تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
بیمۀ کارگری به‌صورت اجباری اجرا می‌شود و طبق قانون کار و تأمین اجتماعی، کارفرما موظف به بیمه‌کردن کارگر خود است. اما بیمۀ کارفرمایی اجباری نیست و در چارچوب بیمۀ صاحبان حرف و مشاغل آزاد ارائه می‌شود و مستلزم درخواست کارفرما و تأیید سازمان است.
دانستنی‌های بیش‌‍تر دربارۀ بیمۀ کارگری و کارفرمایی در پاسخ به پرسش‌هایی دراین‌باره آمده است.
آیا برای سال‌های گذشته، می‌توان بیمۀ خویش‌فرما رد کرد؟ چگونه؟
خیر، بیمۀ خویش‌فرما به‌تدریج و با انعقاد قرارداد با سازمان تأمین اجتماعی به‌وجود می‌آید و مستلزم شرایطی است که باید قبل از بیمه‌شدن، مورد بررسی و تأیید سازمان قرار گیرد. شرایط آن عبارت است از:
۱. شرایط سنی: متقاضی باید در هنگام درخواست، حداقل ۱۸ و حداکثر ۵۰ سال سن داشته باشد و درصورتی‌که بیش از ۵۰ سال باشد، باید معادل آن سابقۀ پرداخت حق بیمه داشته باشد؛ یعنی اگر ۵۲ سال سن دارد، نیاز به دو سال سابقۀ قبلی است. شرط سنی برای پذیرش بیمۀ خویش‌فرما برای آقایان و خانم‌ها یکسان است.
۲. انجام معاینات پزشکی: متقاضی و افراد تحت تکفل متقاضی بیمۀ خویش‌فرما، باید مورد معاینات پزشکی قرار گیرند و نتیجه آن را به شعبۀ مربوطه ارائه کنند.
اگر بیمه‌کننده در تاریخ اول اردیبهشت 1396 برای من بیمه رد کرده باشد و تاریخ بیمۀ بعدی که برایم رد کرده اول شهریور 1396 باشد، راهی وجود دارد تا فاصله بین دو بیمه را جبران کنم؟
خیر، امکان پرداخت حق بیمه از طریق بیمه‌های خویش‌فرمایی -که خود شخص حق بیمه را پرداخت می‌کند- در دوره‌ای که عنوان شد، وجود ندارد؛ مگر این که در کارگاه، مشغول‌به‌کار بوده باشید و کارفرما از پرداخت حق بیمه خودداری کرده باشد که در آن صورت، با اعلام کارکرد به شعبۀ تأمین اجتماعی و ارائۀ مدارک اشتغال، می‌توانید خواهان احتساب سوابق قبلی شوید.
من پنج‌سال به‌صورت قراردادی کار کردم و در طول این مدت، بیمه بودم. بعد از آن کار بیرون آمدم و دو سال حق بیمه پرداخت نکردم. الآن راهی هست تا بیمۀ این دوسال را پرداخت کنم؟
خیر، امکان پرداخت حق بیمه برای سال‌های قبل که اشتغالی به کار نداشته‌اید، وجود ندارد.
من در کارگاهی کار می‌کنم و بیمه هستم. چندماه است که در جای دیگری نیز مشغول‌به‌کار شده‌ام، اما هفته‌ای ۷ تا ۱۴ ساعت کار می‌کنم. چند سؤال دارم؛ آیا اینجا هم باید بیمه شوم؟ یا نیازی نیست؟ اگر بله، حق بیمۀ محل دوم چقدر است؟ شنیده‌ام از محل دوم، به اندازۀ سی‌درصد درآمد ماهانه باید حق بیمه پرداخت شود. آیا درست است یا خیر؟
کارفرما موظف است حق بیمۀ کارگر خود را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند و اگر کارگر در جای دیگری هم اشتغال داشته و حق بیمه می‌پردازد، باز هم این وظیفه، برعهدۀ کارفرمای دوم است. البته جمع حق بیمه و دست‌مزد مبنای پرداخت آن که از کارفرمایان متعدد تعیین می‌شود با رعایت سقف حق بیمۀ سال، محاسبه و دریافت خواهد شد. اشتغال به‌صورت ساعتی هم مشمول پرداخت حق بیمه است و به‌ازای هر هشت‌ساعت، یک‌روز باید حق بیمه پرداخت شود. حق بیمه ۳۰ درصد است که هفت‌درصد آن سهم کارگر و ۲۳ درصد سهم کارفرماست و در این زمینه، فرقی بین کارفرمای اول یا دوم وجود ندارد.
در تیرماه سال جاری، در شرکتی کار کردم که به‌جای ۳۱ روز، به اشتباه برایم ۲۰ روز بیمه رد کرده‌اند. عوامل شرکت، زیر بار این اشتباه نمی‌روند. به‌دلیل نبود کار، حاضر به شکایت نیستم. اگر بخواهم این مدت را بیمه داشته باشم و یک‌سال بیمه‌ای‌ام کامل باشد، امکان دارد در آذرماه، علاوه‌بر کارکرد کامل در این شرکت، یازده‌روز مذکور را از طریق یک مغازه بیمه رد کنم تا این سوابق جمع شود؟
به شعبۀ مربوطه مراجعه کنید و مدارک کارکرد کامل خود را در ماه مذکور ارائه دهید تا در کمیتۀ مربوط به سوابق، مورد بررسی قرار گیرد. در صورت تأیید، به کارفرما بابت آن مدت، اعلام بدهی شده و کارفرما موظف است آن را پرداخت کند. در هر صورت این موضوع در شعبه قابل پیگیری است و هرگونه پرداختی دراین‌خصوص، باید با تأیید شعبه باشد. هم‌چنین لازم به توضیح است که امکان پرداخت حق بیمه از طریق کارگاه دوم وجود دارد؛ به‌شرطی‌که اشتغال در کارگاه دوم، توسط تأمین اجتماعی و یا هیئت‌های حل اختلاف تأیید و اثبات شود. بنابراین، پرداخت حق بیمه از طریق مغازه بدون اشتغال، خلاف مقررات است و امکان‌پذیر نیست.
چند سال است که به‌صورت آزاد کار می‌کنم اما خودم و کارگرم را بیمه نکرده‌ام. الآن می‌خواهم این چندین‌سال را بیمه بپردازم. مدارک و مستندات این چند سال اشتغال با جواز و مالیات و... موجود است. آیا باید به ادارۀ کار مراجعه کنم و یا مستقیم به تأمین اجتماعی بروم؟
ابتدا باید توضیح دهم که بیمۀ کارگری با بیمۀ کارفرمایی، متفاوت است. بیمۀ کارگری، به‌صورت اجباری اجرا می‌شود و طبق قانون کار و تأمین اجتماعی، کارفرما موظف به بیمه‌کردن کارگر خود است و در صورت امتناع از این امر، مشمول جرایم مربوطه خواهد بود. اما بیمۀ کارفرمایی اجباری نیست. این نوع بیمه، در چارچوب بیمۀ صاحبان حرف و مشاغل آزاد ارائه می‌شود و مستلزم درخواست کارفرما و تأیید سازمان است. حق بیمه در نوع اول ۳۰ درصد و در نوع دوم ۲۷ درصد است؛ چراکه بیمۀ کارفرمایی، به‌دلیل عدم پوشش قانون کار، مشمول بیمۀ بیکاری نبوده و سه‌درصد حق بیمۀ بیکاری از آن‌ها دریافت نمی‌شود. در مورد موضوع خاص شما، قابل ذکر است که کارگر شما به‌لحاط اجباری‌بودن بیمه برای ایشان، می‌تواند با ارائۀ مدارک به شعبۀ تأمین اجتماعی یا مراجعه به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار، خواستار احتساب سوابق دورۀ اشتغال شود، ولی این امکان برای شما به‌عنوان کارفرما و صاحب‌کار وجود ندارد؛ زیرا بیمۀ کارفرمایی اختیاری است و با درخواست متقاضی و طی مراحلی قابل پذیرش است و برای مدت گذشته قابل اجرا و پذیرش نیست.
بنده ۹ سال سابقه بیمۀ اجباری دارم. در حال حاضر خودم کارفرما شده‌ام و باید بیمۀ خویش‌فرما را ادامه دهم. با این وضع، بیمۀ حرف و مشاغل آزاد را بپذیرم یا بیمۀ اختیاری شوم؟
در پاسخ قبل توضیح داده شد که کارفرما طبق قانون می‌تواند از طریق کارگاه خود بیمه شود و اسم خود را در صدر لیست پرداخت حق بیمه درج کرده و جلوی آن، کلمۀ کارفرما را قید کند. این نوع بیمه، جزء بیمه‌های آزاد و حق بیمۀ آن، ۲۷ درصد دست‌مزد اعلامی است. اما بیمۀ اختیاری، فقط با داشتن حداقل ۳۰ روز سابقه و حداکثر ۵۰ سال سن، قابل انتخاب و حق بیمۀ آن ۲۶ درصد حقوق و دست‌مزد توافق‌شده است. در شرایط خاص شما که کارفرما هستید، بیمۀ کارفرمایی بهتر است.
