کلیه‌ها، یکی از حیاتی‌ترین عضو بدن انسان را تشکیل می‌دهد و کارکرد منظم آن ضامن سلامتی و تندرستی افراد است، اما سبک زندگی شتاب‌زده امروزی و خو گرفتن با برخی از عادات مانند کم‌تحرکی، کم نوشی آب، مصرف فست‌فود و نوشابه‌های گازدار و بالا بودن مصرف سرانه نمک در کشور که سه برابر استاندارد جهانی است،
تامین ۲۴/حفظ این تندرستی را با چالش مواجه می‌کند؛ آن هم در شرایطی که مشکلات کلیوی معمولاً بی‌صدا رخ می‌دهد و زنگ آن هنگامی نواخته می‌شود که فرد در مرحله پیشرفته بیماری قرار دارد. در کشور ما بیماری‌های کلیوی یکی از شایع‌ترین و پرهزینه‌ترین بیماری‌ها به شمار می‌رود و بر اساس آمار، حداقل 8 تا 10 میلیون نفر مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه هستند و آمار شیوع سنگ کلیه نیز بین 5 تا 8 درصد است. این درحالی است که برخی از بیماری‌های ثانوی نیز سلامت کلیه‌ها را تهدید می‌کنند.
فوق‌تخصص کلیه و مجاری ادراری (نفرولوژی) بیمارستان تامین‌اجتماعی شهید دکتر لبافی‌نژاد، یکی از شایع‌ترین علت مشکلات کلیوی را ناشی از بیماری دیابت دانست و با توجه به شیوع دیابت در کشور، افزایش بیماری‌های کلیوی را هشدار داد.
دکتر فریبا صمدیان در گفت‌وگو با تامین با بیان اینکه کلیه‌ها تحت تاثیر واکنش‌های بدن قرار دارند، افزود: همچنین فشارخون بالا نیز از عوامل ایجاد کننده مشکلات کلیوی است و از این‌رو کنترل بیماری‌های دیابت، فشارخون و مصرف داروهای کنترل کننده این بیماری‌ها باعث کاهش صدمات و آسیب به کلیه می‌شود.
وی برخی از مشکلات کلیوی را ناشی از بیماری‌های مادرزادی بیان کرد و گفت: به عنوان مثال، برگشت ادرار که می‌تواند عفونت‌های ادراری را ایجاد کند و سلامت کلیه‌ها را به خطر اندازد، می‌تواند مشکلی مادرزادی باشد. به همین دلیل مادران باید نسبت به این مسئله آگاه باشند و در صورت بروز علایمی مانند تب در کودکان، به پزشک مراجعه کنند تا فرزندان آنها در سنین بزرگسالی دچار مشکلات کلیوی نشوند.
این فوق تخصص نفرولوژی همچنین مصرف داروهای بی‌رویه را مستعد کننده بیماری‌های کلیوی دانست و اظهار داشت: متاسفانه در کشور ما داروها به ویژه مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها به وفور مصرف می‌شود. در بسیاری از موارد نارسایی کلیه ناشی از همین مصرف بی‌رویه داروها حتی در مدت زمان محدود است. به همین دلیل هرگونه دارویی باید با نظر پزشک معالج مصرف شود و از هیچ داروی اضافه‌ای استفاده نشود.
دکتر صمدیان با بیان اینکه برخی از مشکلات کلیوی، دارای علت ناشناخته (ایدیوپاتیک) است، افزود: در مواردی در بررسی‌های اولیه، عاملی برای ایجاد بیماری یافت نمی‌شود و این بیماری‌ها درمان‌های خاص خود را دارند.
وی تاکید کرد: هر فردی که نتیجه آزمایش‌های او حاکی از وجود پروتئین یا خون در ادرار باشد، باید اقدامات لازم برای درمان خود را انجام دهد؛ زیرا تشخیص مشکلات کلیوی در مراحل اولیه، برای درمان بسیار کمک‌کننده است و باید جدی گرفته شود.
این فوق تخصص نفرولوژی، علایم مشکلات کلیوی را از نوع عمومی بیان کرد و گفت: نمی‌توان علایم خاصی را نشانگر این بیماری توصیف کرد. برخی از مشکلات کلیوی می‌تواند بدون علامت باشد و هنگام انجام معاینات دوره‌ای معلوم شود، اما در برخی از موارد، نشانه‌های عمومی مانند ایجاد ورم در اندام‌های بدن، ضعف و بی‌حالی، بی‌اشتهایی، فشارخون بالا و رنگ ادرار می‌تواند حاکی از ایجاد اختلال در کارکرد کلیه‌ها باشد.
دکتر صمدیان همچنین ایجاد سنگ‌های کلیه را از دیگر عواملی بیان کرد که می‌تواند منجر به نارسایی این عضو بدن شود و اظهار داشت: در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که ایجاد سنگ کلیه شیوع دارد. هرچند این مسئله نباید در افراد ایجاد تشویش کند؛ اما چنانچه به درستی درمان نشود، می‌تواند کارکرد کلیه‌ها را به خطر اندازد. از طرفی دفع سنگ کلیه دردهای شدیدی را ایجاد می‌کند، اما شاید وجود همین دردها، نعمتی برای آگاه کردن فرد از وجود سنگ در کلیه باشد تا اقدامات درمانی مناسبی انجام دهد.
وی ایجاد سنگ کلیه را ناشی از عوامل ارثی و محیطی بیان کرد و افزود: نخستین قدم در درمان سنگ‌های کلیه، انجام دادن آزمایش‌های لازم برای ارزیابی علت ایجاد سنگ است. اگر معلوم شود چه عاملی باعث ایجاد رسوب در کلیه شده است، بر اساس آن یافته، بیمار درمان مناسبی دریافت می‌کند.
این فوق تخصص نفرولوژی با بیان اینکه شایع‌ترین سنگ‌های کلیوی از جنس کلسیم است، تصریح کرد: برخی از افرادی که دارای چنین سنگ‌هایی هستند، تصور می‌کنند که باید مصرف لبنیات را متوقف کنند. درحالی که برای پیشگیری از ایجاد سنگ‌های کلسیمی، به طور مطلق محدودیت مصرف لبنیات توصیه نمی‌شود. زیرا مصرف لبنیات تاثیری در کاهش یا افزایش ایجاد اینگونه سنگ‌ها ندارد؛ حتی در برخی از موارد، مصرف کلسیم غذایی می‌تواند نتیجه مناسبی برای درمان ایجاد کند.
دکتر صمدیان شیوه‌های درمان سنگ کلیه را متفاوت بیان کرد و افزود: در برخورد با بیماری که دارای کلیه سنگ‌ساز است، دو نکته مورد توجه قرار می‌گیرد. ابتدا از بین بردن سنگ کلیه به شیوه‌های مختلف مانند انجام عمل‌های جراحی یا استفاده از روش‌های نوین سنگ شکن کلیه و سایر روش‌ها است. نکته دوم نیز توصیه برای تغییر سبک زندگی و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه است. این بیماران باید به میزان فراوان آب مصرف کنند تا جایی که روزانه دو لیتر ادرار داشته باشند. همچنین مصرف نمک را بسیار محدود کنند.
وی خاطرنشان کرد: از طرفی مصرف برخی از داروهای تخصصی نیز می‌تواند برای کاهش سنگ‌‌سازی کلیه موثر باشد. مصرف پودرهایی برای تغییر اسیدیته ادرار از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری می‌کند. اما ضروری است، این اقدامات زیرنظر پزشک معالج انجام شود.