کارآفرینی اجتماعی پشتوانه رفاه

تامین۲۴/ معرفی کارآفرینی اجتماعی، موانع و راهکارهای توسعه کارآفرینی اجتماعی در کشور، تاثیر کارآفرینی اجتماعی بر کاهش آسیب‌های اجتماعی و... ازجمله محورهای همایش و کارگاه آموزشی «آشنایی با کارآفرینی اجتماعی» را تشکیل می‌دهند. به منظور آشنایی بیشتر با این همایش و کارگاه آموزشی و همچنین بررسی اهداف راه‌اندازی مرکز رشد رفاه و سیاست‌ها و رویکردهای فعالیت این مرکز، گفت‌وگویی ترتیب دادیم با دکتر وحیده نگین، رئیس موسسه آموزش عالی علمی کاربردی بهزیستی و تامین‌اجتماعی، که ماحصل آن را در ادامه می‌خوانید:

اگر موافق باشید گفت‌وگو را با همایش و کارگاه آموزشی «آشنایی با کارآفرینی اجتماعی» شروع کنیم. اساسا این همایش و کارگاه آموزشی با چه هدفی برگزار می‌شود و چه مباحثی را دنبال می‌کند؟

در برگزاری همایش و کارگاه آموزشی «آشنایی با کارآفرینی اجتماعی» دو هدف عمده را دنبال می‌کنیم. هدف اول ما همان‌گونه که در عنوان همایش و کارگاه آموزشی نیز مستتر است، آشنایی کارآفرینان و صاحبان ایده با بسترهای موجود برای این منظور در حوزه رفاه اجتماعی است.

یکی از حوزه‌های مغفول در کشور ما برای توسعه کارآفرینی، حوزه رفاه اجتماعی است. علت آن نیز برمی‌گردد به ناآشنایی کارآفرینان و افراد خلاق و صاحب ایده با ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در این حوزه. امیدواریم با برگزاری همایش و کارگاه آموزشی مذکور به سهم خود در این زمینه اقدام کرده باشیم. بدون شک توسعه کارآفرینی اجتماعی علاوه بر داشتن منافع اقتصادی برای شخص کارآفرین و صاحب ایده، درنهایت منافع اجتماعی را برای عموم مردم به همراه دارد که ازجمله آنها می‌توان به کاهش آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد.

هدف دوم ما از برگزاری این همایش و کارگاه، معرفی «مرکز رشد رفاه» است که به‌عنوان اولین مرکز رشد کشور در حوزه رفاه اجتماعی مجوز تاسیس آن توسط موسسه آموزش عالی علمی کاربردی بهزیستی و تامین‌اجتماعی گرفته شد و از این جهت افتخار بزرگی برای خانواده بزرگ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی محسوب می‌شود. برگزاری همایش و کارگاه آموزشی مذکور کوششی مضاعف از جانب موسسه به منظور شناساندن بیشتر مرکز رشد رفاه به جامعه هدف است.

اما درباره بخش دوم سوال شما یعنی فرآیند برگزاری همایش و کارگاه آموزشی «آشنایی با کارآفرینی اجتماعی» باید عرض کنم که اجرای برنامه مذکور در دو بخش شامل «همایش» و «کارگاه آموزشی» پیش‌بینی شده است که ابتدا در بخش «همایش»، آخرین وضعیت کارآفرینی اجتماعی در کشور از زبان مسئولان، متصدیان و صاحب‌نظران مربوطه تشریح می‌شود و پس از آن در بخش «کارگاه آموزشی» نحوه و چگونگی انجام کارآفرینی اجتماعی، توسط مدرسان برتر کشور در این حوزه آموزش داده می‌شود. بسیار امیدواریم که بتوانیم با برگزاری این همایش و کارگاه آموزشی به سهم خود نسبت به معرفی بیش‌ازپیش ظرفیت‌های حوزه رفاه اجتماعی برای توسعه کارآفرینی و اثرات مثبت این مهم اقدام کنیم.

اشاره کردید به مرکز رشد رفاه و اینکه این مرکز اولین مرکز رشد کشور در حوزه رفاه اجتماعی است. اگر این‌گونه است، پس به‌نوعی در این حوزه پیشرو محسوب می‌شود. از این مرکز بیشتر بگویید.

بله، دقیقا. همان‌گونه که اشاره کردم مرکز رشد رفاه اولین مرکز رشد کشور در حوزه رفاه اجتماعی است که مجوز آن توسط موسسه آموزش عالی علمی کاربردی بهزیستی و تامین‌اجتماعی گرفته شده است. این مرکز رشد از نوع مراکز رشد دانشگاهی محسوب می‌شود. مراکز رشد دانشگاهی به‌منظور تسهیل استفاده تجاری از دانش فنی و حقوق مالکیت معنوی تاسیس می‌شوند و امکان استفاده از امکانات دانشگاهی مانند آزمایشگاه، کارگاه و کتابخانه را فراهم می‌کنند. این مراکز همچنین امکان استفاده از نظرات و مشاوره تخصصی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه را فراهم می‌کنند. بر همین مبنا دانشگاه‌های مختلف نسبت به راه‌اندازی این‌گونه مراکز اقدام می‌کنند. در دانشگاه جامع علمی کاربردی، مراکز رشد را با عنوان «مراکز رشد خوشه فناوری» تعریف می‌کنند و براساس اهداف و رسالت‌هایی که موسسات و مراکز آموزش علمی کاربردی دارند، می‌توانند نسبت به اخذ مجوز راه‌اندازی «مرکز رشد خوشه فناوری» اقدام کنند.

موسسه آموزش عالی علمی کاربردی بهزیستی و تامین‌اجتماعی نیز در دور جدید فعالیت خود در دولت تدبیر و امید اقدام به اخذ مجوز راه‌اندازی مرکز رشد خوشه فناوری کرد و پس از تلاش‌های شبانه‌روزی و بی‌وقفه همکاران در ستاد موسسه، درنهایت در سال 1394 موفق شد این مجوز را از دانشگاه جامع علمی کاربردی بگیرد تا به‌تبع آن حوزه رفاه اجتماعی کشور برای اولین بار صاحب مرکز رشد ‌شود.

در ادبیات کارآفرینی، مراکز رشد با هدف کمک به جذب بیشتر کارآموزان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در بازار کار و ایجاد شغل راه‌اندازی می‌شوند. مرکز رشد رفاه نیز با این هدف راه‌اندازی شده است؟

اشتغال‌زایی تنها یکی از اهداف مرکز رشد رفاه است. این مرکز رشد به واسطه اینکه اولین مرکز رشد کشور در حوزه رفاه اجتماعی محسوب می‌شود اهداف به‌مراتب مترقی‌تری را دنبال می‌کند. از نکات قابل‌توجه در این مرکز، اولویت خدمت‌رسانی به مددجویان سازمان‌های حمایتی است. بسیاری افراد از جامعه معلولین کشور از دانش نرم‌افزاری و مکانیکی خوبی برخوردارند اما به لحاظ بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران، هیچ‌گاه موفق به ارائه توانمندی‌های فردی خود به دیگران نشده‌اند. این مرکز زمینه‌های لازم را جهت کشف استعدادها و بروز خلاقیت‌های این قشر فراهم خواهد آورد.

با توجه به اینکه اخذ مجوز راه‌اندازی این مرکز رشد با رویکرد استقبال و حمایت از کارآفرینان خلاق در حوزه رفاه اجتماعی صورت گرفته است، می‌تواند میزبان گستره وسیعی از خدمات و صنایع باشد ازجمله خدمات بهزیستی، تامین‌اجتماعی، صنایع فناوری بنیان، نرم‌افزاری، تجارت الکترونیکی، زیستی، هنری، تولیدی، گردشگری و رسانه‌ای. «ایجاد واحدهای صنایع کوچک و متوسط فنی و تخصصی در حوزه رفاه اجتماعی که بتوانند در بازار کار رقابت‌پذیر باشند» و «نوسازی، انتقال فناوری و استفاده از اکتشافات علمی جدید در این حوزه» بخش دیگری از اهداف راه‌اندازی مرکز رشد رفاه را تشکیل می‌دهند.

اگر این اهداف محقق شوند، مرکز رشد رفاه را به‌واقع می‌توان رویداد بزرگی در حوزه کارآفرینی توصیف کرد. سوال اینجاست که حوزه رفاه اجتماعی مشخصا چه سودی از این مرکز رشد خواهد برد؟ اگر ممکن است شفاف‌تر اشاره کنید.

بله، حتما. مرکز رشد رفاه به دنبال ارتقای بهره‌وری ارائه خدمات در حوزه رفاه اجتماعی است. به عبارت دیگر، این مرکز باعث بروز خلاقیت‌ها و درنتیجه زمینه‌ساز کارآفرینی در حوزه رفاه اجتماعی می‌شود. بسیار امیدواریم که مرکز رشد رفاه محلی برای بیان ایده‌های خلاقانه و نیز آموزش‌های مورد نیاز صاحبان ایده در حوزه رفاه اجتماعی جهت اجرایی کردن ایده‌ها باشد و همچنین فرصتی باشد تا کلیه افرادی که در این حوزه صاحب نظر و دارای طرح‌های خلاقانه در جهت ارتقای بهره‌وری ارائه خدمات در حوزه رفاه اجتماعی هستند، توانمندی‌های خود را به معرض نمایش بگذارند. ضمن اینکه انتظار داریم کلیه سازمان‌های حمایتی و مردم‌نهاد حمایت‌های لازم را از ایده‌های برتر داشته باشند.

و در آخر، بفرمایید پذیرش ایده در مرکز رشد رفاه چه زمانی آغاز می‌شود و صاحبان ایده در حوزه رفاه اجتماعی باید به کجا مراجعه کنند؟

پس از برگزاری همایش و کارگاه آموزشی «آشنایی با کارآفرینی اجتماعی»، که ازجمله اهداف برگزاری آن معرفی مرکز رشد رفاه است، اقدامات متمرکز می‌شود بر بسترسازی پذیرش ایده در این مرکز. صاحبان ایده در حوزه رفاه اجتماعی از 15 تا 30 بهمن‌ماه فرصت دارند با مراجعه به سایت مرکز رشد رفاه به آدرس refah.issw.ir نسبت به ثبت ایده‌ها و طرح‌های خود اقدام کنند و پس ‌از آن کار داوری طرح‌ها و ایده‌ها انجام می‌گیرد. درنهایت امیدواریم تا نیمه دوم اسفندماه سال جاری برنامه استقرار افراد در مرکز رشد آغاز شود. سعی کرده‌ایم فضای پیش‌بینی‌شده برای مرکز،از هر نظر شرایط لازم را داشته باشد تا به‌تبع آن بتوانیم میزبان خوبی برای کارآفرینان اجتماعی باشیم. در این راستا فضایی به متراژ 1200 مترمربع در خیابان سید جمال‌الدین اسدآبادی (یوسف‌آباد)، نبش خیابان 25، پلاک 219، تدارک دیده شده است.

برای بسیاری از صاحبان کسب‌وکار همچنان نقش مراکز رشد در توسعه پایدار ناشناخته است و با پرسش‌های بسیاری در این زمینه مواجه‌اند. چه پاسخی برای این افراد دارید؟

به نظرم برای پاسخ به این سوال باید ابتدا نقش اقتصاد و توسعه مبتنی بر دانش را بررسی کنیم. کاملا مشخص است که امروزه اقتصاد و توسعه مبتنی بر دانش به‌عنوان رویکرد اساسی توسعه در اغلب کشورها ازجمله کشور ما مد نظر قرار گرفته است. محورهای اساسی این شکل از توسعه را نیز دانش، فناوری، نوآوری و کارآفرینی تشکیل می‌دهند. طبیعتا تحقق این موارد نیز مستلزم برقراری تعاملات و زنجیره‌های ارتباطی میان آنان است که خوشبختانه در کشور ما این مهم ازجمله سیاست‌های کلان در سال‌های پیش رو محسوب می‌شود.

اما درباره نقش مراکز رشد در توسعه پایدار باید عرض کنم که امروزه دیگر ثابت شده است که هرچه زمان می‌گذرد و دانش و فناوری رشد می‌کند، مشکلاتی برای سازمان‌ها و بنگاه‌های بزرگ جهت موفقیت و بقا به وجود می‌آورد؛ موفقیت بیشتر بنگاه‌های کوچک و متوسط را به همراه دارد و این واقعیت نیز ناشی از ظهور عصر تجاری جدیدی است که تغییر، نوآوری و کارآفرینی از خصایص اصلی آن به شمار می‌روند. طبیعتا روش موثر در این زمینه نیز حمایت و بهره‌گیری از بنگاه‌های کوچک و متوسط در قالب مجموعه‌های جدیدی است که از آنان با عنوان «مراکز رشد علم و فناوری» یاد می‌شود. این مجموعه‌ها با افزایش قدرت رقابت‌پذیری بنگاه‌های کوچک و متوسط، که اغلب توسط کارآفرینان جوان و برمبنای ایده‌های نوآورانه راه‌اندازی شده‌اند، عامل مهمی در توسعه ساختارهای اقتصادی و صنعتی کشورها محسوب می‌شوند.

منبع : هفته نامه آتیه نو