معاون اموراجتماعی بهزیستی استان تهران از راه اندازی مراکز غیردولتی و غیراقامتی حمایت و توانمندسازی زنان آسیب دیده اجتماعی (مراکز راه نو) در سال ۹۶ توسط این نهاد حمایتی خبرداد.
تامین ۲۴/احمد خاکیدر خصوص طرح مراکز حمایت و بازپروری زنان و دختران آسیب دیده گفت: مراکز حمایت و بازپروری دختران و زنان در معرض آسیب اجتماعی حاد و یا آسیب دیده اجتماعی (ویژه) به مراکزی اطلاق می‌شود که طبق وظایف قانونی محوله، دختران و زنان در معرض آسیب اجتماعی حاد و زنان ویژه را نگهداری و یا به صورت غیر شبانه روزی تحت پوشش داشته و با ارائه خدمات تخصصی نظیر مددکاری اجتماعی، روانشناسی، بهداشتی، زمینه‌های توانمندسازی و بازگشت آنان به زندگی سالم را از طریق پیوند مجدد با خانواده، آموزش، ایجاد اشتغال، کسب درآمد مشروع، ازدواج و تشکیل خانواده فراهم آورده و در تامین حداقل نیازهای اقتصادی و رفع مسائل و مشکلات یاری کند.
وی در گفت و گو با ایسنا، ادامه داد: دختران و زنان در معرض آسیب اجتماعی حاد به زنانی اطلاق می‌شود که به دلایلی همچون متشنج بودن خانواده، اغفال و ... از کانون خانواده دور شده و یا با اختلاف سوء تفاهم از خانواده اخراج شده‌اند به این ترتیب فاقد سرپرست موثر بوده و آمادگی، درایت و یا توان کافی اقتصادی برای زندگی مستقل را نداشته و احتمال آسیب پذیری و برقراری روابط خارج از عرف در آنها وجود دارد.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در خصوص دختران و زنان آسیب دیده اجتماعی (ویژه) نیز گفت: به زنانی که از طریق ایجاد روابط نامتعارف، کسب درآمد و گذران معیشت کرده و یا به ارزش‌های اخلاقی اجتماعی پایبند نبوده و علی رغم مبادرت به روابطی از این عمل انگیزه کسب درآمد را ندارند گفته می‌شود که اینگونه افراد پس از تحمل مجازات قانونی به دلیل فقدان مکان زندگی و عدم پذیرش اجتماعی توسط مراجع قضایی به مراکز بازپروری معرفی می‌شوند و یا به صورت خود معرف برای بهره گیری از خدمات حمایتی و بازپروری مراجعه می‌کنند.
خاکی در ادامه به توانمندسازی این افراد در این مراکز اشاره کرد و گفت: در این مراکز مجموعه اقدامات خدماتی با هدف تحقق زندگی عادی و یا حداقل وابستگی این افراد مورد حمایت ارائه شده که در نهایت منجر به ارتقای توانایی‌ها، مهارت‌های آموزشی، اجتماعی و حرفه آموزی به آنها می‌شود.
وی در خصوص اهداف حمایت‌های بهزیستی از این زنان نیز گفت: ایجاد امکانات و تسهیلات لازم به منظور بازپروری و بازتوانی روانی اجتماعی زنان و دختران در معرض آسیب و یا آسیب دیده، سهولت دسترسی به خانواده‌های آنها جهت دریافت اطلاعات بیشتر و بررسی‌های مقدماتی به منظور ترخیص به شیوه بازگشت به خانواده، ازدواج، اشتغال و ...، جلوگیری از گسترش مجدد آسیب‌های اجتماعی و بدآموزی آنان در یک مکان و همچنین سهولت پیگیری فعالیت‌های پس از ترخیص از جمله اهداف بهزیستی در حمایت از این زنان است.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در خصوص تعداد این مراکز در استان تهران گفت: در حال حاضر دو مرکز بازپروری "آصف" ویژه افراد زیر 18 سال و همچنین مرکز بازپروری "ارشاد" ویژه افراد بالای 18 سال فعالیت کرده و شهرستان مجری این طرح نیز شمیرانات است.
خاکی در خصوص نحوه پذیرش نیز اظهار کرد: پذیرش به صورت خود معرف و یا از طریق معرفی از سوی قوه قضاییه و نیروی انتظامی صورت می‌گیرد و خدمات مددکاری اجتماعی، روانشناسی، بهداشتی درمانی، تربیتی، آموزشی، فرهنگی، تربیتی، مذهبی، حقوقی و ... نیز به آنها ارائه می‌شود.
بدسرپرستی و عدم پذیرش خانواده بیشترین علت ارجاع آسیب‌دیدگان به مراکز بهزیستی
وی در خصوص تعداد پذیرش شده در سال 94 نیز اظهار کرد: در سال 94، 36 نفر به این مراکز بازپروری پذیرش شده‌اند که این مراکز در سه ماهه دوم و سوم سال 94 پذیرش بیشتری داشته‌اند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران تصریح کرد: بیشترین فراوانی سن پذیرش شوندگان در محدوده سنی 15 تا 17 و کمترین آن سن 30 تا 35 بوده است.
خاکی بیشترین علت ارجاع را بی سرپرستی و بدسرپرستی دانست و در خصوص تحصیلات این افراد اظهار کرد: بیشتر پذیرش شدگان دارای تحصیلات مقطع دبستان و راهنمایی بوده و معدودی نیز دارای تحصیلات دانشگاهی بودند.
وی در خصوص وضعیت تاهل آن ها نیز گفت: تعداد خدمت گیرندگان مجرد بیش از متاهلین است و وضعیت اشتغال تمامی پذیرش شدگان سال 94 بیکاری بوده است.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در خصوص آمار سال 95 نیز گفت: در سال گذشته 23 نفر در این مراکز پذیرش شده‌اند که این تعداد در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته 13 نفر کاهش داشت این در حالیست که مراکز بازپروری در شش ماهه دوم سال 95 پذیرش بیشتری داشته‌اند.
خاکی همچنین بیشترین فراوانی سن پذیرش شدندگان را در محدوده سنی 15 تا 17 سال اعلام کرد و گفت: بیشترین علت ارجاع در سال 95 بدسرپرستی و در رتبه بعدی عدم پذیرش خانواده بوده است.
وی در خصوص تحصیلات این افراد نیز اظهار کرد: بالاترین میانگین تحصیلات بیشتر این زنان در مقطع راهنمایی و تعداد کمی دانشگاهی است، این در حالیست که همچون سال‌های گذشته تعداد خدمت گیرندگان مجرد بیش از متاهلین بوده و تمامی آنها نیز بیکار بوده‌اند.
راه‌های ترخیص زنان و دختران آسیب‌دیده از مراکز بهزیستی
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در خصوص «ترخیص» این افراد نیز اظهار کرد: بازگشت به خانواده، زندگی مستقل، ایجاد اشتغال، ازدواج، ارجاع به مراکز دفتر خانواده و زنان، ارجاع به مراکز امور شبه خانواده، ارجاع به مراکز دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی، ارجاع به مراکز بیماران روانی، ارجاع به مراکز سالمندان، ارجاع به مراکز معلولین ذهنی، ارجاع به مراکز درمانی سرپایی و بستری اعتیاد و یا ارجاع به مراکز برون سازمانی از جمله روش‌های ترخیص این افراد است.
خاکی در خصوص آمار ترخیص نیز اظهار کرد: در سال 94، 11 نفر ترخیص شدند که دو نفر آنها ازدواج، پنج نفر بازگشت به خانواده، دو نفر ارجاع به مراکز شبانه روزی و دو نفر از طریق زندگی مستقل و ایجاد اشتغال ترخیص شدند.
وی ادامه داد: در سال 95 نیز شش نفر ترخیص شدند که این تعداد در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال 94، پنج نفر کاهش داشت و از میان آن ها چهار نفر بازگشت به خانواده، دو نفر ازدواج و یک نفر ارجاع به مراکز برون سازمانی شده‌اند.
چالش‌های بهزیستی با قوه قضاییه درخصوص زنان آسیب‌دیده
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در خصوص چالش‌های بهزیستی با قوه قضاییه در راستای حمایت از این زنان اظهار کرد: ارجاع مددجویان سامان سرا که اغلب معتاد بوده و دوره‌های درمان را به طور کامل طی نکرده‌اند، رسوبی شدن خدمت گیرندگان در مراکز به علت حکم صادره مبنی بر عدم ترخیص آنها از سوی قاضی، عدم اجازه قوه قضاییه در خصوص توانمندسازی، حرفه آموزی و اشتغال مددجویان و در نتیجه ماندگار شدن آنها در مراکز از جمله چالش‌های بهزیستی با قوه قضاییه در خصوص این گروه از آسیب دیدگان اجتماعی است.
خاکی در خصوص نقاط ضعف حمایت‌های بهزیستی به این گروه‌ها نیز گفت: کمبود نیروی انسانی آموزش دیده و متخصص، عدم تبدیل وضعیت نیروهای شاغل در مراکز ارجاع مددجویان دارای اختلالات روانی و یا عقب ماندگی ذهنی به مراکز بازپروری که موجب شکل گیری مشکلاتی میان مربیان و سایر مددجویان می‌شود، ارجاع مددجویان سامان سرا و قوه قضاییه که اغلب معتاد بوده و دوره‌های درمان را به طور کامل طی نکرده‌اند، عدم اجرای طرح در شهرستان‌های دیگر استان و انتقال مددجویان به شهرستان شمیرانات و در نتیجه پذیرش بیشتر از مجاز مراکز، ماندن خدمت گیرندگان بیش از زمان تعیین شده در دستورالعمل و رسوبی شدن آنان، ساختمان و بنای فرسوده مراکز بازپروری و نیاز به بازسازی و نوسازی آنها از جمله نقاط ضعف بهزیستی در ارائه خدمت به این گروه است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین فضای مشترک خوابگاه بازپروری و خوابگاه نگهداری موقت مداخله در بحران با توجه به شرایط و وضعیت مددجویان هر دو قسمت مسائل و مشکلاتی را برای آنها فراهم کرده است این در حالیست که با تعداد ناکافی و وضعیت نامناسب سرویس‌های بهداشتی در این مراکز نیز مواجه هستیم.
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران افزود: مشکلات مربوط به ساماندهی بعد از ترخیص از مراکز بازپروری و اشتغال بعد از ترخیص این مددجویان نیز از دیگر چالش‌های بهزیستی در مواجه با این زنان است.
خاکی همچنین عنوان کرد: در حال حاضر مرکز بازپروری آصف بازسازی و نوسازی شده و در نتیجه شاهد افزایش ظرفیت پذیرش آن هستیم.
وی درپایان گفت: با توجه به تمرکز اجرای این طرح در شهرستان شمیرانات و عدم اجرا در سایر شهرستان‌ها و در نتیجه پذیرش بیش از حد مجاز این مراکز پیشنهاد می‌شود این طرح در سایر شهرستان‌ها نیز گسترش یابد و این نیاز به خصوص در بازپروری گروه سنی 18 سال به بالا به علت ارجاعات فراوان از سوی دادسرا و سامان سرای لویزان بسیار وجود دارد این در حالیست که ضرورت راه اندازی مرکز TC زنان نیز احساس می‌شود.