امنیت شغلی کارگران
یک مسئله مسئله‌ی امنیّت شغلی کارگر است؛ اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در این کارگاه خواهد بود یا نه، دستش به کار نمی رود؛ باید امنیّت شغلی به وجود بیاید؛ این هم راه‌هایی دارد، این هم باز از مسئولیّتهای مسئولین گوناگون دولتی و مدیران و کارفرمایان و دیگران است؛ فقط هم مربوط به وزارت کار نیست؛ به بخشهای مختلف ارتباط پیدا می کند؛ باید کاری کنند که امنیّت شغلی وجود داشته باشد (اردیبهشت ١٣٩٥)

جایگاه و منزلت کار و کارگران در نظام ارزشی اسلام
مسئله‌ى کار و شأن کارگر و حد کارگر و جایگاه کارگر، هم در اسلام و هم در منطق عقلائى، مسئله‌ى بسیار مهمى است. در منطق عقلائى، اگر انسان ملاحظه کند در سلسله‌ى نیازهاى حیاتى خود، حلقه‌ى مربوط به کار، یک حلقه‌ى اساسى و تعیین کننده است.
آن چیزى که از ثروت انسانها و نعمتهاى روى زمین، نیازهاى انسان را تأمین می کند، عنصر کار است. کار هم متکى به کارگر است. بنابراین نقش بازوى توانا و سرپنجه‌ى ماهر و ذهن و ذوق و سلیقه‌ى کارگر در حیات انسان - چه حیات فردى‌اش، چه حیات اجتماعى‌اش - یک امر واضحِ عقلائى است. آن کسانى که به قشر کارگر و مجموعه‌ى کارگرى بى‌توجهى و بى‌اعتنائى می کنند، در حقیقت این نقش اساسى و مهم را نمى‌بینند یا ندیده می گیرند.
اسلام همین کارى را که ما می کنیم، سرپنجه‌ى کارگر انجام می دهد و نانى براى خود و دیگران فراهم مى‌آورد، عبادت و عمل صالح می داند. یعنى مسئله‌ى کارگر و کارى که انجام می دهد، محدود و محصور نیست به زندگى این دنیا؛ بلکه خداى متعال در نقشه‌ى جامع زندگىِ طولانى بشر در دنیا و آخرت، براى این حقیقت، براى این پدیده - یعنى پدیده‌ى کار - یک جایگاه والائى درست کرده است. پیغمبر اکرم فرمود: «هذه ید لا تمسّها النّار». وقتى پیغمبر دست کارگر را گرفت و بوسید، همه تعجب کردند. حضرت فرمود: این دستى است که آتش آن را لمس نمی کند؛ این دستى است که به آتش نمی رسد. یعنى نماز شب هم که می خوانیم، قرآن هم که می خوانیم، توسل هم که به خداى متعال می کنیم، در واقع حجابهاى بین خودمان و آتش را ایجاد می کنیم. کار هم که می کنیم، با همین کار، بین خودمان و آتش، ایجاد مانع و حجاب می کنیم. این خیلى چیز بالائى است، خیلى چیز مهمى است. این، نگاه اسلام است. (اردیبهشت ١٣٩٠)

انتظار از جامعه کارگری
آنچه که من به جامعه‌ى کارگرى سفارش می کنم، اتقان و محکم‌کارى است. این حدیث را من مکرر خوانده‌ام که فرمود: «رحم اللَّه امرء عمل عملا فأتقنه». پیغمبر می فرماید: کار را محکم باید انجام داد، درست باید انجام داد؛ رحمت خدا بر چنین کسى.
به همه توصیه کنیم هرکس هرجا هست، کار کند، کیفیّت کار را بالا ببرد،
کارگر در آن کاری که به او محوّل است باید احساس مسئولیّت کند -همه‌مان باید احساس مسئولیّت کنیم- و کاری را که به او سپرده شده است باید مسئولانه انجام بدهد؛ کیفیّت را باید افزایش بدهد. همه‌ی آحاد کارگری باید در فکر این باشند، درصدد این باشند که کیفیّت کار را بالا ببرند؛ این برکت ایجاد می کند، هم برای خود او، هم برای جامعه (اردیبهشت ١٣٩٥)

افزایش مهارت مسیری برای افزایش کیفیت تولید
یکی از کارهایی که باید انجام بگیرد تا کارگر بتواند کیفیّت کار را بالا ببرد مهارت‌افزایی است؛ همین فنّی‌حرفه‌ای- است - بنده سالها است هر وزیر آموزش‌ و پرورشی، هر وزیر کاری که بر سر کار آمده است، روی مسئله‌ی فنّی‌حرفه‌ای‌ها تکیه کردم، تأکید کردم؛ این را باید جدّی گرفت، این یک کار اساسی است. مهارت کارگر را باید بالا برد؛ کارگر ساده که نمی تواند صرفاً با تجربه‌ی خودش پیش برود؛ خب، البتّه تجربه هم مؤثّر است امّا آموزش لازم است. مهارت کاری بر عهده‌ی مسئولان است؛ همین فنّی‌حرفه‌ای‌ها و انواع کارهای دیگری که می شود انجام داد برای مهارت‌افزایی کارگر؛ کارفرما هم مؤثّر است، دولت هم مؤثّر است. (اردیبهشت ١٣٩٥)

دعا
انشاءاللَّه طبقه ی کارگر، قشر کارگر، مجموعه های عظیم کارگری بتوانند افتخاراتی را که تا امروز آفریده اند، در آینده آنها را مضاعف کنند و انشاءاللَّه چهره ی درخشان نیروی کار و کارگر، بیش از پیش در بین مردم ما روشن شود.
امیدواریم خداوند متعال شهداى عزیز ما را، شهداى کارگرى را در سرتاسر کشور مشمول لطف و رحمت خود قرار دهد و همه‌شان را به همراه روح مطهر امام بزرگوارمان با اولیائش محشور کند. (اردیبهشت ١٣٩٤)