به گزارش ایسنا، مطابق تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون بیمه تامین اجتماعی، کارهای سخت و زیان‌آور به شغل‌هایی گفته می‌شود که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی محیط کار غیراستاندارد بوده و فرد با انجام آن کار، فشار جسمی و روانی بیش از ظرفیت طبیعی را متحمل و در اثر آن به بیماری و عوارض آن مبتلا شود.
طی ماه‌های گذشته در جلسه‌ای میان مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی و تنی چند از مقامات کارگری وکارفرمایی، روند اصلاح آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور کلید خورد و اعلام شد که با همکاری نمایندگان کارگری، کارفرمایی، وزارت کار، وزارت بهداشت و سازمان تأمین اجتماعی، اصلاحیه مذکور تدوین شده و وارد فاز اجرایی خواهد شد.
به گفته مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان آور با همفکری جامعه کارگری و کارفرمایی اصلاح و درجه سخت و زیان‌آوری متناسب با شغل تعیین خواهد شد.
به گفته کارشناسان، وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی از اصلاح مشاغل سخت و زیان آور درصدد بازتعریف مشاغل سخت و زیان‌آور و ارائه تعریف دقیق‌تر و شفاف‌تر هستند تا از این طریق ساز و کاری به وجود آید که ضمن فراهم شدن امکان بازنشستگی پیش از موعد برای کارگران و حفظ کرامت و حقوق آنها، کارفرمایان هم کمتر تحت تاثیر قرار گرفته و پایداری منابع سازمان تامین اجتماعی نیز حفظ شود.
در همین راستا پروانه رضایی بختیاری - معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی - اخیرا در همایش تشکل‌های کارگری و کارفرمایی از بازنگری در تعریف مشاغل سخت و زیان‌آور خبر داد و گفت: آمارهای سازمان تأمین اجتماعی نشان می‌دهد که ۵۲ درصد بازنشستگی‌های پیش از موعد در کشور به دلیل قرار گرفتن در مشاغل سخت و زیان‌آور بوده است. میانگین سن بازنشستگی پیش از موعد در کشور به ۴۰ تا ۴۲ سال رسیده که می‌تواند کاهش نیروهای متخصص و جوان را به همراه داشته باشد.
به گفته وی موضوع بازنگری در تعریف مشاغل سخت باید متعادل‌سازی شود تا هم حقوق کارگران حفظ شود و هم منابع سازمان تأمین اجتماعی دچار آسیب نشود زیرا مشاغل سخت و زیان‌آور یکی از مهمترین مسایل حوزه کارگری است که باید با واقعیت‌های میدانی و اصول قانونی تطبیق داده شود.
معاون روابط کار وزیر کار همچنین از تشکیل کمیته‌ای مشترک میان سازمان تأمین اجتماعی و تشکل‌های کارگری و کارفرمایی خبر داد که در آن راهکارهای منطقی و قانونی برای اصلاح این روند ارائه شود به نحوی که افراد شاغل در مشاغل سخت و زیان‌آور از مزایای قانونی خود بهره‌مند شوند و از سوءاستفاده‌های احتمالی نیز جلوگیری شود.
به گفته رضایی، برخی مشاغل به دلیل ماهیت خود سخت و زیان‌آور هستند و باید در این چارچوب دیده شوند اما در مواردی لازم است محیط کار بهینه‌سازی و سالم‌سازی شود تا دیگر مشمول این قانون نباشند.
ماده یک آیین‌نامه مشاغل سخت و زیان‌آور این مشاغل را که به آنها سختی کار تعلق گرفته به ۲ دسته تقسیم کرده است:
الف ـ مشاغلی که صفت سخت و زیان آور با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی،ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آنها را حذف کرد.
ب ـ مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی کارفرما،صفت سخت و زیان‌آوری کاهش یافته اما کماکان سخت و زیان آوری آنها حفظ می شود. درواقع برخلاف مشاغل گروه "الف" که با بکارگیری تمهیدات ایمنی و تلاش کارفرمایان سختی کار کاهش می‌یابد، مشاغل گروه "ب" ماهیتا سخت و زیان آور هستند و این صفت در ذات آنها وجود دارد.
در حال حاضر برخی مشاغل از سوی وزارت کار تحت عنوان شغل‌های با سختی کار بالا و مخل سلامت جسم و روان تعیین شده که به دلیل سخت بودن شرایط چنین کارهایی، سوابق بیمه‌ای کارکنان و کارگران مشاغل با سختی کار بالا ۱.۵ برابر محاسبه می‌شود.
کار در معادن، حفر قنات و چاه، کارهای مرتبط با کوره‌های مذاب، عملیات مربوط به جمع‌آوری و دفن زباله‌ها، کار در فضاهایی که ارتعاشات صوتی حاکم بر محیط بر سیستم شنوایی آسیب‌رسان است، کارهای مرتبط با سمپاشی و ضدعفونی کردن،کار آتش نشانی،کار غواصی که تحت فشار غیرطبیعی محیط باشد و کارهایی که در معرض تشعشات رادیواکتیو هستند از جمله مشاغل سخت و زیان آور به شمار می‌روند.
پیشتر احمد میدری - وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی - در سفر استانی که به زنجان داشت از تعریف دقیق مشاغل سخت و زیان آور با همکاری کارشناسان و متخصصان خبر داده و گفته بود لازم است ساز و کاری به این منظور ایجاد کنیم که امکان بازنشستگی زودهنگام برای کارگران این مشاغل فراهم شود، بدون آنکه به کارفرمایان آسیبی برسد.
وی با اعتقاد به گسترش بی‌ضابطه مشاغل سخت و زیان‌آور و با توجه به مسائل مطرح شده از سوی فعالان اقتصادی در حوزه مشاغل سخت و زیان‌آور، از تدوین لایحه‌ای برای بازتعریف مشاغل سخت و زیان‌آور خبر داد و گفت: پیشنهاد می‌کنیم نظرات بخش خصوصی و صاحبان کسب‌وکار در شورای گفت‌وگو، حتی به صورت غیرحضوری دریافت و به این متن اضافه شود تا در نهایت نسخه‌ای جامع‌تر به دولت و در صورت نیاز به مجلس ارسال شود.
کلیه کارفرمایان مکلفند پس از احراز شرایط بازنشستگی بیمه شده شاغل در کارگاه، طبق آیین‌نامه مشاغل سخت، معادل ۴ درصد میزان مستمری برقراری بیمه شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زیان‌آور که توسط سازمان تأمین اجتماعی محاسبه و مطالبه می‌شود را به سازمان پرداخت کنند و چنانچه بیمه شده شرایط بهره‌مندی از مزایای بازنشستگی پیش از موعد در کارهای سخت و زیان‌آور را احراز کند، سازمان تأمین اجتماعی مکلف است نسبت به برقراری مستمری وی از تاریخ ترک کار اقدام کند.
بر اساس این گزارش،سوابق کار در مشاغل سخت و زیان‌آور ۱.۵ برابر محاسبه می‌شود و افرادی که در مشاغل سخت و زیان آور و طاقت فرسا ۲۰ سال سابقه کار متوالی یا ۲۵ سال سابقه کار متناوب را داشته و حق بیمه این ایام را به سازمان تامین اجتماعی واریز کرده باشند، می‌توانند تقاضای بازنشستگی خود را ارائه کنند.
