انواع اضافه کار و حق بیمه مربوط به آن

طبق اظهار نظر وزارت کار در حالتی که کارگر بیش از ساعات عادی کار روزانه کارگاه اشتغال به کار داشته باشد، اضافه کاری محسوب می شود. روزهای عادی کار عموما ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه است و اگر کارگر با مجوز کارفرما بیش از مدت مذکور کار کند، اضافه کار خواهد بود. فوق العاده اضافه کاری ۴۰ درصد بیشتر از حقوق عادی کارگر است. یعنی به ازای هر ساعت اضافه کاری ۴۰ درصد بیشتر یا ۱۴۰ درصد به کارگر پرداخت می شود.

با توجه به نظر فوق اضافه کاری را می توانیم به ۲ حالت یا بخش تفکیک کنیم:

۱_در حالتی که کارگر، روزانه بیش از ساعت کاری مرسوم کارگاه کار می کند که در آن صورت ۴۰ درصد اضافه می گیرد. البته کارگاه‌ها ممکن است ساعات کار متفاوت داشته باشند، بنابراین اضافه کار بستگی به ساعات کار عادی روزانه در کارگاه مربوطه دارد، اگر ساعات کار در کارگاه ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه باشد کار بیش از ساعت فوق مشمول اضافه کار خواهد بود و تهاتر آن با روزهای کار عادی بخاطر ارزش بیشتر اضافه کار غیر قانونی است‌.  لذا در این موارد کار اضافه بر ساعات کار عادی کارگاه، اضافه کار محسوب می شود.

۲- مورد دوم اضافه کار مربوط به کل ساعات کار ماه مربوطه است. از آنجا که ساعات کار موظفی در کارگاه در ماه‌های مختلف متفاوت است، بنابراین کار بیش از ساعات کار مذکور در ماه مشمول فوق العاده اضافه کاری خواهد بود. بطور مثال با توجه به این که کار موظفی در آذرماه سال ۱۴۰۴، ۱۸۳ ساعت است، بنابراین برای کارگری که بیش از آن اشتغال بکار یابد باید اضافه کار منظور شود. به همین خاطر اگر کارگر در ماه مذکور ۱۹۰ساعت کار کرده باشد ۷ ساعت آن اضافه کاری است و فوق‌العاده اضافه کار به کارگر تعلق می گیرد.

از طرف دیگر اگر کارگر جدای از ساعت مذکور در روز عادی کار، در ماه اضافه کار داشته باشد آن ساعات نیز اضافه کار بحساب می آید.  بنابراین در فرض فوق اگر در روزهای عادی کار نیز بیش از ساعت کاری روزانه کار کرده باشد مشمول اضافه کاری خواهد بود. مثلا اگر در طول ماه ۵ ساعت در طی دو روز اضافه بر ساعت ۷ و ۲۰ دقیقه کار کرده باشد، این ساعت هم مشمول اضافه کاری است. بنابراین برای کارگر فوق الذکر باید ۱۲ ساعت اضافه کاری در نظر گرفت. این معادله از آنجا بوجود می آید که اصولا ارزش کار ساعات کار عادی با ساعات اضافه کار برابر نیست و ساعات اضافه کار ۴۰ درصد ارزش ریالی بیشتری دارد کا با ساعات کار عادی قابل تهاتر نمی باشد.

نکته دیگر این که اضافه کار مشمول کسر حق بیمه است و باید حق بیمه آن به هر میزان که باشد به ماخذ ۳۰ درصد محاسبه و به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شود.

نکته دوم در مورد اضافه کار در هنگام ماموریت کارگر است، طبق نظر فوق چنانچه کارفرما در زمان ماموریت علاوه بر ساعات عادی کار روزانه، به کار اشتغال داشته باشد، ساعات مذکور شامل اضافه کار خواهد بود به شرطی که کارفرما با اضافه کار کارگر موافق باشد و اگر در ماموریت، بیش از ساعات عادی کار، کاری انجام ندهد، مشمول اضافه کار نخواهد شد. در این مورد اخیر سوالی مطرح می شود که با وجود این که فوق العاده ماموریت شامل حق بیمه نمی باشد آیا مبالغ دریافتی بابت اضافه کاری مشمول کسر حق بیمه می باشد یا خیر؟ به نظر می رسد با توجه به تعریف فوق العاده ماموریت و شرایط قانونی آن، مبلغ بابت اضافه کار در ماموریت مشمول کسر حق بیمه است و باید حق بیمه آن به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود.