دکتر حسینعلی افخمی
استاد علوم ارتباطات اجتماعی
تامین ۲۴/ روزنامهنگاری تخصصی حوزه سیاستگذاری اجتماعی به طور معمول چهار حوزه مسکن، اشتغال، آموزش و بهداشت وسلامت را تحت پوشش قرار میدهد. این مسئله در کشورهای مختلف تفاوت دارد. به این مفهوم که در بسیاری از کشورها، بخشی از سیاستها منطقهای است و بخشی دیگر ملی است. به طور مثال در کشورهای اروپایی در حوزههایی مانند وزارت خارجه، وزارت دفاع، وزارت دارایی و وزارت کشور، در سطح کلان تصمیمگیری میشود و حوزههای بهداشت، اشتغال، مسکن و آموزش به حکومتهای محلی واگذار میشود. تفاوت ایران با سایر کشورها در این است که ما فاقد احزاب سیاسی فعال واثرگذار در عرصه سیاست ملی هستیم و پارلمان نیز آنگونه که در سایر کشورها مرسوم است، هنوزبه طور نظام منددراین بخش ها چندان فعال نیست، و فرآیندها و نظامهای برنامهریزی بیشتر تمرکزگراودولت محوراست؛ با این تفاوت که در کشور ما احزاب فعال و مسلط کارگری وجود ندارند.
در این حوزه روزنامهنگاری درعین اینکه موثر است، در پارهای مواقع در ایفای نقش ضعیف ظاهر میشود. موثر است از این لحاظ که خلاء «اتاق فکر»های احزاب سیاسی راتاحدودی پر میکند، و ضعیف است از این رو که مانند کشورهای دیگر نیست که رسانهها در آنها به احزاب سیاسی راست، چپ و میانه وفادارند. بنابراین زمانی که بحث از سیاست اجتماعی میشود، معلوم است که هر رسانهای چه نوعی از سیاست اجتماعی را مطالبه میکند. در روزنامهنگاری تخصصی کشور ما به این علت که مرزهای سیاسی و حزبی مشخصی در عرصه مطبوعات وجود ندارد، یافتن تفاوتها بسیار مشکل است. آنچه روزنامهنگار در کشور ما انجام میدهد بر اساس نوع مخاطبی است که محتوای رسانهها را دنبال می کنند. فراموش نکنیم که روزنامهنگاری تخصصی پدیدهای جدید نیست که تصور شود تازه سروکلهاش پیدا شده. مجله «اکونومیست» بیش از صد سال است در حوزه اقتصاد فعالیت دارد که خود حوزهای کهن است. حوزه ورزش نیز به همین نحو است. حوزه اجتماعی بعد از جنگ جهانی دوم، که احزاب سوسیالدموکرات و احزاب کارگری دغدغه دولت رفاه را دنبال میکردند، برجسته میشود. سیاستهای رفاه اجتماعی نیز در همین زمان، که دغدغههای دولت رفاه مطرح میشود و دولتهای رفاهی بر سر کار میآیند، معنادار میشود. این دغدغهها در روزنامهنگاری معمولا به دو شکل تبلور مییابند؛ یکی در قالب نشریات تخصصی و دیگری در قالب انتشار رسانه با گرایش مسلط سیاست اجتماعی. نمونه بارز اینگونه روزنامهها در عرصه بینالمللی «گاردین» است که عموما خوانندههای آن را طبقات متوسط به پایین جامعه تشکیل میدهند.
اما در ایران چنین نشریاتی را خطرات زیادی تهدید میکند. بدین صورت که چون نشریات تخصصی در خلأ گروههای میانجی نقش ایفا میکنند، در جامعهای که سه حوزه فعالیتی مهم یعنی احزاب سیاسی، تشکلهای صنفی و سمنها یا سازمانهای مردمنهاد به شکل موثرفعال نباشند، عملا روزنامهنگاری برای اینکه بتواند به نوعی خرد جمعی شکل بدهد ناچار است جور این نهادها را بکشد. در شکل ایدهآل، سه نهاد نامبرده باید در قالب همایش ها،میتینگها، کنگرهها و... برخی از مسائل را طرح کنند و خروجی این نشستها را در قالب خطمشی هاو سیاستگذاریها و حتی قانون به کار گیرند. اما در ایران روزنامهنگاری تخصصی ناچار است خلاءفقدان این نهادها را از طریق گفتمانسازی و تولید محتوای خاص به جامعه پر کند. روزنامهنگاری تخصصی است که باید یکتنه برخی از سیاستگذاریهای کلان را تحت تاثیر قرار دهد یا در جریان ساختن آنها مشارکت کند بدون پشتوانههای ضروری. همین موضوع باعث میشود در برهههای سیاسی خاصی این نوع روزنامهنگاری که نوعی روزنامهنگاری مستقل قلمداد میشود تحت فشار مضاعف قرار بگیرد و چه بساعملا از دور خارج شود. امروز جامعه ما نیازمند تحول وتحرک اجتماعی است و تنها سیاست میتواند و باید راه را باز کند. در این راستا آن دسته روزنامهنگاری تخصصی میتواند راهی باز کند که در خط مقدم باشد. تنها بخشی از رسانههای تخصصی ما که در حوزه سیاست اجتماعی قلم میزنند در خط مقدم هستند و دیگر حوزهها هیچ رسانه تخصصی موثری ندارند؛ مثلا مسکن اجتماعی و آموزش حوزههایی هستند که نشریات تخصصی برای آنها درحدنیازگفتمانسازی و تولید محتوا نمیکنند در حالی که مثلا نشریاتی مانند آتیهنو که در حوزه کارگری فعال است و در حیطه گفتمانی رفاه وتامین اجتماعی فعالیت میکند تا حدودی به رسالت اصلی رسانه تخصصی نزدیک شده و میتواند در سیاستگذاریهای خاص این حوزه موثر باشد. شاید وجود این معدود رسانههای تخصصی هنوز امیدی را برای آینده روزنامهنگاری باقی بگذارد. از آن رو که مبنای روزنامهنگاری تخصصی تفسیر و تحلیل است و اگر نباشد، به طور کلی موجودیت روزنامهنگاری با خطر مواجه میشود. بدون روزنامهنگاری تخصصی، روزنامهنگاری در فضای مجازی حل خواهد شد.
منبع: هفته نامه آتیه نو
اختتامیه نمایشگاه صندوق های بازنشستگی باحضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی عصر دیروز ۲۶ بهمن ماه در مصلی تهران برگزار شد.
گزارشهای رسمی داخلی گویای آن است که در ایران ۵۸ درصد اشتغال غیر رسمی است. اما بر اساس گزارشهای سازمانهای بینالمللی، این آمار به مراتب فراتر بوده و به ۷۵ تا ۸۵ درصد بازار کار میرسد. در بازار پول، سرمایه، ارز، کالا و تجارت خارجی نیز اوضاع از بازار کار هم بدتر است.
در هفته ملی جمعیت، زایشگاه بیمارستان تامین اجتماعی شهید دکتر بهشتی به عنوان برترین زایشگاه سطح استان فارس شناخته شد.