قبل از حلول سال جدید تصور می‌شد، نامگذاری امسال ضمن توجه به مسئله اقتصاد، سیاست را نیز به همراه داشته باشد، چرا که انتخابات به عنوان یکی از موضوع‌های مهم سال جاری از اهمیت خاصی برخوردار است. اما پس از مشخص شدن شعار سال ۱۳۹۶ با عنوان «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» معلوم شد که اقتصاد همچنان در اولویت اول مسائل کشور قرار داد.
دکتر ادریس مرسلی
دانش‌آموخته دانشگاه عالی دفاع ملی و مدرس دانشگاه
تامین ۲۴/تهدیدی که همچنان کشور با آن مواجه است، کم‌توجهی به امور اقتصادی است. از اینرو رهبر معظم انقلاب فرمودند: «هدف دشمن این است که بتواند با فشار اقتصادی، ملت ایران را نسبت به نظام اسلامی و جمهوری اسلامی دلسرد و دلزده کند و بین ملت ایران و نظام اسلامی فاصله بیندازد و هدف‌های خودش را از این راه دنبال کند».
یکی از موضوع‌های پرداختن به الزامات تحقق شعار سال جدید، مشخص کردن نوع تفکر حاکم بر این شعار و حرکت بر مبنای تفکر شناخته شده است. با بررسی اجمالی می‌توان دریافت که اشعار امسال از یک «تفکر راهبردی بهبودگرا و خلاق» شکل گرفته که هدف از آن ضمن تقویت و استحکام دژ اقتصادی کشور به خنثی‌سازی مقاصد دشمن نیز می‌پردازد. تفکری راهبردی است از این جهت که با «بصیرت و درک» شرایط زمانه، «آینده» را هدف قرار می‌دهد، بهبودگرا از اینرو که استمرار شعار سال گذشته را در مسیری مشخص یعنی تولید و اشتغال قرار داده و خلاق از این نظر که شناخت مشکل اصلی، یعنی «بیکاری» به درستی صورت گرفته است.
اما از نگاهی دیگر که مکمل همان نگرش اولی است، می‌توان نوع تفکر حاکم بر شعار سال جدید را «تفکر ارزشی و سیستمی» عنوان کرد، چرا که برخواسته از ارزش‌ها و معیارهای اسلامی و در ارتباط با مسائل متعدد کشور مطرح شده است.
یکی دیگر از الزامات تحقق شعار یاد شده، «تقویت فرهنگ تولید و تلاش» به عنوان سرمنشاء حرکت برای تولید و فعالیت‌ها است. آنچه به صورت یک جهاد در ارزش‌های دینی مطرح شده و در «سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی» و نیز در «سیاست‌های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» مورد توجه قرار گرفته، کار و فعالیت‌های مستمر و خستگی‌ناپذیر برای پیشرفت و سرمشق شدن برای سایر ملت‌هاست. چنین جایگاهی با درک شرایط جهانی، زمانی محقق می‌شود که مردم و مسئولان جامعه فرهنگ تولید را سرلوحه زندگی خود قرار دهند و از مصرف کالاهای خارجی، خجل‌زده و شرمسار شوند.در بند بیستم «سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی»، تقویت فرهنگ جهادی در ایجاد ارزش افزوده، تولید ثروت، بهره‌وری، کارآفرینی، سرمایه‌گذاری و اشتغال مولد و اعطای نشان اقتصاد مقاومتی به اشخاص دارای خدمات برجسته در این زمینه، مورد توجه قرار گرفته که زمینه اصلی آن، درک ارزش‌های معنوی تولید و فعالیت در جامعه است.اگر ارزش‌ها، مجموعه‌ای از باورها، اعتقادات و اصول کلی یکپارچه، منسجم، هدف‌دار و ثابت تلقی شوند که در ابعاد درونی و بیرونی (زیستی، اجتماعی، روانی و معنوی) می‌کوشند تا با تقویت سرمایه‌های اجتماعی، آحاد مردم و نهایتاً جامعه را به تعالی حساس کنند، (مبینی دهکردی، 54:1390) تعریف شوند، ملاحظه خواهد شد که الزام دوم برای تحقق شعار سال 96 از تاکید بر ارزش‌های راهبردی متکی بر اسلام ناشی می‌شود، چرا که این ارزش‌ها اصول ثابت و همیشگی غیرقابل اغماض و چشم‌پوشی هستند و در هر صورت باید در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ شوند. این ارزش‌ها تعیین‌کننده مسیر حرکت و در واقع محتوای تصمیمات ملی به شمار می‌روند و در واقع ارزش‌هایی که در دیدمان جامعه گنجانیده می‌شوند یا بر آن‌ها تأکید می‌شود، انتخاب‌های استراتژیک جامعه را تعریف می‌کنند.
از اینرو آنچه که به عنوان مبنای ارزش‌ها قابل طرح است، تفکر ارزشی است. این تفکر یک پارادایم تصمیم‌گیری است که هدف عمده آن، افزایش خلاقیت‌ها و کمک به شناسایی فرصت‌های تصمیم‌گیری به جای مسأله‌های آن است. تفکر ارزشی با تفکر استراتژیک رابطه تنگاتنگی دارد و به تقویت آن کمک می‌کند. اگر ارزش‌های استراتژیک جامعه نظیر ارتقای فرهنگ تولید و تلاش به صراحت فرمول‌بندی شوند، نه فقط انسجام درونی افزایش می‌یابد، بلکه ارزش‌هایی که جامعه از طریق روابط اجتماعی و رسانه‌ها به اطلاع مردم می‌رساند، سبب می‌شود مردم به حاکمان اعتماد کنند و در راه شناخت آن، گام‌های بلندتری بردارند.از آنجا که ارزش‌های اسلامی در جامعه ایرانی جایگاه رفیعی دارد، به طوری که فرزندان آن سال‌ها برایش جان‌فشانی کرده‌اند و برای تحقق آن از هیچ کوششی دریغ نداشته‌اند، با تقویت روحیه تولید و تلاش ناشی از چنین مجاهدتی می‌توانند در رفع مشکلات اقتصادی و کاهش بیکاری نیز موفق و سربلند باشند.
منبع: روزنامه اطلاعات