وضعیت بازار کار را امروز می‌توان به اینگونه تصویر کرد: ورود سالانه یک میلیون نفر به بازار و ایجاد اشتغال سالانه ۶۰۰ هزار نفری آن هم در بهترین حالت. به این ترتیب جمعیت بیکار کشور که هم‌اکنون ٢/٣ میلیون نفر است به زودی شاهد ورود ٥ میلیون نفر فارغ‌التحصیل دانشگاهی خواهد بود.
تامین ۲۴/ در چنین شرایطی برخی کاندیداها وعده‌های بزرگی می‌دهند. ایجاد ٥ میلیون شغل در چهار سال در شرایطی اعلام می‌شود که در حالت خوشبینانه دو میلیون و ٤٠٠ هزار شغل طی 4 سال آتی ایجاد خواهد شد. بر این اساس مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رییس‌جمهور چنین وعده‌هایی را همراه با تبعات سنگینی می‌داند که گریبانگیر دولت بعد خواهد شد.
به گفته او اگر کاندیداها بخواهند با وعده‌های سیاسی بازار کار را تحریک کنند، تبعات آن گریبان هر دولتی که روی کار بیاید را خواهد گرفت. استفاده سیاسی از موضوع اشتغال به نفع هیچ کاندیدایی نیست چرا که این مساله در دولت بعد وجود خواهد داشت و اگر چاره‌ای برای آن نیندیشیم و موضوع را سیاسی کنیم با تبعات اجتماعی بزرگی مواجه خواهیم شد.
نیلی بعدازظهر روز دوشنبه با حضور در سالن جابر‌بن‌حیان دانشگاه صنعتی شریف با ارایه تصویری از وضعیت اقتصاد ایران ظرف دهه گذشته، به تحلیل چگونگی رفع مشکل اشتغال و رفاه پرداخت. او سخنرانی خود را با موضوع اشتغال و تولید آغاز کرد و گفت: مخالفان و منتقدان دولت می‌گویند بیکاری بالاست و مردم افزایش اشتغال و رشد را حس نمی‌کنند. دلیل آن است که از سال ٨٦ تا ٩٣ در مجموع ٦٠٠ هزار شغل ایجاد شده است در حالی که از سال ٩٣ تا پایان ٩٥ بیش از یک میلیون و ٤٠٠ هزار شغل در کشور ایجاد شده که خود رکوردی در تاریخ اقتصادی جمهوری اسلامی است. نیلی تصریح کرد: حل مساله اشتغال نیاز به اجماع سیاسی دارد و تا فضا برای کسب و کار بهبود نیابد، نظام بانکی اصلاح نشود، سرمایه‌گذاری خارجی صورت نگیرد، اقتصاد ایران از ایجاد اشتغال عاجز خواهد بود.
او با بیان اینکه اقتصاد ایران در سال ٩٥ دو چهره زشت و زیبا داشت، افزود: افزایش اشتغال چهره زیبای آن بود و افزایش بیکاری چهره زشت آن. اما می‌توان گفت که در سال ٩٥ رشد خیلی بالا بود و در مقایسه با رقم رشدهای گذشته رقم شاخصی است. او به این موضوع نیز اشاره کرد که در انتخابات پیش‌رو مطالبات دقیق‌تر بیان می‌شود و بحث‌ها در فضای کارشناسی صورت می‌گیرد که این خود دستاوردی برای دموکراسی است و با توجه به افزایش تعداد نیروهای تحصیلکرده، انتظار ارتقای کیفی در گفت‌وگوهای انتخاباتی داریم.
نیلی گفت: بیشتر فقرای ما شاغلند و این نشان می‌دهد که کثرت فقر در میان شاغلان است و شدت فقر در میان بیکاران. اصولا چهار نوع فقر در کشور وجود دارد. فقر شاغلان که دولت برنامه دارد تا رفاه آنان را بالا ببرد. فقر بیکاران که دولت موظف است برای آنان شغل ایجاد کند. فقر معلولان و نیروهای از کار افتاده که دولت برنامه دارد تا به آنان از طریق بودجه کمک کند و در نهایت فقر جغرافیایی است که برنامه‌ریزی شده تا اقتصاد از حالت تمرکزگرایی بیرون بیاید و با سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی آن مناطق را از فقر نجات دهد. اصولا در همه جای دنیا شهرهای مرزی نقاط قوت اقتصادی هستند اما در ایران شهرهای مرزی ما به کانون بی‌ثباتی و ناامنی تبدیل شده‌اند.
نیلی به این موضوع اشاره کرد که رشد منفی و عمیق بودن رکود، افزایش تورم، بحران ارزی و انسداد مالی به سبب تحریم‌ها از موارد مهم پیش روی دولت یازدهم در سال ٩٢ بود اما با
در پیش گرفتن سیاست‌هایی اقتصاد به ریل اصلی خود بازگشت. او گفت: راجع به اقتصادی صحبت می‌کنیم که رشد اقتصادی آن با رشد درآمدهای نفتی رابطه مستقیم دارد. رشد ما برون‌زاست تا درون‌زا و در چنین شرایطی دو شوک تحریم و کاهش قیمت نفت به اقتصاد کشور وارد شد.
نیلی با مرور نمودار جمعیتی کشور گفت: به اندازه‌ای شوک هرم جمعیتی بالاست که فشار زیادی به بازار کار وارد کرد و امروز مساله اصلی کشور اشتغال است. از ١٠ سال پیش هشدار داده بودیم که اشتغال به مساله سیاسی و اجتماعی مطرح می‌شود به طوری که پیش‌بینی کرده بودیم از نیمه دوم دهه ٨٠ اشتغال مساله اصلی کشور است. نیلی سپس گفت: نرخ مشارکت زنان در اقتصاد ما افزایش پیدا کرده و بازار کار با هجوم نیروی کار تحصیلکرده، زنان و جوانان مواجه شده است. او افزود: با توجه به افزایش درآمدهای نفتی در نیمه دوم دهه ٨٠، متولدین دهه ٦٠ نباید ما را غافلگیر می‌کرد اما از نیمه دوم دهه ٨٠ به تعداد نیروهای جویای کار اضافه شد.
او گفت: منابع لازم برای ایجاد یک میلیون شغل در سال ٨٦ فراهم شد، قیمت نفت بالا رفت و درآمدهای ارزی به اوج خودش رسید. این منابع هم موضوع اشتغال ما را حل می‌کرد و هم نظام بانکی و هم محیط زیست را.
مشاور اقتصادی رییس‌جمهور تصریح کرد: از ٥٧ تا ٩٥ سالی ٥٤ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته‌ایم. توزیع این منابع ١٥ میلیارد دلار در سال ٧٤ و ١٢٥ میلیارد دلار در سال ٩٠ بود.
او گفت: این منابع ما را از بحران اشتغال می‌توانست عبور دهد. اما چه شد؟ از سال ٨٤ تا ٩٢، ٦/٧ میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه شد اما عملا درآمدهای نفتی چیزی به رقم اشتغال ما نیفزود و به تبع آن تعداد شاغلان که در سال ٨٤، ٢١ میلیون نفر بود، در سال ٩٢ در سطح همان ٢١ میلیون نفر باقی ماند. او گفت: نرخ مشارکت در سال ٩٥ به ٤/٣٩ رسید و ورودی به بازار کار یک میلیون شد و تعداد بیکاران در پایان سال ٩٥ به حدود ٢/٣ میلیون نفر رسیده است. تعداد بیکاران در سال ٨٩ هم ٢/٣ بود ولی کسی توجه نکرد و نپرسید که چرا اقتصاد ما با آن همه منابع شغل ایجاد نکرد. مشاور اقتصادی رییس‌جمهور تصریح کرد: تا سال گذشته گمان می‌کردیم که مهم‌ترین مساله ما ایجاد اشتغال برای متولدین دهه شصت است اما عملا با توجه به کمبود منابع نفتی این کار صورت نگرفت و اقتصاد ایران نتوانست برای متولدین دهه ٦٠ شغلی ایجاد کند. مشاور اقتصادی رییس‌جمهور گفت: امروز مهم‌ترین مساله ایجاد شغل برای متولدین دهه ٧٠ است که با در نظر گرفتن تجربه
دهه شصتی‌ها میل به ادامه تحصیل ندارند و مایلند زودتر وارد بازار کار شوند.
نیلی تصریح کرد: از بهار ٨٤ تا بهار ٩٣ کل اشتغال ١٠ سال کمتر از ٦٠٠ هزار نفر بوده در حالی که از بهار ٩٣ تا بهار ٩٥ بیش از یک میلیون و ٤٠٠ هزار شغل ایجاد شده است. او گفت: نرخ مشارکت زنان در ١٠ سال گذشته کم شد اما از دو سال پیش تقاضای کار زنان افزایش یافت. نرخ ورودی به بازار کار یک میلیون شده است. اگر از طریق تحریک به بازار کار رای جمع کنند بسیار مشکلات اضافه می‌شود. نیلی افزود: از سال ٦٨ تا ٨٦ قدرت خرید مردم بالاتر بوده و وضع خانواده‌ها بهتر شده اما از سال ٨٦ تا ٩٢ این قدرت کاهش یافته و در سال ٩٣ افزایش درآمد در خانواده‌ها دوباره روند صعودی به خود گرفت. او گفت: اینکه مردم از وضعیت معیشت خود راضی نیستند طبیعی است چون خیلی سخت است به شرایط سال ٨٦ برسیم. از ٨٦ تا ٩٢ وضع سرپرست خانواده بدتر شده است.
منبع: روزنامه اعتماد