منطق هزینه- فایده در تاسیس کارگزاری‌ها
به استناد تبصره یک بند ۴ ماده ۱۲ قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین‌اجتماعی، شورای عالی رفاه و تامین‌اجتماعی در جلسه مورخ ۱۱/۲/۱۳۸۴ مجوز تاسیس کارگزاری‌ها را صادر کرد.
در حال بارگذاری...
مصطفی ارجی - کارشناس تامین‌اجتماعی
تامین ۲۴/ تاسیس کارگزاری‌ها گرچه اهداف مختلفی ازجمله کم کردن بار تصدی‌گری بر دوش سازمان تامین‌اجتماعی و ارتقای کیفیت خدمات بیمه‌ای به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران داشته، ماهیتا نقش واسطه‌ای دارد. یعنی پل ارتباطی بین شرکای اجتماعی و این سازمان است. درواقع برون‌سپاری به معنای ارجاع پاره‌ای از وظایف غیرحساس و غیرکلیدی به بخش‌های بیرونی متخصص و کارآمد در قالب ضوابط و معیارها و قراردادهای خاص است. کارگزاران نمایندگان سازمان در قبال بیمه‌شدگان هستند و اولین مسئولیت آنها اجرای سفارش‌ها و انجام خواسته‌های سازمان در قبال بیمه‌شدگان است.
بر این اساس، هدف از ایجاد کارگزاری‌ها را می‌توان در این موارد خلاصه کرد: به‌کارگیری روش‌های نوین در عرصه ارائه خدمات به‌منظور جلوگیری از بزرگ شدن بدنه اجرایی سازمان و حرکت به سوی چالاکی و چابکی، روان‌سازی امور و فعالیت‌های جاری و سهولت دسترسی به خدمات، ارتقای رضایتمندی مخاطبان از خدمات، صرفه و صلاح اقتصادی از طریق جلوگیری از ایجاد واحدهای اجرایی جدید در مناطقی که کارگزاری فعال می‌شود، تقلیل امور جاری در شعب و واحدهای اجرایی سازمان و فرصت برای شعب به منظور تقویت امور حاکمیتی و مهم. در این خصوص کارگزاری‌ها نیز فرآیندهای اجرایی زیادی را انجام می‌دهند اما مسئله ما چیز دیگری است. با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده در فواصل زمانی 94-1387 ملاحظه می‌شود که در سال 1387 تعداد کارگزاری‌ها 137 عدد بوده که این مهم در سال 1394 به رقم 169 عدد فزونی یافته است. به بیانی حدودا 23 درصد رشد داشته است.
روند توسعه کارگزاری‌ها از سال 1387 تا سال 1392 یا ثابت بوده یا با کاهش اندکی مواجه بوده است، در حالی که از سال 1392 به بعد، روندی فزاینده به دنبال داشته است. تا جایی که سال 1393 با 156 عدد کارگزاری معادل 87/13 درصد بیشترین رشد را از آن خود کرده است. از طرفی تعداد شعب سازمان در سال 1387 معادل 478 عدد بوده که در سال 1394 به 543 عدد بالغ شده است؛ یعنی رشدی 6/13 درصدی. روند توسعه شعب از سال 1387 تا سال 1394 بیانگر رشدی با شیب مثبت بوده است. همچنین تعداد کارکنان بخش بیمه‌ای و ستاد مرکزی از 19 هزار و 22 نفر در سال 1387 با 7/5 درصد رشد، به 20 هزار و 555 نفر در سال 1394 رسید.
این ارقام حاکی از آن است که به موازات تاسیس کارگزاری‌ها، شعب جدیدی نیز در استان‌های مختلف کشور ایجاد شده که این امر با استراتژی سازمان در راه‌اندازی کارگزاری‌ها به منظور برون‌سپاری برخی از وظایف غیرحساس و غیرکلیدی منافات دارد. از طرفی نیز مشاهده می‌شود که رویکرد این شعب جدید جزیره‌ای است، عملکردشان مستقل و از اساس به اهداف سازمانی (به‌جز اهداف اجتماعی) بی‌توجه است. شایان توضیح است در سازمان تامین‌اجتماعی همواره دو عامل مهم برای ایجاد شعب جدید مورد تاکید بوده است؛ اول توجیه اقتصادی و دوم فراهم‌سازی دسترسی مناسب‌تر و نزدیک‌تر برای مراجعان و مخاطبان. در این خصوص، در مناطقی که تعداد بیمه‌شدگان به حد نصاب نمی‌رسید، سازمان تامین‌اجتماعی مبادرت به ایجاد نمایندگی می‌کرده که یا مستقل بودند یا مقیم.
به‌هرحال می‌بایستی در ایجاد شعب و یا راه‌اندازی کارگزاری‌ها ارتباطی منطقی بین منابع و مصارف برقرار ساخت. پرواضح است که در اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مرتبط در خصوص ایجاد شعب یا تاسیس کارگزاری‌ها بایستی از دیدگاه «هزینه-فایده» به مسئله نگریست و صرف و صلاح اقتصادی آنها مورد تجزیه‌وتحلیل، ارزیابی و بازبینی مجدد قرار گیرد. باید توجه داشت در کارایی، هزینه کمتر باعث کارایی بیشتر می‌شود و در اثربخشی، دستیابی به اهداف بالاتر منجر به اثربخشی بیشتر می‌شود. عملکرد کارگزاری‌ها گواه این خواهد بود که تا چه حد توانسته‌اند رسالت سازمان را در جلوگیری از گسترش واحدهای اجرایی، کم کردن هزینه‌های اداری و پرسنلی از یک‌سو و انجام دادن قسمتی یا تمام امور اجرایی و کارشناسی قابل‌واگذاری با توجه به سیاست عمومی دولت و همچنین تسریع و تسهیل امور بیمه‌شدگان و کارفرمایان از سوی دیگر، نقش به‌سزایی ایفا کنند. برآیند مباحث فوق حاکی از آن است که با توجه به اینکه سازمان از حیث منابع شدیدا در مضیقه و دچار بحران مالی است، لزوم کنترل مصارف امری لازم و تمرکز بر رویکرد «مدیریت بهینه مصارف» امری اجتناب‌ناپذیر است. به عبارت دیگر ایجاد کارگزاری‌های رسمی سازمان می‌بایست درراستای تقلیل هزینه‌ها، همگرایی و حرکت به‌سوی رشد و توسعه و اهداف مشترک سازمان باشد در حالی که این مهم هنوز محقق نشده است.
منبع: هفته نامه آتیه نو