تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین نهاد بیمهگر کشور که حدود ۵۰ میلیون نفر از جمعیت ایران را تحت پوشش دارد،در تقاطع چالشهای جدی جمعیتی و مالی و فرصتهای نوین تحول قرار گرفته است. نجات این سیستم عظیم از وضعیت کنونی و تضمین آینده آن، نه یک انتخاب، که یک ضرورت ملی است که تنها از مسیر همکاری و مشارکت واقعی تمام شرکای اجتماعی میگذرد.
به گزارش تأمین ۲۴، در حال حاضر همکاری سهجانبه به عنوان بهترین راهکار برای نجات سازمان تأمین اجتماعی است زیرا دولت تحت عنوان کارفرمای دولتی، کارفرمایان بخش خصوصی و کارگران باید به دنبال منافع مهمی از سازمان تأمین اجتماعی برای نسلهای فعلی و آینده باشند زیرا این سازمان بزرگ بیمهگر امروز تأمینکننده حقوق بازنشستگان امروزی و در آینده باید برای پرداخت حقوق کارگران فعلی به عنوان بازنشستگان آینده تلاش کند و این تکلیف ذاتی و قانونی خود را ایفا کند.
همچنین در این مسیر با هزاران فعالیت و مشکلات و چالشهای فراوان شرکای اجتماعی باید با همکاری، همفکری و همراهی همیشگی خود تضمینکننده بقای بزرگترین نهاد بیمهای کشور باشند. امروز اگر سازمان تأمین اجتماعی شرکای اجتماعی همراه داشته باشد دیگر برای آینده این سازمان و همه بازنشستگان و مستمریبگیران تحت پوشش دغدغه چندانی نخواهد داشت زیرا میداند با این همکاریها میتواند آینده همه گروههای مشمول را در این سازمان بیننسلی تضمین کند.
حال زمانی که سخن از برخی بحرانهای مالی و اقتصادی به میان میآید سازمان تأمین اجتماعی هم که به دنبال تضمینی برای آینده این سازمان و پایداری منابع در راستای ایفای تعهدات همهجانبه خود در قبال بیمهشدگان و مستمریبگیران تحت پوشش است، مسیر ثبات مالی را دنبال میکند؛ البته همه این مسائل را به خوبی میدانند که نقش راهبردی گفتوگوی اجتماعی با همکاری شرکا در این مسیر بسیار تعیینکننده و موثر است.
حال برای توسعه و تحول در تأمین اجتماعی مسیر تنها با مشارکت واقعی ذینفعان و شرکای اجتماعی امکانپذير است مسیری که منجر به اجرای همه تعهدات بیمهای و بازنشستگی این سازمان میشود و امروز و آینده تأمین اجتماعی را با همکاری همه شرکای اجتماعی میسازد زیرا همه منافع مشترک دارند تا پیوند ناگسستنی کارگر، کارفرما و دولت در تأمین اجتماعی همچنان پایدار بماند.
ارتباط منظم و هدفمند با شرکای اجتماعی
در همین ارتباط محسن ریاضی، مدیرکل تأمین اجتماعی غرب تهران، ارتباط منظم و هدفمند با شرکای اجتماعی را یکی از اولویتهای اصلی سازمان تأمین اجتماعی برشمرد و گفت: ما به صورت دورهای در حال برگزاری جلسات آموزشی و هماندیشی با مدیران شرکتها در تکتک شعب هستیم و ارتباط مستقیم و منظم برای شنیدن دغدغهها و مشکلات جامعه تحتپوشش را وظیفه خود میدانیم.
ریاضی که روز دوم دیماه در همایش آموزشی و هماندیشی آشنایی با مقررات تأمین اجتماعی ویژه رابطان بیمهای و مدیران شرکتهای محدوده شعبه ۱۸ تهران به این موضوع مهم اشاره کرد، افزود: قوانین و مقررات مربوط به فرآیندهای کاری سازمان تأمین اجتماعی به ویژه در حوزه قراردادهای پیمانکاری، ضرایب بیمهای، هیاتهای بدوی و تجدیدنظر، قراردادهای ارزی، بازنشستگی در مشاغل سخت و زیانآور و سایر مقررات تأمین اجتماعی باید به خوبی برای همه شرکای اجتماعی تشریح شود تا بهتر با این قوانین آشنایی داشته باشند.
وی ضمن قدردانی از زحمات و تلاشهای همه شعب بیمهای برای بهبود خدمات، افزایش رضایتمندی مردم خدماترسانی به جامعه بزرگ بازنشستگان و مستمریبگیران و همکاری همهجانبه شرکای اجتماعی در این مسیر اضافه کرد: روسای تشکلهای کارفرمایی، کارگری و بازنشستگی استان تهران در زمینه تعامل مستمر با جامعه تحتپوشش و اقداماتی که برای رفع مشکلات و پاسخگویی به مطالبات جامعه انجام میدهند.
چالشهای پیشرو، زنگ خطری برای همه
البته در شرایطی که مشکلات اقتصادی بر کاهش تعداد بیمهپردازان سازمان تأمین اجتماعی هم تاثیرگذار بوده است باید با همفکری و همکاری بیشتر شرکای اجتماعی بر این مشکلات فائق آمد زیرا این شرایط وضعیت کنونی تأمین اجتماعی را نیازمند عزمی جمعی برای اصلاح میداند که باید همه در این مسیر کمک کنند.
افزایش شتابان جمعیت بازنشسته، معضل بازنشستگی پیش از موعد و کاهش نگرانکننده ضریب پشتیبانی در سازمان تأمین اجتماعی به عنوان مهمترین چالشها و مشکلات پیشرو است که باید کارفرمایان به عنوان بزرگترین شرکای اجتماعی سازمان در این مسیر کمک کنند تا در نهایت این نهاد بیمهگر از این چالشهای جدی عبور کند.
براساس آخرین دادههای آماری تنها در سه سال گذشته، حدود یک میلیون نفر به جمع مستمریبگیران افزوده شده است. برخی آمارهای سازمان تأمین اجتماعی بر افزایش سالانه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار بازنشسته در این نهاد دارد که همین موضوع یکی از بزرگترین چالش برای یک صندوق بیمهای به شمار میرود.
اگرچه سالانه این تعداد بازنشسته به جمع بازنشستگان و مستمریبگیران سازمان تأمین اجتماعی اضافه میشود اما معضل اصلی بازنشستگی پیش از موعد است زیرا بیش از ۵۰ درصد از بازنشستگان فعلی با استفاده از سنوات ارفاقی بازنشسته شدهاند که نیازمند بازنگری است. همه این مسائل علاوه بر اینکه نیازمند بازنگری در قوانین حوزه بازنشستگی و اصلاحات پارامتریک است، همکاری همهجانبه شرکای اجتماعی برای گذر از این وضعیت را نیز نیازمند است.
کاهش نگرانکننده ضریب پشتیبانی دیگر چالش پیشروی سازمان تأمین اجتماعی است و این مسأله نیز به مشارکت شرکای اجتماعی نیاز دارد زیرا این شاخص که نشاندهنده نسبت فعالان به بازنشستگان است، از ۱۲ به کمتر از عدد چهار رسیده یعنی فشار مالی بر دوش هر کارگر فعال چندین برابر شده است.
نقش محوری شرکای اجتماعی؛ سه ضلع مثلث بقا
حل این چالشها بدون سه ضلع اصلی این مثلث که صاحبان اصلی این سازمان هستند، غیرممکن است، کارگران و بیمهشدگان، کارفرمایان بخش خصوصی و دولتی و دولت باید در این مسیر همکاری همهجانبه و جدی داشته باشند تا سازمان تأمین اجتماعی بتواند در این راه به همه اهداف بلندمدت خود برسد و همه برنامههای تحولی و راهبردی خود را اجرایی کند.
در حال حاضر حدود ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار بیمهشده اصلی به عنوان یکی از شرکای اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی بیمهپرداز این سازمان محسوب میشوند که با احتساب افراد تحت تکفل و خانواده آنان تعداد این گروهها به حدود ۴۱ میلیون نفر میرسند.
در همین رابطه، نقش این گروههای بیمهشدگان در راستای پرداخت حقبیمه به سازمان تأمین اجتماعی بسیار موثر و کارساز است زیرا این افراد در خط مقدم دفاع از حقوق و ثبات این سازمان بیمهگر قرار دارند و باید با پرداخت به موقع حقبیمهها همچنان به عنوان یکی از موثرترین نیروها در این مسیر تأمین اجتماعی را همراهی و کمک کنند.
همچنین کارفرمایان بخش خصوصی و دولتی از دیگر گروهها و شرکای اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی به شمار میروند که این افراد تأمین حدود ۸۰ درصد از منابع مالی سازمان از طریق پرداخت حقبیمه سهم کارفرما را به عهده دارند و مشارکت در تصمیمسازیهای کلان مرتبط با حوزه کارفرمایی از دیگر برنامههای کلیدی این گروهها است.
دولت به عنوان یکی دیگر از شرکای اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی نقش سیاستگذاری کلان، تنظیمگر روابط و حامی پایداری بلندمدت نظام را به عهده دارد که در این مسیر میتواند به بهترین شیوه همکاری داشته باشد. این نوع کمکهای شرکای اجتماعی در پایداری و ماندگاری سازمان بسیار تعیینکننده و موثر خواهد بود.
سود سهجانبه؛ همکاری به نفع همه تمام میشود
همکاری مؤثر تنها یک وظیفه اخلاقی نیست، بلکه برای هر یک از طرفها منافع ملموس و راهبردی ایجاد میکند، در همین رابطه، برای کارگران و بازنشستگان میتواند منجر به تضمین پایدار حقوق و مستمری و ارتقای کیفیت خدمات درمانی، دستیابی به درمان تقریباً رایگان از طریق اجرای نظام ارجاع و احساس امنیت و اعتماد نهادی برآمده از شفافیت و مشارکت در سرنوشت سازمان تأمین اجتماعی شود.
همچنین این همکاریها برای کارفرمایان شامل کاهش اختلافات و بهبود فضای کسبوکار از طریق مکانیسمهای گفتوگو محور مانند شورای عالی کار، دسترسی به نیروی کار باانگیزهتر و سالمتر با حمایت از خدمات درمانی و رفاهی کیفیتبالا و افزایش شهرت و اعتبار برند به عنوان بنگاهی متعهد به مسئولیت اجتماعی خواهد شد.
مهمترین زمینههای همکاری برای دولت و کل نظام نیز شامل کاهش تنشهای اجتماعی و تقویت سرمایه اجتماعی از طریق مدیریت مشترک چالشها، حفظ ثبات اقتصادی با تضمین آینده بزرگترین صندوق بیمهای کشور و افزایش مشروعیت و کارآمدی تصمیمگیریهای کلان در حوزه کار و رفاه میشود.
راهکارهای پیشرو
مدیریت سازمان تأمین اجتماعی، حرکت به سمت نظام مالی- تعهدی و خروج تدریجی از بنگاهداری با تمرکز بر مأموریت اصلی سازمان و با کمک شرکای اجتماعی، در دستور کار قرار داده است. البته این امر مستلزم اقدامات عملی همچون تقویت نهادهای سهجانبهگرایی مانند شورای عالی تأمین اجتماعی و الزامآور کردن تصمیمات آنها در حوزههای مشخص است.
همچنین گفتوگوی مستمر و شفاف در سطوح فنی و سیاستگذاری، پیش از اتخاذ تصمیمات نهایی و تعریف پروژههای مشترک آزمایشی در حوزههایی مانند گسترش پوشش بیمهای به مشاغل غیررسمی از دیگر اقدامات عملی برای تقویت این همکاریهای سهجانبه است.
آینده سازمان تأمین اجتماعی در گرو تبدیل همکاری صوری به مشارکت واقعی و تأثیرگذار است. زندگی میلیونها کارگر، بازنشسته و خانوادههای آنان به بودن این سازمان «پیوند خورده» است. تنها با درک این سرنوشت مشترک و پذیرش مسئولیت جمعی است که میتوان از چالشهای امروز گذر کرد و صندوقی پایدار برای نسلهای آینده ساخت. این مسیر، نه تنها نجات یک سازمان، که حفاظت از یک سرمایه ملی عظیم است.
