تامین ۲۴/ در شرایطی که برخی منتقدان تامین‌اجتماعی مدعی هستند بخش درمان این سازمان در مناطق مختلف کشور حضور ندارد و توزیع امکانات آن صرفا در مناطق برخوردار کشور متمرکز شده است، آمارهای رسمی کاملا خلاف این مدعا را نشان می‌دهد.
بر اساس آمارهای رسمی که در کتاب سالنامه آماری سال 1394 سازمان تامین‌اجتماعی منتشر شده است، در استان محروم سیستان و بلوچستان 2 میلیون و 457 هزار و 844 مراجعه به پزشکان و مراکز پاراکلینیکی، آن هم فقط در مراکز ملکی این سازمان، ثبت شده است. در استان محروم لرستان هم 4 میلیون و 217 هزار و 604 بار مراجعه سرپایی به مراکز ملکی به ثبت رسیده که این آمار حتی از تعداد مراجعان در استان‌های برخوردار مرکزی، فارس، سمنان، همدان، یزد، گیلان و قم بیشتر است. در استان محروم خراسان جنوبی هم بیمه‌شده‌ها یک میلیون و 157 هزار و 498 بار برای درمان سرپایی به مراکز ملکی این سازمان مراجعه کرده‌اند. در استان محروم کردستان هم آمار 2 میلیون و 228 بار مراجعه سرپایی به مراکز ملکی این سازمان ثبت شده است. در استان غیربرخوردار کهکیلویه و بویراحمد هم آمار یک میلیون و 520 هزار و 304 مراجعه سرپایی به مراکز درمانی سازمان تامین‌اجتماعی وجود داشته است. در استان هرمزگان هم آمار مراجعه‌کنندگان به مراکز ملکی برای دریافت خدمات سرپایی یک میلیون و 428 هزار و 11 مورد به ثبت رسیده است. جالب است در شرایطی که ادعا می‌شود بخش درمان سازمان تامین‌اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای کشور حضور ندارد، در سال 94 در استان البرز که بیش از یک‌میلیون حاشیه‌نشین دارد، آمار 4 میلیون و 287 هزار و 719 بار مراجعه سرپایی به مراکز ملکی این استان ثبت شده است. باید در نظر داشت که این آمارهای مستند، فقط مربوط به مراجعان تحت پوشش سازمان تامین‌اجتماعی است که قطعا اگر آمار مراجعه افراد غیر تحت پوشش به مراکز ملکی تامین‌اجتماعی را هم محاسبه کنیم، آمار مراجعان به مراکز ملکی سازمان در مناطق محروم چند برابر خواهد شد. همین مسئله به‌وضوح نشان می‌دهد که درمان مستقیم تامین‌اجتماعی در مناطق محروم و حاشیه‌ای کشور از چه جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ به طوری که در صورت حذف این خدمات، قطعا ساختار بهداشت و درمان در مناطق غیربرخوردار کشور دچار چالش جدی خواهد شد.
توزیع تخت‌های فعال، جراحی و بستری‌ها در مناطق محروم
بر اساس آمارهای سالنامه آماری سال 1394 سازمان تامین‌اجتماعی، توزیع تخت‌های فعال در مناطق محروم نیز طی سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است. بر اساس این آمارها، در استان‌های محروم سیستان و بلوچستان، هرمزگان، لرستان، کردستان و چهارمحال و بختیاری، توزیع تخت‌های فعال در بیمارستان‌های ملکی این سازمان بین 135 تا 246 تخت بیمارستانی برآورد شده است. تعداد عمل‌های جراحی در بیمارستان‌های ملکی این سازمان در مناطق محروم هم آمار خیره‌کننده‌ای دارد. فقط در سال 94، بیش از 11 هزار و 300 عمل جراحی در مراکز ملکی استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. در استان کردستان هم بیش از هزار عمل جراحی، فقط در مراکز ملکی این استان به ثبت رسیده است. جالب‌تر آنکه در استان محروم لرستان، بیش از 16 هزار عمل جراحی در مراکز ملکی این استان در سال 94 انجام شده که این میزان عمل جراحی از آمار جراحی‌ها در مراکز ملکی استان یزد، گیلان، کرمانشاه، قم، سمنان، زنجان و حتی استان فارس بیشتر است. همچنین با توجه به آمار زایمان در مراکز ملکی سازمان تامین‌اجتماعی می‌توان نتیجه گرفت که آمار زایمان در مراکز ملکی استان‌های محروم، بسیار بالاتر از مراکز ملکی استان‌های برخوردار است. به طور مثال، در سال 94 بیش از 9 هزار زایمان در مراکز ملکی استان محروم سیستان و بلوچستان انجام شده است که این آمار بسیار بیشتر از آمار مشابه در استان‌های آذربایجان شرقی، زنجان، فارس، قزوین، قم، کرمانشاه، گیلان، مرکزی و یزد است.
از منظر تعداد بیماران بستری‌شده در مراکز ملکی استان‌های محروم هم با آمارهای چشمگیری مواجه هستیم. در استان چهارمحال و بختیاری بیش از 16 هزار نفر در مراکز ملکی این سازمان در سال 94 بستری شده‌اند. در استان خراسان جنوبی بیش از 8 هزار و در استان محروم کردستان هم بیش از 22 هزار بیمار در مراکز ملکی این سازمان از خدمات تخت بستری بهره برده‌اند.
نکته قابل‌تامل اینجاست که در استان سیستان و بلوچستان، به‌عنوان محروم‌ترین استان کشور، حدود 25 هزار بیمار در مراکز ملکی این سازمان در سال 94 بستری شده‌اند که این آمار از استان‌های فارس، قم، گیلان، کرمانشاه، سمنان، زنجان و البرز بالاتر است. به تعبیر دیگر، ساکنان استان استان سیستان و بلوچستان بسیار بیشتر از بیمه‌شده‌های بسیاری از استان‌های کشور از خدمات بستری سازمان تامین‌اجتماعی بهره برده‌اند.
درمان غیرمستقیم سازمان تامین‌اجتماعی در خدمت محرومان
جدای از اینکه سازمان تامین‌اجتماعی توانسته با ارائه خدمات درمان مستقیم، نقش چشمگیری در مناطق محروم کشور داشته باشد، این سازمان موفق شده با خرید خدمت از مراکز طرف قرارداد، پوشش خدمات گسترده‌ای را برای ساکنان مناطق محروم فراهم کند.
بر اساس آمارهای رسمی، تامین‌اجتماعی در استان ایلام با 12 بیمارستان، 21 پلی‌کلینیک و درمانگاه و 10 مرکز بهداشتی و درمانی، طرف قرارداد است و خدمات بهداشتی و درمانی را از طریق خرید خدمت به بیمه‌شده‌های ساکن این استان محروم ارائه می‌دهد. در استان خراسان جنوبی 10 بیمارستان و 13 درمانگاه و پلی‌کلینیک، در استان کردستان 16 بیمارستان، 11 درمانگاه و پلی‌کلینیک و 10 مرکز بهداشتی و درمانی با سازمان تامین‌اجتماعی قرارداد همکاری دارند و درواقع، این سازمان علاوه بر مراکز ملکی از طریق این مراکز طرف قرارداد هم به ساکنان این استان‌های محروم خدمات درمانی ارائه می‌دهد.
در استان سیستان و بلوچستان نیز آمار مراکز طرف قرارداد با سازمان خیره‌کننده است. تامین‌اجتماعی این استان ضمن قرارداد با 18 بیمارستان، 42 درمانگاه و پلی‌کلینیک، 4 دی‌کلینیک و 293 مرکز بهداشتی و درمانی، توانسته است در جایگاه‌های نخست خرید خدمات بهداشتی و درمانی در کشور قرار بگیرد. جدای از همه این خدمات، تامین‌اجتماعی در استان محروم سیستان و بلوچستان با 317 پزشک عمومی، پزشک متخصص و دندان‌پزشک مستقل قرارداد همکاری دارد و از آن‌ها برای بیمه‌شده‌های این استان غیربرخوردار خرید خدمت می‌کند. اگرچه هنوز سالنامه آماری سال 95 از سوی تامین‌اجتماعی منتشر نشده است، اما با توجه به روند صعودی ارائه خدمات طی سه سال اخیر، می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال 95 نیز آمار ارائه خدمات مستقیم و غیرمستقیم درمانی این سازمان در مناطق محروم شیب صعودی داشته باشد.
منبع: هفته نامه آتیه نو
