تامین ۲۴/اتحادیه اروپا با وجود دیدگاه ترامپ علاقه‌مند به تقویت روابط سیاسی و اقتصادی با تهران است و این در شرایطی است که در یک ماهی که از عمر دولت ترامپ می‌گذرد، دامنه تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران تشدید شده است. دولتمردان اروپایی بر این باورند که نباید دستاورد سال‌ها اعمال شیوه‌های دیپلماتیک را نادیده گرفت. آنها معتقدند در شرایط کنونی که خاورمیانه را سراسر جنگ و درگیری و افراط‌گرایی فراگرفته باید با دولت ایران که دور از این تنش‌ها بوده است روابط سیاسی برقرار کرد.
شبکه خبری بلومبرگ با اشاره به حضور نمایندگان شرکت‌های داروسازی و خودروسازی اروپایی در سفر اخیر نخست‌وزیر سوئد به ایران نوشت: «در حالی که آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ از ایران فاصله می‌گیرد، اروپا در بهبود روابط با ایران به جلو گام برمی‌دارد.» این خبرگزاری آمریکایی در ادامه نوشت: «مردان و زنانی به نمایندگی از شرکت داروسازی «آسترازنکا» و شرکت خودروسازی و صنایع سنگین «اسکانیا» به همراه استفان لوون، نخست‌وزیر سوئد، به تهران سفر کردند. لوفان نخستین نخست‌وزیر سوئد است که از زمان تلاش‌های میانجیگرایانه کشورش در جنگ ایران و عراق در دهه 1980 رسما از ایران دیدار کرد.»
هرچند این هیئت 75 نفره انجام معاملات تجاری با ایران را هدف قرار داده بود، پرداختن به مسائل سیاسی گریزناپذیر است زیرا آمریکا، به‌عنوان بزرگ‌ترین متحد اروپا، در حال فاصله گرفتن از ایران است اما اروپاییان به دنبال بازیابی منافع اقتصادی و سیاسی خود در ایران مایل به ایجاد این فاصله نیستند. به گفته آن لینده، وزیر تجارت سوئد، ایران بزرگ‌ترین مقصد صادرات تولیدات سوئد در خاورمیانه به شمار می‌رفته است و سوئد می‌خواهد دوباره این روابط اقتصادی را احیا کند. این در حالی است که رهبران اروپایی به طور جدی از توافق هسته‌ای شش کشور با ایران در سال 2015 حمایت کرده‌اند، توافقی که ترامپ آن را بدترین توافق توصیف کرد. اروپایی‌ها می‌خواهند به دنبال فرصت پدید آمده پس از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها از پتانسیل‌های بازار بکر ایران با جمعیتی بالغ بر 80 میلیون نفر استفاده کنند.
انتخابات ایران
دستیابی اروپایی‌ها به هدف خود برای تقویت روابط اقتصادی و سیاسی با ایران در شرایطی امکان‌پذیر است که تهران نیز علاقه‌مند به توسعه روابط باشد. از نگاه اروپایی‌ها، دیدگاه‌ها و سیاست‌های دولت کنونی ایران به تحقق این هدف کمک می‌کند.
به گفته مقامات اروپایی فضای ایران در دوران ریاست جمهوری روحانی بازتر شده و تهران تمایل بیشتری برای تعدیل تنش‌ها در خاورمیانه از خود نشان داده است. یک کارشناس سیاسی برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای شورای روابط خارجی اروپا، به بلومبرگ گفته است: «اروپایی‌ها به دنبال دولتی در ایران هستند که به توافق پایبند باشد و روند تعامل با اروپا را که از زمان روی کار آمدن دولت روحانی آغاز شده ادامه دهد. برخی انتقادها در ایران به سیاست‌های دولت روحانی در خصوص مراودات تجاری و سیاسی با کشورهای اروپایی و همچنین وجود دونالد ترامپ در آمریکا، انگیزه اروپایی‌ها برای اطمینان یافتن از روند توسعه روابط با تهران را دوچندان کرده است و این نکته در کثرت سفرهای هیئت‌های اروپایی به ایران نمایان است. این دیدار هیئت سوئدی از ایران با فاصله کوتاهی از سفر هیئت عالی‌رتبه مقامات سیاسی و تجاری فرانسه به ایران بود که در رأس آنها ژان مارک ارو، وزیر امور خارجه و مدیران ارشد شرکت‌های پژو، سیتروئن و رنو قرار داشتند. ژان کریستوف کِمار، مدیر امور خاورمیانه و آفریقای شرکت پژو، درباره سفرش به ایران گفت: «در کمتر از دو سال گذشته 25 بار از ایران دیدن کرده است.» او درباره اینکه آیا سفر اخیرش تحت تاثیر سیاست‌های ترامپ بوده است، گفت: «زمان تغییر کرده و باید به دیدن چهره‌های ما در تهران عادت کنید.»
محدودیت‌های بانکی
بلومبرگ در ادامه گزارش خود می‌نویسد: «تحریم‌های اعمالی علیه ایران موجب شد 90 درصد از ارزش روابط تجاری 112 میلیون دلاری ایران و سوئد در سال 2012 کاسته شود. یکی از مهم‌ترین عواملی که به کاهش روابط تجاری ایران و سوئد منجر شد، محدودیت‌های بانکی بود. اکنون مقامات ایران و سوئد امیدوارند با برچیده شدن تحریم‌ها، روابط تجاری نیز بار دیگر به روزهای اوج خود بازگردد.» تحلیلگران می‌گویند، برای ایران و اروپا سخن گفتن و متعهد شدن به تقویت روابط تجاری بخش آسان ماجراست. بخش بسیار سخت‌تر عملی کردن تعهدات است، آن هم در زمانی که بانک‌های بزرگ بین‌المللی همچنان از همکاری با ایران خودداری می‌کنند. از سوی دیگر دو مورد از بزرگ‌ترین قراردادهای ایران پس از توافق هسته‌ای شامل خرید هواپیما از بوئینگ و ایرباس با توجه به روی کار آمدن دولت ترامپ و دشواری‌های تامین مالی این پروژه‌ها در شرایط پیچیده‌ای به سر می‌برد. ناظران بین‌المللی می‌گویند دست‌کم در آینده کوتاه‌مدت، سیاست‌های ترامپ روند تجارت با ایران را برای تاجران بین‌المللی آسان‌تر نخواهد کرد.
چالشی به نام فاینانس
دشواری فاینانس یا تامین مالی قراردادهای تجاری با ایران به اندازه‌ای جدی است که مقامات سوئد در سفر اخیر به ایران بارها بر آن تاکید کرده‌اند. به گفته آنها پیدا کردن راهی برای فاینانس تجارت در ایران چالشی بزرگ است. مقامات این کشور می‌گویند: «سازمان اعتبار صادرات سوئد (SEK) تلاش‌های بیشتری را برای تضمین وام‌های کوتاه‌مدت انجام داده اما تامین مالی توافقات بلندمدت همچنان مشکل‌ساز است. همچنین روند احیای نظام بانکداری ایران پس از سال‌ها محرومیت از فاینانس بین‌المللی بسیار کند است.» یکی از مقامات دولتی فرانسه در این زمینه گفت: «وزارت خزانه‌داری فرانسه قصد دارد وام‌های مستقیمی را به صاحبان فعالیت‌های تجاری، که قصد همکاری با ایران دارند، اعطا کند و گروه لابی تجاری فرانسه هم دفتری در ایران افتتاح کرده است.»
این در حالی است که در ماه نوامبر (آبان) بانک توسعه آلمان (KFW) درباره اعطای وامی به ارزش 2/1 میلیارد یورو برای ایجاد خط ریلی در ایران توافق کرد و آژانس اعتبار صادرات و گروه تجاری ایتالیا (CDP) نیز سال گذشته حدود 9 میلیارد یورو وام و ضمانت ارائه دادند.
منبع : هفته نامه آتیه نو.
مترجم : آزاده افتخاری
