دولت و گره های کور آسیب های اجتماعی که گشوده می شود

تامین ۲۴/ نگرانی از آسیب های اجتماعی از سال های گذشته در کشور به حدی رسیده بود که برخی از این آسیب ها را با نام سونامی اعتیاد، زنانه شدن آسیب های اجتماعی و افزایش مبتلایان به بیماری های نوپدید، ایدز و دیگر آسیب ها نامیدند و موجی از نگرانی در میان مردم به وجود آمد.
البته آمارها نیز بیانگر افزایش این آسیب های اجتماعی از جمله گرایش جوانان به اعتیاد، دو برابر شدن میزان شیوع اعتیاد در زنان، رشد آمار ایدز، افزایش تعداد متکدیان، وجود معتادان متجاهر بود که همه و همه نگرانی خانواده ها را بالا برد.
در چند سال اخیر خبرهای ناگواری از وقوع آسیب های اجتماعی در کشور شنیده می شد، خشونت علیه زنان که نمونه آن اعظم و دو فرزندش در مشهد بود که توسط همسرش مورد آزار و اذیت قرار گرفتند، قتل هایی که پایان خوشی نداشت و هزاران موارد دیگر از آسیب ها که می بایست تدبیری برای آنها اندیشیده شود.
زمزمه همه این دغدغه ها در جامعه پیچیده شد تا اینکه رهبر معظم انقلاب دستور رسیدگی به آسیب های اجتماعی را داد و خود به صورت ویژه به این موضوع ورود کرد.
پس از ورود رهبری به موضوع آسیب های اجتماعی دولت نیز تشکیل جلسه داد و شورای عالی اجتماعی را تشکیل داد تا این آسیب ها به صورت ویژه و توسط همه نهادهای متولی مورد بررسی قرار گیرد.
از سال 94 موضوع آسیب های اجتماعی و باز کردن این گره کور، به صورت ویژه مورد رسیدگی همه مسئولان قرار گرفت و هر 6 ماه یکبار نیز گزارشی از وضعیت آسیب های اجتماعی به مقام معظم رهبری ارائه شد و قرار است 21 اردیبهشت نیز چهارمین گزارش تقدیم ایشان شود.
در واقع با تشکیل شورای عالی اجتماعی، آسیب های اجتماعی صاحب متولی شد و تصمیم بر این گرفته شد که متولی اصلی حوزه آسیب های اجتماعی به خاطر وجود مرکز امور اجتماعی در وزارت کشور، زیرنظر این وزارتخانه باشد؛ از این رو، در شورای عالی اداری کشور زیر نظر معاون اول رئیس جمهوری، تشکیل سازمان امور اجتماعی در این شورا نیز در سال گذشته به تصویب رسید. 
با توجه به وجود 22 آسیب اجتماعی در کشور، چون پنج آسیب اجتماعی طلاق، بیکاری، فقر، حاشیه نشینی و اعتیاد بیشتر از دیگر آسیب ها است اینها بیشتر مدنظر قرار گرفت.
همچنین شورای عالی اجتماعی، وضعیت اجتماعی به وی‍ژه آسیب های اجتماعی کشور را رصد می کند زیرا تاکنون 10 وزارتخانه در حوزه آسیب ها فعالیت داشتند اما به صورت عملی فعالیت موثری در زمینه آسیب ها از آنها مشاهده نشده است، البته دلیل اصلی آن موازی کاری و عدم هماهنگی بین دستگاه ها بوده است.
با تشکیل سازمان امور اجتماعی و شورای عالی اجتماعی در کشور تمرکز بر حوزه آسیب های اجتماعی بیشتر شد و تشکیل این سازمان و شورای عالی اجتماعی اقدام خوبی بود چراکه در وزارت کشور نگاه مثبت و کلانی نسبت به حوزه اجتماعی وجود دارد و می خواهد همه آسیب های اجتماعی را با هم ببینند.
در این شورا تمام موضوعاتی که در برنامه ششم توسعه به عنوان سند پنج ساله تصویب کردند، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و به طور یقین یکی از برنامه های این شورا رسیدگی و برنامه ریزی برای کاهش 25درصدی آسیب های اجتماعی به ویژه اعتیاد در برنامه ششم است.
در برنامه ششم توسعه نیز کاهش 25 درصدی آسیب های اجتماعی در مدت پنج سال این برنامه به تصویب رسید که این موضوع نیز به صورت ویژه در دستور کار قرار گرفته است.
وزیر کشور درباره برنامه های این وزارتخانه و دولت برای کاهش آسیب های اجتماعی گفت: توجه به اصل پیشگیری از آسیب های اجتماعی یکی از اولویت های شاخص در دولت در دولت تدبیر و امید است.
عبدالرضا رحمانی فضلی افزود: فعالیت موثر و پیشگیری از آسیب های اجتماعی همچون مواد مخدر، حاشیه نشینی، طلاق و سرقت از برنامه های اولویت های دار دولت تدبیر و امید است.
وی ادامه داد: وزارت کشور با مشارکت سایر دستگاه ها اجرایی، سازمان های مردم نهاد و دفتر معظم رهبری فعالیت های گسترده ای را در این حوزه آغاز کرده و تاکنون هزاران ساعت کار و فعالیت در این حوزه به منصه ظهور رسیده است.
وزیر کشور تدوین سند مدیریت و راهبری پیشگیری از آسیب های اجتماعی را یکی از اولویت های دولت تدبیر و امید عنوان کرد و افزود: تهیه و تدوین این سند در کنار سایر فعالیت ها در دستور کار دولت قرار داشته و با جدیت دنبال می شود.
شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری درباره آسیب های اجتماعی گفت: هر ٦ ماه یکبار گزارشی از آسیب های اجتماعی به مقام معظم رهبری داده می شود و ٢١ اردیبهشت امسال نیز چهارمین گزارش به رهبری تقدیم خواهد شد.
وی اضافه کرد: البته برخی آسیب ها در حال زنانه شدن است به همین منظور سعی کردیم نگرش جنسیتی را داشته باشیم تا مباحث مربوط به حوزه زنان مغفول واقع نشود.
معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده با بیان اینکه «بسته عملیاتی برای رفع مشکلات و آسیب های اجتماعی میان دختران و زنان جامعه داریم.»، گفت: اولویت اصلی اجرایی ما رفع آسیب های اجتماعی از زنان است.
مولاوردی اضافه کرد: از آنجا که زنان و دختران آسیب پذیرتر از مردان هستند به همین منظور اقدامات و برنامه ریزی های جدی برای رفع مشکلات آنها با همکاری دستگاه های متولی امر در حال انجام است و در این بسته عملیاتی تمامی آسیب های اجتماعی میان زنان مورد ارزیابی و پیگیری قرار می گیرد. 
وی با بیان اینکه تمام تلاش ما جلوگیری از بروز آسیب های اجتماعی بیشتر میان دختران و زنان ایرانی است، تصریح کرد: از حدود دو سال گذشته و با آغاز فعالیت در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، یکی از دغدغه های جدی ما کاهش آسیب های اجتماعی در جامعه به ویژه در میان زنان و دختران است. 
حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور نیز گفت: سند حمایت از زنان و دختران خشونت دیده در کشور با همکاری قوه قضائیه درحال تدوین است و امیدواریم با تدوین این سند بتوانیم گام های اساسی برای جلوگیری از خشونت علیه زنان برداریم.
وی به ١٤٢ هزار تماس از سوی مردم با سامانه 123 اورژانس اجتماعی در سال گذشته اشاره کرد وگفت: حدود ٦٥ درصد این تماس ها از سوی بانوان و ٣٥ درصد نیز از سوی مردان بوده است.
وی بیان داشت: دربحث مداخلات اجتماعی نیز ٧٥ درصد تماس ها برای بانوان و در بحث همسرآزاری نیز ٩٤ درصد بانوان با سامانه 123 اورژانس اجتماعی تماس گرفته اند.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: میزان خودکشی ها در سال ٩٤ نیز چهار هزار و ٢٤٠ مورد بوده است که دو هزار و ٨٠٠ مورد آن معادل ٦٦ درصد مربوط به بانوان بوده است.
وی با بیان اینکه یک هزار و ٤٤٠ مورد از خودکشی ها با ٣٤ درصد در میان مردان بوده است، اظهارکرد: میزان اقدام به خودکشی در خانم ها سه برابر مردان است اما میزان مرگ درمردان بسیار بیشتر است.
مسعودی فرید ادامه داد: میزان خودکشی در ایران پایین است به طوری که به ازای هر یکصد هزارنفر ٥،٥ مورد خودکشی داریم.
مسعودی فرید درادامه به فراردختران به ویژه دختران زیر١٨ سال اشاره کرد و گفت: بهزیستی موضوع حمایت از دختران آسیب دیده درخانه های سلامت را دارد و اکنون درهر استان ٣١ خانه سلامت وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ٩٠ درصد فرار دختران از خانه به دلیل مشکلات درون خانواده است این خانه های سلامت برای ارائه خدمت به این افراد راه اندازی شده است.
وی ابراز امیدواری همه این آسیب های اجتماعی را با همکاری دستگاه های متولی بتوانیم به سرانجام برسانیم چون وجود هر نوع آسیب در کشور، تهدیدی برای جامعه به ویژه جوانان به شمار می رود.
بهناز موحدی مدیرکل برنامه ریزی معاونت هماهنگی برنامه ریزی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری گفت: در سال گذشته طرح ملی تاب آوری در ١٧ استان کشور برای کاهش آسیب های اجتماعی اجرا شد.
وی اظهار داشت: طرح تاب آوری اجتماعی از سال گذشته در دستور کار معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری است که تاکنون در ١٣ استان اجرایی شده و براساس برنامه ریزی چهار استان دیگر نیز به آن افزوده می شود.
وی ادامه داد: این طرح براساس ماده ٢٣٠ قانون برنامه پنجم توسعه ذیل برنامه سلامت بر مبنای أطلس زنان و خانواده در حال اجرا است.
وی اضافه کرد: از آنجا که در برخی از استان های کشور شاهد آسیب های اجتماعی هستیم این طرح ملی برای پیشگیری و ارائه آموزش های لازم به اجرا گذاشته شده است.
موحدی افزود: برای اجرای این طرح در کشور، موضوع آموزش ٢٠ تشکل اجتماع محور در حوزه زنان و خانواده و برگزاری کارگاه آموزشی برای سازمان های مردم نهاد پیش بینی شده است.
فاطمه فرهنگ خواه موسس و بنیانگذار انجمن حمایت و یاری آسیب دیدگان اجتماعی (احیا) نیز گفت: متاسفانه آسیب های اجتماعی هرگز ریشه ای حل نشده است و باید به ریشه اصلی آن یعنی فقر بیشتر توجه کرد.
فرهنگ خواه افزود: تا این فقر از بین نرود نمی توانیم خانواده ها را توانمند کنیم و ما هرچند حرفه آموزی را به افراد یاد بدهیم و حمایت نشوند مشکلات بعدی پیش خواهد آمد. 
وی تصریح کرد: برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی تلاش های جدی انجام شده اما متاسفانه این مشکلات روز به روز در حال افزایش است چون هرگز ریشه ای با آنها برخورد نشده است تا بنیان آن شناسایی و بعد اقدامات جدی انجام شود. 
وی اظهارداشت: سازمان های مردم نهاد برای رفع مشکلات و آسیب های اجتماعی فعالیت های جدی داشته اند، اما باید همه مسئولان اجرایی و حتی این سازمان ها تلاش کنند تا ریشه اصلی آن که فقر است را از بین ببرند. 
فرهنگ خواه فقر راعامل بسیاری از آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد، طلاق و بیکاری جوانان دانست و گفت: امروز دولت و وزارت بهداشت از سازمان های مردم نهاد انتظار دارند که روی پیشگیری و آگاهی رسانی فعالیت داشته باشد چون نهاد مدنی مشکل را به موقع می بیند. 
وی با بیان اینکه ما روی مساله پیشگیری و اطلاع رسانی فعالیت های جدی داشته ایم، گفت: به عنوان اولین نهاد موبایل کلینیک را راه اندازی کردیم و در مناطق آسیب پذیر و حاشیه نشین مشاوره های پزشکی نظیر بیماری های اچ آی و دیگر بیماری ها انجام می دهند البته همه این خدمات به صورت داوطلبانه است و هیچ کدام از افرادی که از آنها تست گرفته می شود، برای ما شناخته شده نیست چون همه کد دارند.
حال که کاهش آسیب های اجتماعی به عنوان یکی از اولویت های دولت یازدهم قرار گرفت و تاکنون اقدامات خوبی برای کاهش این آسیب ها در کشور انجام شده است امیدواریم این برنامه های اجتماعی در آینده نیز دنبال شود تا بتوانیم شاهد کاهش 25 درصدی آسیب ها در برنامه ششم توسعه باشیم تا نگرانی ها در جامعه نیز کمتر شود.

منبع: ایرنا