گزارش به مردم از مثلث اقتصاد کلان

تامین ۲۴/جلسه گزارش عملکرد پروژه‌های اقتصاد مقاومتی وزارت صنعت، معدن و تجارت دیروز با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری در این وزارتخانه برگزار شد؛ جلسه‌ای که با سخنرانی انتقادی و گلایه وار معاون اول رئیس‌جمهوری همراه بود. جهانگیری با بیان اینکه انگار پیشرفت کشور عده‌ای را آزار می‌دهد، تاکید کرد: وقتی می‌گوییم در فلان مساله رشد داشته‌ایم عده‌ای عزا می‌گیرند چون فکر می‌کنند این کار به اسم گروه خاصی خواهد بود در حالی که این مربوط به جمهوری اسلامی است.

او در این باره به بیان مثالی پرداخت و گفت: مثلا وقتی گفته می‌شود طبق آمار بانک مرکزی 4/ 7 درصد و طبق مرکز آمار 4/ 6 درصد در 6 ماه گذشته رشد داشته‌ایم آقایی که اصلا معنی رشد را نمی‌داند می‌گوید این رشد برای نفت است و عربستان بیشتر باید به آن افتخار کند. براساس گزارش «ایسنا» از این نشست، جهانگیری با بیان اینکه مرکز آمار گفته است که رشد کشور منهای نفت 3/ 4 درصد بوده یا در صنعت بالای 4 درصد و در کشور بالای 5 درصد رشد اعلام شده است، گفت: این آمار باید انسان را خوشحال کند که کشوری که از رکود تورمی رنج می‌برده به این ارقام رسیده، اما عده‌ای می‌گویند برای زندگی مردم اتفاقی نیفتاده است. معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه اظهاراتش درباره برخی منتقدان تاکید کرد: به کسانی که انتقاد می‌کنند باید بگوییم سیاست شما همان بود که فضای اقتصادی کشور را به پرتگاه رساندید و نیروهای انقلاب را مقابل هم قرار دادید.

معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین گفت: امسال تورم به 2/ 7 درصد در آذر ماه و رشد اقتصادی 4/ 6 درصد رسیده و 700 هزار شغل ایجاد شده است، اما عده‌ای می‌گویند در جیب مردم تاثیر نداشته است. جهانگیری خطاب به این افراد با بیان اینکه شما کشور را به ته دره بردید و ما آن را چند پله از ته دره بالا آورده‌ایم، اما هنوز در دره است، اعلام کرد: آمار تورم،‌ رکود و درآمد سرانه مردم در سال 91 آنقدر بد بوده که هرچه تلاش می‌کنیم نمی‌توانیم خرابکاری آقایان را جبران کنیم. معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه با بیان اینکه عده‌ای تمام هدفشان را گذاشته‌اند که چگونه می‌توانیم اعتماد و امید را از مردم بگیرند، گفت: افرادی با شعارهایشان کشور را به آن وضعیت سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی رساندند و تمام نیروهای انقلاب را به جان هم انداختند چون می‌دانند امید مردم بزرگ‌ترین سرمایه جمهوری اسلامی ایران است و وقتی مردم ناامید شوند ممکن است دست به هر کاری بزنند. امید مردم باعث همراهی با سیاست‌ها می‌شود که برخی این نقطه را نشانه رفته‌اند.

گلایه از برخی رسانه‌ها

جهانگیری با گلایه از برخی دستگاه‌ها و رسانه‌ها افزود: برخی رسانه‌ها که از پول بیت‌المال استفاده می‌کنند به‌گونه‌ای تیتر می‌زنند که اگر مجموعه‌ای در خارج از کشور می‌خواست کاری کند که مردم مأیوس شوند به این خوبی نمی‌توانست. اگر به فکر انتخابات هم هستند باز این نوع رفتار به مصلحت شخصی و گروهی‌شان نیست چون مردم بالاخره متوجه امور هستند.

برجام

موضوع برجام نیز از دیگر محورهای سخنان معاون اول رئیس‌جمهوری بود؛ جهانگیری با اشاره به توافق هسته‌ای و برجام، تاکید کرد: در سیاست خارجی ممکن است در دو جای برجام هم اشتباه باشد. اگر دست ما بود که همه برجام را بنویسیم به‌گونه‌ای می‌نوشتیم که برخی از مخالفان‌مان نابود شوند ولی این توافقی بود که بین ایران و 6 قدرت جهانی صورت گرفت. با این حال هیچ کشور خارجی نیست که به خاطر برجام به ما تبریک نگوید. او افزود: حتما آمریکایی‌ها در این زمینه دشمنی و شیطنت می‌کنند، اما ما نباید از این اتفاق خوشحال باشیم؛ بلکه باید با دنیا تعامل کنیم و نگذاریم آمریکا بتواند سیاست‌هایش را اجرایی کند.

تحقیر ملت ایران تا کی؟

معاون اول رئیس‌جمهور همچنین در ادامه اظهاراتش تاکید کرد: از روزی که گفته شد قرارداد هواپیما بسته‌ایم عده‌ای عزا گرفتند. تا کی ملت ایران باید تحقیر می‌شد و هواپیماهای درجه دو را از ضعیف‌ترین کشورها می‌گرفت. ما برای این هواپیماها تنها 15 درصد پول داده‌ایم و 85 درصد باقیمانده قرار است از محل بلیتی که فروش می‌رود برگردانده شود که این دست‌مریزاد دارد. رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به فعالیت‌های وزارت صنعت گفت: وزارت صنعت حتما باید روی موضوع استفاده از ظرفیت ساخت و توان تولید داخلی تمام قدرت بایستد و من هم حمایت می‌کنم. او تاکید کرد که قانون حمایت از تولید داخلی باید محوریت پیدا کند و وزارت صنعت در این زمینه سختگیری کند. او با بیان اینکه وزارت صنعت سیاست‌گذار توسعه صنعتی کشور است و همه مکلف هستند در مسائل صنعتی از وزارت صنعت تبعیت کنند، به پروژه‌های مهم وزارت صنعت اشاره و تاکید کرد هنگامی که به راه انداختن و فعال کردن 7هزارو 500 واحد صنعتی مطرح شد، شاید ابتدا فکر می‌کردیم که کار سختی است؛ چراکه برخی از این واحدها بدهی معوق، مالیات معوق و تامین اجتماعی معوق داشتند، انگیزه سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی آنها کم بود و بانک‌ها هم حاضر نبودند به آنها پول بدهند و اینگونه مطرح می‌شد که آیا قرار است پول به جایی برود و نتیجه‌ای بیرون نیاید. جهانگیری افزود: موضع‌گیری وزارت صنعت در این زمینه مهم بود که کارگروه‌ها و استانداران فعال شوند، اما برای بانک‌ها حقی قائل شویم که وقتی تصمیم گرفتند واحدی کفایت لازم را ندارد به آن واحد وام ندهند. باید از مدیران بانک‌ها به خصوص بانک‌های رده اول تشکر کنیم که در این زمینه به‌خوبی به صحنه آمدند.

او با بیان اینکه تا الان بیش از 19 هزار واحد صنعتی موفق شده‌اند از منابع بانکی وام بگیرند و وارد چرخه تولید شوند، گفت: کار خوب وزارت صنعت این است که نظارت می‌کند این پول‌ها تبدیل به تولید، اشتغال و راه افتادن واحد تولیدی شود. برخی دوستان و معاونان وزارتخانه و خود آقای وزیر در این زمینه دائم‌السفر شده‌اند و در حال پیگیری هستند.

فرمان جهانگیری به دو وزیر

معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه با تاکید بر اینکه از نحوه اجرای بسته حمایت از صادرات غیرنفتی راضی نیستم، تاکید کرد: آقایان محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت و علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی باید وقت بگذارند و دستگاه‌هایی که در این زمینه متعهد شده‌اند، اما اقدامی نکرده‌اند را شناسایی کرده و مدیران این دستگاه‌ها باید به مردم معرفی شوند. اینگونه نیست که دستگاهی متعهد شود و بعد بگوید که نشد کار را انجام دهیم و ما هم هیچ چیز به آن دستگاه نگوییم. او در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه براساس گزارش 9 ماهه گمرک 32 درصد رشد وزنی صادرات داشته‌ایم که از نظر ارزشی 9درصد رشد در صادرات غیرنفتی بوده است، تاکید کرد: اگر با همین شیب حرکت کنیم به بخش قابل توجهی از هدفمان دست پیدا می‌کنیم.

جهانگیری با اشاره به مهم بودن مساله واردات، یادآوری کرد: تراز تجاری کشور مثبت شده و آقای وزیر و بقیه باید نظارت کنند که واردات ساماندهی بهتری پیدا کند. به خصوص اینکه جلوی قاچاق گرفته شود. معاون اول رئیس‌جمهوری توضیح داد: البته اینکه قاچاق از 25 میلیارد دلار به 15 میلیارد دلار کاهش پیدا کرده ارزشمند است که امیدواریم با ساماندهی در واردات مدیریت کنیم تا تراز تجاری کشور همواره مثبت باشد و بتوانیم بدون نفت کشور را اداره کنیم هرچند نفت هم یک فرصت طلایی است که باید از آن برای پیشرفت کشور استفاده کنیم. او همچنین در اشاره به طرح‌های دیگر وزارت صنعت با بیان اینکه در تلاشیم که 5 هزارو 400 طرح با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد را تکمیل کنیم، گفت: در 9 ماهه ابتدای سال بالای 97 درصد رشد تکمیل وجود داشته که این مساله چند هزار شغل ایجاد کرده و 17 هزار میلیارد تومان از آن هم به بهره‌برداری رسیده است. باید تا پایان سال این 5 هزار و 400 طرح به بهره‌برداری برسد که کار بزرگی خواهد بود.

رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در ادامه،‌ مساله دیگر در این وزارتخانه را بهره‌برداری رسیدن 32 طرح بزرگ صنعتی کشور خواند و گفت: تا الان 18 طرح انجام شده است. به گفته جهانگیری در بخش اقدامات مخصوصا در صنعت و کشاورزی دستگاه‌ها خیلی خوب و پرانرژی کار کردند و حتی نظام بانکی با وجود برخی ایراداتی که به آن می‌گیریم و مشکلاتی که دارد که باید از آن بیرون بیاید در هشت ماه گذشته 326 هزار میلیارد تومان تسهیلات داده است. معاون اول رئیس‌جمهوری با ابراز نارضایتی از بخش معدن،‌ یادآور شد: بخش معدن برعکس بخش صنعت 9 دهم درصد رشد منفی داشته است، البته در معدن فقط بخش فرآوری اولیه دیده می‌شود. متاسفانه نتوانستیم بخش ساختمان را آن‌طور که باید فعال کنیم و همچنان این بخش تکان جدی نخورده در نتیجه واحدهای صنعتی مربوط به آن مشکل دارند. جهانگیری با تاکید بر اینکه باید در وزارت راه، سازمان برنامه، نظام بانکی و وزارت اقتصاد برای فعال کردن بخش ساختمان کار ویژه‌ای صورت گیرد، گفت: در این صورت و با وجود پیشرفت‌ها در سایر زمینه‌ها حتما کشور در سال آینده رشد قابل توجهی خواهد داشت.

تلاش برای احیای دریاچه ارومیه

اسحاق جهانگیری همچنین در هشتمین جلسه کار گروه ملی نجات دریاچه ارومیه تاکید کرد: دولت با وجود همه مشکلات مالی و کمبودها تلاش خواهد کرد تا بودجه لازم برای احیای دریاچه پرداخت شود. براساس گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، معاون اول رئیس‌جمهور در این جلسه با اشاره به شرایط مطلوب دریاچه ارومیه در مقایسه با سال شروع دولت یازدهم، گفت: اقدامات انجام شده برای احیای دریاچه ارومیه بسیار پراهمیت و قابل توجه بوده و باید براساس نقشه راه تدوین شده این مسیر ادامه یابد. او همچنین از همه ساکنان اطراف دریاچه ارومیه و دست‌اندرکاران احیای آن خواست با همکاری و هماهنگی برای حفظ زیست بوم طبیعی کشور تلاش کنند.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری اشتغال‌زایی دولت یازدهم را در سطح جهان مناسب دانست و علت دیده نشدن این سطح از اشتغال‌زایی را رشد غیرمنتظره افراد جویای کار (متولدین دهه 60) و افزایش نرخ مشارکت دانست. به گفته مسعود نیلی، موج سنگین ورود به بازار کار در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه قرار نگرفته و همین مساله امروز گریبانگیر اقتصاد کشور شده است.

وی از افزایش بی‌رویه تعداد مراکز آموزش عالی به منظور سرپوش گذاشتن بر آمار بیکاران در سال‌های گذشته به شدت انتقاد کرد. این استاد دانشگاه معتقد است با افزایش تعداد دانشگاه‌ها، تنها جوانانی که در دهه 60 متولد شده‌اند را جزو جمعیت غیرفعال کشور، در مقطعی قرار دادیم تا آمار واقعی بیکاری پنهان بماند زیرا به عقیده او ترویج مراکز آموزش عالی هیچ تناسبی با روند توسعه کشور نداشته است. این اقتصاددان مساله بیکاری و اشتغال را مهم‌ترین مساله حال حاضر کشور عنوان کرد و خواستار آن شد که کارشناسان و دانشگاهیان توجه بیشتری به آن کنند.به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی شبکه خبر، مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری با حضور در برنامه «تیتر امشب» سه عامل رشد جمعیت در دهه 60، مشکلات اقتصادی و افزایش تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاه را عامل وجود یک میلیون جوان ۳۵ ساله بیکار خواند و افزود: «روند توسعه کشور همپای گسترش آموزش عالی نبوده است و نباید نسبت دانشجو به جمعیت کشور اینقدر بالا باشد.» او گفت: «در دو فصل اول امسال شاهد افزایش بیکاری در بین جوانان و افراد تحصیلکرده هستیم که نیازمند برنامه‌ریزی گسترده برای گذر از این بحران هستیم.»

ریشه‌یابی مساله بیکاری

مسعود نیلی معتقد است زمینه‌های رشد بیکاری امروز را باید از 35 سال گذشته بررسی کرد. او در این زمینه گفت: «بیکاری جوانان را باید از 35 سال پیش، زمانی‌که به یک مرتبه با افزایش تعداد زاد و ولد در سال 65 مواجه شدیم، بررسی کرد، زمانی‌که قاعده هرم سنی جمعیت کشور را بیشتر کودکان و نوزادان تشکیل می‌دادند.»مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور افزود: «در سرشماری سال 65 هرم سنی جمعیتی کشور نشان می‌دهد تعداد کودکان و نوزادان، 9 میلیون و 300 نفر بود و به همین ترتیب در 10 سال بعد در سال 75 این کودکان به سن نوجوانی رسیدند، یعنی نزدیک به 20 میلیون دانش‌آموز داشتیم که فشار زیادی به آموزش و پرورش آمد.»مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور ادامه داد: «در هرم سنی سال 85 پیش‌بینی کردیم جمعیت سنی 10 تا 14 سال، 10 سال بعد به 20 تا 24 سال می‌رسند و دراین سن با مشکل شغل روبه‌رو می‌شوند، اما تعداد زیادی از این جوانان با ادامه تحصیل در مراکز آموزش عالی از جویای کار و اشتغال دور ماندند.» او تاکید کرد: «طبق این بررسی، اقتصاد کشور باید سالانه 650 هزار شغل ایجاد می‌کرد تا هنگامی که این گروه به سن اشتغال می‌رسند اقتصاد کشور آمادگی پذیرش بیکاران را داشته باشد.»نیلی اضافه کرد: «به این تعداد، جوانان 30 ساله بیکاران سال‌های قبل که شانس اشتغال نداشته‌اند نیز اضافه شد و این مجموعه بیش از 9 میلیون نفری سال 65، الان به یک میلیون بیکار رسیده است که عموما تحصیلکرده‌هایی هستند که عمده مشکلاتشان بیکاری و اشتغال است.»نیلی برآیند رشد جمعیتی از سال‌های گذشته، توسعه آموزش عالی و تعویق ورود به بازار کار و شغل ایجاد نکردن در سال‌های قبل را علت تجمیع بیکاران دانست و گفت: «کودکان دهه شصت به یک مرتبه جوانان 35 ساله امروز هستند و همه‌جوانان تحصیلکرده و متقاضیان شغل، خواهان اشتغال متناسب با تحصیل و سن خود هستند.»

ضربه‌گیر آمار بیکاری

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری گفت: «متوسط ایجاد شغل از بین سال‌های 75 تا 85 مقدار 650 هزار نفر پیش‌بینی شده بود و این پیش‌بینی درست بود، اما از سال 85 تا سال 91 که همزمان با پیک نفراتی بود که به سن اشتغال و کار رسیده بودند، اقتصاد برای آنها شغلی ایجاد نکرده است. منابع ایجاد اشتغال در دهه 80 خیلی کم بود و اشتغال ضروری شناخته نشد تا اندکی از این حجم بیکاران بکاهد.» او گفت: «از سال 84 تا 90 حدود 845 میلیون دلار درکشور درآمد ارزی داشتیم که مقدار بالایی بود، اما با توجه به افزایش منابع کشور در اوایل دهه 90 کار خاصی برای درخواست‌کنندگان کار صورت نگرفت و در مقابل، افزایش مراکز آموزش عالی در کشور ضربه‌گیر این حجم نیروی انسانی شد که در سن اشتغال بودند و درخواست شغل آنان را به لحاظ محصل بودن به تعویق می‌انداخت و به همین خاطر مراکز آموزش عالی در کشور گسترش می‌یافت.» نیلی گفت: «از نظر تعداد دانشجو در مقیاس بین‌المللی ازکشورهای بسیار پیشرفته به‌شمار می‌رویم ولی پیشرفت آموزش عالی به نوعی تعویق به بازار کار به‌شمار می‌رفت.»او اضافه کرد: «امروزه تعداد بیکاران دارای تحصیلات عالی 41 درصد است و این آمار نشان می‌دهد تعداد زیادی با جذب دانشگاه‌ها عملا تحصیلکرده‌هایی شده‌اند که کارآفرین نبوده‌اند.» طبق گفته نیلی این حجم یک میلیونی متقاضی کار عموما متولدان دهه 60 هستند و الان در سن 35 سالگی هنوز بیکارند. نیلی گفت: «از جمعیت غیرفعال سال 93، پنج میلیون و 800 هزار نفر تحصیلات عالی داشتند که نشان می‌داد تعداد زیادی از آنها وارد بازار کار خواهند شد، درحالی‌که آموزش عالی ما با اشتغال‌زایی تناسب نداشته است.» نیلی افزود: «بخش زیادی از مسائل اجتماعی ما مربوط به همین وضعیت شغلی است. او گفت: «در طول هشت فصل گذشته، هر فصل نسبت به فصل قبلش 308 هزار نفر به بیکاران اضافه شده و بازار کار جوابگوی این تعداد بیکار نبوده است.»

عملکرد اشتغال‌زایی دولت

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری با اشاره به اهمیت سرشماری و آمارگیری نفوس گفت: «در گذشته به‌طور متوسط، سالانه 50 هزار نفر متقاضی شغل در کشور وجود داشته است و این اولین بار است که یک میلیون نفر به یک مرتبه متقاضی شغل شده‌اند.» نیلی با تحسین اشتغال ایجاد شده در دولت یازدهم گفت: «اگر بخواهید ببینید چند کشور بالای600 هزار نفر شغل ایجاد کرده‌اند به تعداد انگشتان دست نمی‌رسند؛ البته دو کشور هند و چین به لحاظ مقیاس جمعیتی از این اتفاق استثنا هستند؛ اما در خیلی از کشورها که همین حدود جمعیت دارند، بسیار نادر بوده است.» این دولت سالانه 704 هزار شغل ایجاد کرده که جزء پنج کشور دنیا در این زمینه است. او افزود: «موج سنگین ورود به بازار کار متاسفانه مورد توجه قرار نگرفته و برنامه‌ریزی نشده و امروز گریبانگیر اقتصاد کشور شده است.»

افزایش نرخ مشارکت زنان

مسعود نیلی با اشاره به نرخ مشارکت جمعیتی زنان و مردان گفت: «در گذشته از هر 100 نفر خانم 12 نفر متقاضی کار بودند درحالی‌که به دلیل توسعه آموزش عالی ظرف مدت کوتاهی، این رقم به 16 نفر رسیده و ورود زنان به بازار کار بیشتر شده است.» او با اشاره به اینکه هر شغلی هم برای زنان مناسب نیست، گفت: «شغلی که دولت ایجاد خواهد کرد باید متناسب خانم‌ها باشد و خوشبختانه 81 درصد شغل‌های جدیدی که در اقتصاد ما اتفاق افتاده مناسب زنان بود.» نیلی از بی‌توجهی به موضوع اشتغال انتقاد کرد و گفت: «کارشناسان و دانشگاهیان خیلی به این موضوع مهم توجه ندارند و مهمتر از ایجاد شغل در کشور موضوعی نیست که در این اندازه اهمیت داشته باشد.» مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری گفت: «ایجاد 650 هزار شغل در سال برای کشور رکورد خوبی خواهد بود که جوابگوی متقاضیان کار است.»مسعود نیلی در پایان گفت: «با اتفاق نظر روی سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی درخصوص ایجاد شغل برای سال‌های آینده و نیاز‌های جمعیتی می‌تواند کشور را آماده پذیرش مقتضیات سال‌های بعد کند. ما باید در آینده هم بر رشد اقتصادی تاکید کنیم تا 650 هزار شغل درکشور ایجاد کنیم که این مهم نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، همچنین باید مدیریت و درک درستی در جامعه ما شکل بگیرد زیرا امکان دارد تعداد بیکاران درکشور ما بیشتر هم بشود.»

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد