تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
در ابتدا لازم به توضیح است که بهترین وضعیت برای بازنشستگی داشتن حداقل ۳۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه است، که اینحالت هم برای خود شخص متقاضی و هم برای صندوق تأمین اجتماعی وضعیتی مناسب خواهد بود، چراکه بیمه‌شده با داشتن ۳۰ سال سابقه از مستمری بهتری برخوردار می‌شود و در دوران بازنشستگی راحت‌تر می‌تواند مایحتاج زندگی خود و خانواده‌اش را تأمین کند. سابقه‌های کم‌تر از ۳۰ سال برای متقاضی بازنشستگی، حقوق و مستمری چندانی نخواهد داشت، بنابراین این افراد مجبور می‌شوند مجدداً مشغول به کار شوند و فرصت‌های شغلی را از دیگران بگیرند. از طرف دیگر اشتغال مجدد بازنشستگان با توجه به این‌که این افراد مشمول پرداخت حق بیمه نمی‌شوند، برای صندوق تأمین اجتماعی ضرر مضاعفی را به همراه دارد.
***
چطور افرادی که مثل من ۴۶ سال سن دارند و دارای ۳۲ سال سابقه هستند می‌توانند بازنشسته شوند؟
شرایط و مقررات مربوط به بازنشستگی بیمه‌شدگان در مادۀ ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مشخص شده است و سازمان قانوناً مجاز نیست خلاف مواد و صراحت‌های مذکور اقدام کند. ضمن این‌که در کشور سن امید به زندگی افزایش یافته و نباید افرادی با این سن را، در شرایطی که هنوز قادر به کار هستند، خانه‌نشین کرد. درشرایطی‌که در تمام کشورهای دنیا برای افزایش سن بازنشستگی تلاشی بی‌وقفه می‌کنند، کاهش سن بازنشستگی هم برای اقتصاد کشور و هم برای صندوق‌های بازنشستگی که از نظر مالی وضعیت نامناسبی دارند به صلاح نیست. درحال‌حاضر به‌موجب مادۀ قانونی مذکور شما شرایط بازنشستگی را ندارید یا باید سن شما به ۵۰ سال برسد تا با حداقل ۳۰ سال سابقه بتوانید بازنشسته شوید یا با ۳۵ سال سابقه تمام بدون شرط سنی شرایط بازنشستگی را احراز کنید.
***
با ۵۱ سال، با احتساب دورۀ سربازی، ۲۶ سال سابقه دارم. درحال‌حاضر بیکار هستم و با وجود جوان‌های بیکار کسی به امثال من کار نمی‌دهد. می‌گویند باید پنجسال دیگر کار کنم تا بتوانم بازنشسته شوم. آیا راه دیگری هست تا بتوانم بازنشسته شوم و محتاج کمک کسی نباشم؟
سن مقرر در ایران برای بازنشستگی برای آقایان حداقل ۶۰ سال است، اگرچه سن امید به زندگی در کشور افزایش یافته ولی شرایط سنی برای بازنشستگی هنوز تغییرات اساسی نداشته است، مگر در مورد بازنشستگی‌های زودهنگام که متأسفانه موجب کاهش سن بازنشستگی برای برخی از گروه‌ها شده است. واقعیت این است که سازمان تأمین اجتماعی با دریافت حق بیمه می‌تواند خدمات خود را تداوم بخشد. صندوق تأمین اجتماعی مستقل است و طبق قانون دخل‌وخرج‌اش را خود باید تنظیم کند و کسی به این صندوق کمک نمی‌کند و به جایی نیز وابستگی ندارد. تنها منبع درآمدش حق بیمه‌هایی است که وصول می‌کند. با بازنشستگی پیش از موعد یک‌نفر بیمه‌شده، سازمان علاوه‌بر‌این‌که باید به وی مستمری پرداخت کند و خدمات درمانی به خود و خانواده‌اش ارائه دهد، از دریافت حق بیمۀ وی نیز محروم می‌شود. اگر این وضع به‌صورت عمده و کلان اتفاق بیفتد و عدۀ زیادی از این طریق بازنشسته شوند، ضربۀ بزرگی به صندوق بیمه‌ای وارد می‌شود و این وضعیتی است صندوق تأمین اجتماعی با بازنشستگی‌های پیش از موعد با آن مواجه شده است. به‌هرحال شما می‌توانید با ۳۰ سال سابقه و ۵۰ سال سن و ۳۰ روز حقوق کامل بازنشسته شوید و تا آن زمان یا باید در جایی مشغول به کار شوید و از بابت اشتغال حق بیمه پرداخت کنید یا باید از طریق بیمۀ اختیاری، بیمه‌پردازی خود را تا احراز شرایط مذکور ادامه دهید. البته کسانیکه قبل از سن بازنشستگی شرایط اشتغال را از دست داده و قادر به کار نیستند، در صورت تأیید ازکارافتادگی آن‌ها توسط گروه‌های پزشکی، می‌توانند از مستمری برخوردار شوند که شرایط خاص خود را دارد.
***
ساکن جوانرود هستم و ۵۵ سال دارم. بابت سه‌سال حق‌بیمۀ کسری تا ۱۰ سال سابقه و احراز بازنشستگی، ۱۰ میلیون تومان درخواست کرده‌اند که توانایی پرداخت آن را ندارم. بیمۀ قالی‌بافی هستم ولی بهخاطر آرتروز گردن قادر به کار نیستم. شوهرم افسرده شده و نیاز شدیدی به حقوق تأمین اجتماعی داریم. آیا راهی برای استفاده از حقوق مستمری هست؟
تحقق بازنشستگی با ۱۰ سال سابقه در‌هیچ‌جای دنیا مرسوم نیست. در ایران برای رفاه حال بیمه‌شدگانی که بالای ۶۰ سال سن (برای خانم‌ها ۵۵ سال) دارند چنین قانونی تصویب شده که هزینه‌های آن برای صندوق تأمین اجتماعی قابل جبران نیست. با این حال قانون‌گذار به کسانی که کم‌تر از ۱۰ سال سابقه دارند، ولی از نظر سنی دارای شرایط لازم هستند، ارفاق کرده تا بتوانند با تکمیل سابقۀ خود تا ۱۰ سال مستمری دریافت کنند. سازمان موظف است برای تأمین بخش ناچیزی از هزینه‌های این طرح مبلغ مذکور را دریافت کند و قانوناً اقدام دیگری دراین‌خصوص متصور نیست. مگر این‌که بابت عدم توانایی در ادامۀ کار و ازکارافتادگی به کمیسیون‌های پزشکی مراجعه کنید.
***
دارای ۶۰ سال هستم و ۱۸ سال سابقۀ تأمین اجتماعی دارم. حقوق‌ام حداقل است و چنان‌چه دورۀ سربازی را هم بخرم سابقه‌ام به ۲۰ سال می‌رسد. آیا با این شرایط می‌توانم بازنشسته شوم؟ اگر دورۀ زسربازی را بخرم بهتر است یا با همین ۱۸ سال بازنشسته شوم؟ با وضعیتی که دارم بهترین روش برای بازنشستگی‌ام چیست؟
آقایانی که ۶۰ سال دارند (خانم‌ها ۵۵ سال) می‌توانند با حداقل ۱۰ سال سابقه بازنشسته شوند ولی مستمری دریافتی آن‌ها به اندازۀ دهروز حقوق می‌شود که مطابق مادۀ ۱۱۱ نیز به حداقل حقوق ارتقا نمی‌یابد. بنابراین حقوق مستمری چنین اشخاصی پایین خواهد بود. با این شرایط کسی که کم‌تر از ۲۰ سال سابقه دارد بازنشستگی برایش مناسب نیست، چون متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه، مستمری دریافت خواهد کرد. مثلاً کسی‌که ۱۸ سال سابقه دارد ۱۸ روز حقوق می‌گیرد، بدون رعایت مادۀ ۱۱۱. ولی کسانی که با حداقل ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوند ۲۰ روز مستمری دریافت می‌کنند و اگر حقوق‌شان کم‌تر از حداقل حقوق سال مربوطه باشد، تا حداقل حقوق افزایش می‌یابد. یعنی در سال 1396 حداقل ۹۳۰هزار تومان حقوق مستمری پایۀ آن‌ها خواهد بود که با سایر مزایا مثل بن و عائله‌مندی به یکمیلیون و ۵۰هزار تومان افزایش خواهد داشت. بنابراین بهتر است دو سال سربازی را به سابقۀ خود اضافه کنید و با حداقل ۲۰ سال سابقه بازنشسته شوید.
