وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای معیشت مردم چه کرد؟

به گزارش تامین 24، اجرای طرح کالابرگ، تمرکز بر انجام طرح‌هایی مانند مسکن کارگری، واگذاری بنگاه‌های اقتصادی، توسعه استانی، افزایش دستمزد و تلاش برای بهبود معیشت مردم، اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، برخی از اقداماتی است که در فاصله شهریور 1403 تا شهریور ماه سال جاری زیر ذره بین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفته است.

حوادث یکسال اخیر از تشدید تحریم‌ها تا جنگ 12 روزه و تورم بالای 40 درصدی در کنار موضوعاتی مانند ناترازی‌های مختلف کشور شرایط را نه تنها برای کارفرمایان و بخش تولید دشوار کرد بلکه معیشت مردم اقشار مختلف را نیز با چالش‌های متعدد همراه کرد و در نهایت منجر به آن شد که نه تنها تامین هزینه‌های زندگی بلکه یافتن و حفظ شغل به امری دشوارتر از قبل تبدیل شود. در این میان وزارت کار با تعیین سرفصل‌های مختلف جامعه مخاطبان خود را تفکیک کرده و در هر بخش اقداماتی را در برنامه قرار داده تا در حوزه‌های متعدد کارگری، کارفرمایی و غیره اثرگذار باشد.

کارگران و کارفرمایان، بازنشستگان، کارکنان، توانیابان و مراکز نگهداری، جامعه سیاسی، اقشار متوسط و کم درآمد، کشاورزان، روستائیان و عشایر و نمایندگان مجلس و سیاستگذاران برخی از مخاطبان این وزارتخانه هستند که در هر بخش نیاز به اقدامات خاص وجود دارد.

برنامه تحولی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

این وزارتخانه در ابتدای امر برنامه تحولی خاص خود را تدوین کرده و آن را سرلوحه خود قرار داد. پیوست عدالت، اصلاح نظام بنگاهداری، اجرای تالیف برنامه هفتم، تحول در نظام مهارت آموزی، تحول در نظام آماری بازار کار، نظام ایمنی محیط کار، توسعه تعاونی‌های نسل جدید، کاهش ناترازی سازمان تامین اجتماعی، حمایت از مشاغل خرد و خانگی در قالب طرح اتصال، بهزیست محله، بانک زمان در محلات و مسکن کارگری را می توان عمده محورهای تعریف شده در این زمینه دانست که در هر یک از آنها اقدامات تحولی متعددی صورت گرفته است.

افزایش حقوق فراتر از نرخ تورم

دولت‌ها معمولاً با افزایش حداقل مزد بیش از نرخ تورم مخالفت می‌ورزند، زیرا بیش از یک میلیون نفر از شاغلان دولت مشمول قانون کار هستند و همچنین بخشی از کارفرمایان نیز با چنین افزایش‌هایی همراهی ندارند. با این حال، در سال ۱۴۰۳ و با همکاری کارفرمایان، میزان افزایش پیشنهادی پذیرفته شد و دولت نیز تعهد پرداخت بار مالی مترتب بر آن را بر عهده گرفت.

طی مذاکرات سه‌جانبه میان تشکل‌های کارگری، کارفرمایی و دولت، حداقل دستمزد ماهانه کارگران از 7 میلیون و 100 هزار تومان به 10 میلیون و 390 هزار تومان افزایش یافت که نشان‌دهنده رشد ۴۵ درصدی و فراتر از نرخ تورم 32.5 درصدی این سال بوده و باعث بهبود واقعی قدرت خرید کارگران شده است.

افزایش مزد در سال ۱۴۰۴ نسبت به ۱۴۰۳ برای سایر سطوح درآمدی شامل افزایش ۳۲ درصدی حقوق پایه به‌علاوه مبلغ ثابت ماهانه 9 میلیون و 316 هزار تومان بوده که این میزان نیز هم‌راستا با تغییرات شاخص قیمت مصرف‌کننده و در جهت جلوگیری از افت معیشت نیروی کار تعیین شده است.

نکتۀ مهم در این فرایند این بود که توافق روی حداقل دستمزد با رعایت اصل سه‌جانبه‌گرایی و همراهی کامل سه ضلع کارفرمایی، کارگری و دولت صورت گرفته و برخلاف برخی سنوات که افزایش مزد بدون توافق و اصل سه‌جانبه‌گرایی بود، این بار تفاهم و درک متقابل مبنا بود.

برخورداری 92 درصد بازنشستگان از افزایش متناسب سازی

در سال 1404، پس‌ از اعمال افزایشات سالیانه، حداقل مستمری بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی در سال جاری از هفت میلیون و 172 هزار تومان به 10 میلیون و 400 هزار تومان افزایش یافته که بیانگر رشد ۴۵ درصدی و بالاتر از نرخ تورم سال ۱۴۰۳ است.

هم‌چنین بر اساس قانون برنامه هفتم، متناسب‌سازی مستمری‌ها طی دو مرحله به اجرا درآمد که موجب شده میانگین کل پرداخت ماهانه به مستمری‌بگیران از 12 میلیون تومان در مهرماه ۱۴۰۳ به 19 میلیون و 200 هزار تومان در اردیبهشت ماه سال جاری برسد؛ رشدی معادل ۵۰ درصد نسبت به اسفندماه ۱۴۰۳ و ۵۹ درصد نسبت به مهرماه سال گذشته که نقش مؤثری در جبران کاهش قدرت خرید ایفا کرده است.

در این مدت میانگین حقوق بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری از 13 میلیون و 900 هزار تومان پیش از متناسب‌سازی، پس از اجرای مرحله اول در مهر ۱۴۰۳ و مرحله دوم در سال ۱۴۰۴، به 20 میلیون و 640 هزار تومان افزایش یافت که این رشد معادل 48.5 درصد از مهرماه سال گذشته تاکنون، قدرت خرید بازنشستگان را تثبیت کرده است.

بر این اساس از مجموع یک میلیون و 722 هزار و 450 نفر مشمول، تعداد یک میلیون و 584 هزار و 375 نفر (۹۲ درصد) از افزایش متناسب‌سازی بهره‌مند شده‌اند.

رشد 40 درصدی تعرفه مراکز توانبخشی

شمار افراد معلول تحت پوشش از یک میلیون و 500 هزار و 539 نفر در پایان سال ۱۴۰۲ به یک میلیون و 627 هزار و 576 نفر در سال ۱۴۰۴ رسید و در همین دوره زمانی، تعداد خانوارهای تحت پوشش از دو میلیون و 716 هزار و 953 میلیون خانوار به سه میلیون و 78 هزار و 277 میلیون خانوار افزایش یافت که نشانگر گسترش خدمات رفاهی برای اقشار آسیب‌پذیر است.

با هدف ارتقای کیفیت زندگی سالمندان و افراد دارای معلولیت، تعرفه مراکز توانبخشی در سال ۱۴۰۴ با رشد ۴۰ درصدی و تعرفه مراکز مشاوره اجتماعی با رشد ۶۵ درصدی مواجه شد.

طی یکسال اول دولت چهاردهم سازمان بهزیستی با حذف صف انتظار مستمری و پذیرش کامل واجدان شرایط موفق شد پوشش حمایتی خود را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

همچنین تعداد خدمت‌گیرندگان یارانه‌بگیر که در مراکز وابسته به بهزیستی از خدمات توانبخشی یارانه‌ای بهره‌مند می‌شوند، از ۱۷۸ هزار نفر در پایان سال ۱۴۰۲ به بیش از ۲۲۷ هزار نفر در سال ۱۴۰۴ رسید و تعداد خدمت‌گیرندگان مشمول حق پرستاری (معلولین) در همین بازه یک و نیم برابر شده است.

اعطای کالابرگ به بیش از 60 میلیون نفر

بر اساس داده‌های رسمی، از سال ۱۴۰۱ تا پایان ۱۴۰۲ (پیش از آغاز دولت چهاردهم)، طرح کالابرگ با ارزش اسمی 48.9 همت و ارزش حقیقی معادل 20.4 همت (به قیمت سال ۱۴۰۰) در اختیار مشمولین قرار گرفت که معادل 1.23 میلیارد دلار نیمایی بوده و بر اساس آخرین آمار ثبت‌شده آن دوره، جمعیتی حدود 59.8 میلیون نفر تحت پوشش قرار داشتند.

از بهمن ۱۴۰۳ تا کنون (دوره دولت چهاردهم)، مجموع اعتبار تخصیصی طرح به 75.8 همت با ارزش حقیقی ۲۴ همت (به قیمت سال ۱۴۰۰) و معادل 1.35 میلیارد دلار نیمایی رسیده و بر اساس آخرین آمار مرحله سوم اجرا، بیش از 60.4 میلیون نفر از خانوارهای هفت دهک پایین درآمدی از آن بهره‌مند شده‌اند.

این افزایش در میزان منابع حمایتی، بیانگر تقویت رویکرد دولت چهاردهم در کاهش فقر و بهبود امنیت غذایی اقشار کم‌درآمد است.

اقدامات معیشتی برای روستاییان و کشاورزان

در یک سال منتهی به شهریور 1404، در صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر طرح‌های حمایتی جدید برای بیمه زنان سرپرست خانوار، ارائه خدمات تحصیلی به دانش‌آموزان روستایی و افزایش ۶۰ درصدی مستمری‌ها در سال 1404 اجرایی شده است.

در اجرای ماده (21) قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» تاکنون 373.000 نفر از مادران دارای 3 فرزند و بیشتر مناطق روستایی و عشایری با پرداخت 100درصدی حق بیمه توسط دولت در صندوق (به صورت رایگان) بیمه شده‌اند. این رقم در ابتدای دولت چهاردهم حدود 300 هزار نفر بوده است. 

همچنین تمامی زنان سرپرست خانوار در روستاها که تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند با پرداخت ۱۰۰ درصد حق بیمه توسط دولت، به‌صورت رایگان تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند. تعداد افراد مذکور در ابتدای دولت چهاردهم 52 هزار نفر بود که در سال جاری و در دولت چهاردهم این تعداد به ۶1 هزار نفر افزایش یافته است. این پوشش در تیر 1404 به زنان ساکن شهرهای زیر 20 هزار نفر تسری یافت که و بر اساس آن 11،400 نفر (معادل تمام زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی در شهرهای زیر 20 هزار نفر) تحت پوشش بیمه‌ای رایگان صندوق بیمه کشاورزان، روستائیان و عشایر قرار گرفته‌اند.

اما به غیر از این موارد که بطور عمده به معیشت خانوار مربوط می‌شود، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت مسعود پزشکیان اقدامات دیگری نیز در دستور کار قرار داد که مشروح آنها در گزارشی جداگانه بررسی خواهد شد.