تعاونیها به عنوان نهادهای اقتصادی و اجتماعی، نقش مهمی در توسعه روستایی ایفا میکنند. این نهادها با هدف بهبود شرایط زیستی و اقتصادی جوامع محلی شکل گرفته و به عنوان موتور محرکی برای رشد و توسعه مناطق روستایی عمل میکنند.
از نگاه کارشناسان، تعاونیها با ایجاد فرصتهای شغلی و بهبود معیشت اهالی روستا موجب افزایش درآمد و کاهش فقر در این مناطق میشوند و میتوانند با جمعآوری مناب مالی به تولید و توزیع کالا و خدمات محلی بپردازند و از این طریق موجب توسعه تجارت و خودکفایی و کمک به اقتصاد خانوارهای روستایی شوند.
یکی از مزیتهای تشکیل تعاونی در مناطق روستایی و جوامع محلی، تامین امنیت غذایی است. تعاونیهای تولیدکنندگان میتوانند با تأمین محصولات غذایی مورد نیاز، زنجیره امنیت غذایی روستاها را تضمین کنند. این مساله در مقابل نوسانات بازار و بحرانهای اقتصادی حائز اهمیت است زیرا تعاونیها ظرفیت تابآوری اقتصاد را افزایش میدهند.
طی دهههای اخیر اقتصاد جهانی با بحرانهایی نظیر تحریم، نوسانات مالی و تغییرات آب و هوایی مواجه بوده است.در چنین شرایطی کشورها بنیان اقتصاد خود را بر پایه تابآوری استوار کرده و مسیر رشد و توسعه خود را هموار کردهاند.
رضا وفایی یگانه ـ معاون اقتصادی اتاق تعاون ایران معتقد است: تابآوری اقتصاد کشور از مسیر اقتصاد تعاونی میگذرد زیرا تعاونیها از طریق افزایش صادرات غیرنفتی و ارتقای سطح تولید میتوانند تابآوری را تقویت کرده و اثرات تحریم را کاهش دهند.
وی اقتصاد تابآور را اقتصادی میداند که توان مقاومت، انطباق و بازسازی در مقابل بحرانها و شوکها را دارد و مسیر رشد و ثبات کشور را حفظ میکند.
به گفته وفایی یگانه، در چنین اقتصادی اصل بر انعطافپذیری در برابر فشارها و توان بازیابی سریع پس از بحرانهاست و هدف آن دستیابی به پایداری و رشد بلندمدت است.
معاون اقتصادی اتاق تعاون ایران با بیان اینکه اقتصاد تابآور در برابر بحرانها دچار فروپاشی نمیشود و از دل آن فرصتهای تازهای به وجود می آید تاکید کرد: راه نجات اقتصاد ایران در اتکا به ظرفیتهای مردمی و افزایش بهرهوری و توسعه هوشمندانه مبتنی بر دانش و همکاری ملی است.
همزمان با توسعه و پیشرفت فناوریها و تغییر نیازهای بازار، تعاونیها به سمت نوآوری و انعطافپذیری سوق یافتهاند. تعاونیها برای دستیابی به توسعه پایدار باید خود را با نیازهای جامعه و حقوق خریداران تطبیق دهند.
در همین راستا بهزاد سام دلیری - مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران اخیرا در مراسم افتتاح شرکت تعاونی پستهکاران اخترآباد ملارد به اهمیت تعاونیها در پیشرفت روستاها اشاره کرد و گفت: موفقیت بنگاههای تعاونی برپایه همکاری، اخلاق،انسانیت و آگاهی اعضا شکل میگیرد و پایداری روستاها کلید توسعه کشور است.
وی برنامهریزی برای صادرات محصولات در شرکتهای تعاونی را حائز اهمیت برشمرد و افزود: شرکتهای تعاونی با استفاده از نشان مناسب برای محصولات، تأمین مالی خرد و بهرهگیری از شرکتهای دانشبنیان در جهت حل چالشهای تولید و مدیریت منابع میتوانند جایگاه خود را در کشور و حتی سطح بینالمللی پیدا کنند.
یکی از راهکارها برای تقویت جوامع محلی و اقتصاد مشارکتی، راهاندازی «روستا بازار» است. روستا بازار، گامی بلند برای اشتغالزایی در استانها، مناطق محروم و کم برخوردار است و موجب قطع دست دلالان و سودجویان از بازارهای محلی و توسعه کسب و کارهای روستایی میشود.
بررسی نقش بازارهای محلی و روستا محور در رونق اقتصادی روستاییان و تأثیر توسعه این نوع بازار بر مؤلفههای رونق اقتصادی که شامل افزایش تولید محصولات روستایی، درآمد، اشتغال، تنوع بخشی و مناسب سازی قیمت محصولات کشاورزی و صنایع دستی است از موضوعات مهم و قابل توجه در رفع معضل بیکاری استان کرمانشاه به شمار میآید و میتواند در ایجاد اشتغال در استان راهگشا باشد.
توسعه بازارهای محلی روستایی و ایجاد و گسترش روستابازارها و فراهم کردن زمینههای فعالیت و کار برای روستاییان و کشاورزان از جمله موضوعات مهمی است که میتواند در توسعه اقتصادی و اشتغالزایی،مؤثر واقع شود. روستابازارها طی سالهای گذشته با شعار از مزرعه تا بازار و با هدف حذف واسطهگران در بازار،ایجاد امنیت غذایی برای مصرف کنندگان و عرضه کالاهای اساسی با قیمت ارزان ایجاد شدند.
کشاورزان همواره از اینکه کمترین بهره را از دسترنج خود میبرند و بیشترین سود و بهره به جیب دلالان میرود گلایه دارند و ایجاد روستابازارها کمک بزرگی به عرضه مستقیم محصولات کشاورزی میکند و موجب میشود محصولات کشاورزی و صنایع دستی با قیمت و کیفیت مناسب دست مردم برسد.
بر اساس این گزارش، درحال حاضر تعاونیها به عنوان نهادهای مؤثر در توسعه پایدار روستایی، نقش کلیدی در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی جوامع محلی ایفا میکنند. با اتخاذ رویکردهای مناسب و ایجاد قوانین حمایتی و شکلگیری شبکه تعاونیها میتوان به رشد و توسعه پایدار در مناطق روستایی و بهبود وضع معیشتی در این مناطق کمک کرد.
