راهکار دستیابی به حق اشتغال در منشور حقوق شهروندی

گفت و گو از مهین داوری 

تامین ۲۴/ فرشید یزدانی درباره جایگاه کار شایسته در ایران با توجه به ماده ۷۷ منشور حقوق شهروندی گفت: کار دارای فاکتور های مشخصی است که حقوق کار، ماهیت اشتغال، حمایت و گفت و گوی اجتماعی از محورهای اصلی آن به شمار می آیند.

وی در گفت و گو با تامین 24 با تاکید بر ضرورت شناسایی و بررسی حقوق بنیادین کار تصریح کرد: فراهم سازی بستر شکل گیری آزادانه تشکل های صنفی یکی از لوازم اصلی است،‌ چرا که تشکل موجود کارگری به واقع نماینده مجموعه کارگران نیستند و نماینده قریب 10 درصد کارگران هستند و اغلب به صورت دستوری عمل می کنند.

مشاور مدیرعامل و دبیر شورای برنامه ریزی راهبردی سازمان تامین اجتماعی تصریح کرد: طبیعتا در این حوزه نیاز به کار جدی داریم. در حوزه تشکل های صنفی آزادی محدودی داریم. تشکل صنفی که به راحتی شکل بگیرد و با آن برخوردی نشود خیلی کم داریم، از همین رو، یکی از اقدامات اساسی که دولت در حوزه کار شایسته می تواند انجام دهد، فراهم سازی تسهیلاتی برای شکل گیری آزادانه تشکل های صنفی است و طبیعتا این تشکل ها می توانند مباحث بعدی روابط کار، منع تبعیض و ...  را پشتیبانی کنند .

یزدانی با تصریح بر اینکه گفت و گوی اجتماعی در ایران به شدت تضعیف شده است، اظهار کرد: گفت و گوی اجتماعی بین شرکای اجتماعی کارگر و کارفرما و دولت به دلیل ضعف نهادهای کارگری و کارفرمایی و رویکرد یکسونگرانه دولت که همواره می خواهد حرف آخر را بزند، به شدت تضعیف شده است و تا حدودی شکل نگرفته است.

یزدانی ادامه داد: بحث دیگر تناسب مزد و معیشت است که هر سال می بینیم عمدتا دستمزد از سطح معیشت و قیمت ها عقب می ماند و هرسال قدرت خرید نیروی کار کمتر می شود.

وی در خصوص حمایت های اجتماعی در حوزه اشتغال گفت: با توجه به اینکه بیمه بیکاری نسبتا ناقص است، دولت اگر می خواهد به این موضوع بپردازد باید در صدد بازبینی و تعریف جدیدی از مکانیزم بیمه بیکاری برآید. فرار بیمه ای نیز به طور جدی باید مدنظر قرار بگیرد و منع تبعیض در کار، سن کار و ممنوعیت کار کودکان نیز باید توجه جدی و عملی قرار بگیرد.

یزدانی ادامه داد: اگر دولت می خواهد به این سمت حرکت کند، باید ایجاد فضای گفت و گوی اجتماعی و تقویت سه جانبه گرایی را در دستور کار جدی قرار دهد. نظرم این است که دولت می تواند به این سمت حرکت کند و ظرفیت این کار در دولت وجود دارد، اما نیاز به یک خواست و نگاه متفاوت به قدرت هست، به این معنا که قدرت فقط در تک گویی و سرکوب نیست، در گفت و گو، قدرت بیشتر می تواند نمود پیدا کند و این مهم در صورت تحقق به شکل گیری کار شایسته هم کمک کند. 

وی یادآور شد: حتی در بیمه های اجتماعی سه جانبه گرایی که اصل بنیادین است رعایت نمی شود؛ در هیات امنای تامین اجتماعی وقتی طرف کارگر و کارفرما در جلسه حضور نداشته باشند، هر تصمیم دولت به تنهایی می تواند بگیرد و این موضوع مخل سه جانبه گرایی است.

برخی از مواد منشور حقوق شهروندی

ماده ۷۷

حق شهروندان است که آزادانه و بدون تبعیض و با رعایت قانون، شغلی را که به آن تمایل دارند انتخاب نمایند و به آن  اشتغال داشته باشند. هیچ‌کس نمی‌تواند به دلایل قومیتی، مذهبی، جنسیتی و یا اختلاف‌نظر در گرایش‌های سیاسی و یا اجتماعی این حق را از شهروندان سلب کند.

ماده ۷۸

شهروندان از حق فرصت برابر در دسترسی به مشاغل و انتخاب آزادانه حرفه موردنظر خود طبق موازین قانونی به‌گونه‌ای که  قادر به تأمین معاش خود به‌صورت منصفانه و آبرومندانه باشند، برخوردارند. دولت شرایط مناسب را برای تحقق این حق تضمین و بر آن نظارت می‌نماید.

ماده 84

اشتغال اجباری کودکان به کار ممنوع است. موارد استثنا که در جهت منافع و مصالح آنان باشد صرفاً به حکم قانون مجاز می‌باشد.