وقوع ۷۵ درصد از خودکشی ها در کشورهای کم درآمد

مترجم: آزاده شعبانی

منبع: سازمان بهداشت جهانی(WHO)

تامین ۲۴/چند واقعیت مهم در رابطه با خودکشی:

• هرساله، بیش از 800 هزار نفر، به دلیل خودکشی جان خود را از دست می دهند.
• در ازای هر خودکشی صورت گرفته، هر ساله تعداد زیادی اقدام به خودکشی نیز وجود دارد. اولین اقدام به خودکشی معمولا ضریب خطر بسیاری بالایی در منجر به مرگ شدن دارد.
• خودکشی، دومین عامل مرگ و میر در میان سنین 15 تا 29 سال است.
• 75 درصد از خودکشی های جهان در کشورهای با درآمد پایین یا با درآمد متوسط رخ می دهد.
• مصرف آفت کش ها، حلق آویز کردن و استفاده از سلاح گرم، از شایع ترین روش های خودکشی محسوب می شوند.

وضعیت خودکشی در جهان

هر ساله بیش از 800 هزار نفر از مردم جهان، حق حیات را از خود می گیرند، همچنین تعداد بسیار زیادی از مردم نیز اقدام به خودکشی می کنند. هر خودکشی، یک تراژدی به حساب می آید که روی خانواده ها، جوامع و نیز کل کشور تاثیر می گذارد و همچنین اثرات طولانی مدتی بر روان مردم آن کشور می نهد. خودکشی در افراد مختلف و در سنین مختلفی صورت می گیرد و طبق آمارهای جهانی، «خودکشی» دومین عامل مرگ و میر در میان افراد 15 تا 29 سال بوده است.

خودکشی اگر چه در کشورهای با درآمد بالا نیز رخ می دهد، اما در عین حال، یک پدیده ی جهانی و متداول، در تمام مناطق جهان به شمار می رود. با وجود این، طبق گزارش های ارائه شده، 75 درصد از خودکشی های جهان در کشورهایی با درآمد پایین و یا متوسط رخ داده است.

خودکشی، یک مساله جدی برای سلامت عمومیِ جامعه محسوب می شود و البته لازم به ذکر است که خودکشی ها، با استفاده از اقداماتی کم هزینه و البته به موقع، قابل پیشگیری خواهند بود.

برای اینکه، واکنش های ملی در این زمینه، تاثیر گذار باشند، یک استراتژیِ جامع و چندگانه، برای پیشگیری از خودکشی مورد نیاز است.

چه کسانی در معرض خطر خودکشی قرار دارند؟

ارتباط وثیقی میان خودکشی و اختلالات روحی(به ویژه مصرف مدام الکل و افسردگی)، در کشورهای با درآمد بالا، کشف شده است و بسیاری از خودکشی ها، به صورت ناخودآگاهانه در مواجه با بحران رخ می دهند؛ از جمله این بحران ها، می توان به ناتوانی در مقابله با استرس های زندگی همچون مشکلات مالی، شکست های عاطفی و نیز بیماری و دردهای مزمن، اشاره کرد.

علاوه بر همه این موارد، تجربه درگیری، مصیبت، خشونت، سوء استفاده، ضرر و زیان یا احساس تنهایی، به شدت با اقدام به خودکشی، ارتباط نزدیکی دارند. همچنین میزان خودکشی در میان گروه های آسیب پذیری که تبعیض و نابرابری را تجربه کرده اند همچون پناهندگان و مهاجران، مردم بومی، لزبین ها، همجنسگراها، دوجنسگراها، ترنس ها، دگرباشان جنسی و نیز زندانیان، زیاد است.

تاکنون، مهم ترین عامل خطر برای مرگ ناشی از خودکشی، داشتن یک اقدام به خودکشی ناموفق است.

روش های خودکشی

برآورد شده است که حدود 30 درصد از خودکشی های صورت گرفته در جهان، به دلیل خود مسموم سازی از طریق آفت کش ها است که معمولا در مناطق روستایی و کشاورزیِ کشورهای با درآمد پایین و متوسط رخ می دهد. حلق آویز کردن و استفاده از سلاح گرم نیز از دیگر انواع خودکشی های رایج در جهان محسوب می شوند.

اطلاع از روش های رایج برای خودکشی، نقش مهمی در جلوگیری از این اتفاق دارد مانند محدودیت دسترسی به وسایل موردنیاز برای خودکشی.

پیشگیری و کنترل

خودکشی ها، قابل پیشگیری هستند و اقدامات زیادی در سطوح ملی، فراملی و همچنین فردی برای جلوگیری از خودکشی و اقدام به خودکشی وجود دارد که عبارتند از:

• کاهش میزان دسترسی به ابزار آلات مورد نیاز برای خودکشی(مثل آفت کش ها، سلاح گرم و برخی داروهای خاص)
• اطلاع رسانی از طریق رسانه های عمومی
• اتخاذ یک سری سیاست ها در زمینه ی استفاد از الکل به منظور کاهش مضرات آن
• شناسایی زودرس، درمان و مراقبت از افراد مبتلا به اختلالات روانی، دردهای مزمن یا پریشانی های روحیِ مزمن
• آموزش بهورزان غیرتخصصی در ارزیابی و مدیریت مشکلات ناشی از اقدام به خودکشی افراد
• مراقبت های درمانی از افرادی که اقدام به خودکشی کرده اند و ارائه ی پشتیبانی های لازم از سوی جامعه

خودکشی یک مساله بسیار پیچیده به شمار می آید و بنابراین اقدامات لازم برای پیشگیری از خودکشی، نیازمند همکاری و هماهنگی در میان بخش های مختلف جامعه از جمله، بخش بهداشت و سلامت و نیز بخش های دیگری همچون، آموزش، کار، کشاورزی، تجارت، عدالت، قانون، دفاع، سیاست و نیز رسانه ها است. تلاش های صورت گرفته در این زمینه بایستی، جامع و یکپارچه باشد و طبیعتا هیچ رویکردی به تنهایی نمی تواند منجر به حل مساله خودکشی در جوامع شود.

چالش ها و موانع(انگ ها و تابوها)

انگ خودکشی یا اختلالت روحی، به این معنا است که تصور کنیم، بسیاری از افرادی که به گرفتن حق زندگی از خود فکر کرده اند و یا به خودکشی اقدام کرده اند، به دنبال کمک نیستند  و بنابراین نیازی به کمک هم ندارند. پیشگیری از خودکشی، به دلیل عدم آگاهی درباره خودکشی به عنوان یک مساله بسیار مهم در حوزه سلامت، چندان مورد بحث قرار نگرفته است و همچنین صحبت کردن درباره ی این مساله، در بسیاری از جوامع یک تابو به شمار می آید.

تا به امروز، تنها تعداد کمی از کشورها، پیشگیری از خودکشی را در اولویت های بهداشتی خود قرار داده اند و تنها 28 کشور، یک استراتژیِ پیشگیری از خودکشیِ ملی، اتخاذ کرده اند.

بالابردنِ سطح آگاهیِ جامعه و شکستنِ تابوها، در زمینه پیشرفت در پیشگیری از خودکشی حائز اهمیت زیادی است.

واکنش های سازمان بهداشت جهانی

سازمان بهداشت جهانی، خودکشی را به عنوان یکی از اولویت های بهداشت عمومی به رسمیت می شناسد. اولین گزارش جهانیِ WHO، در رابطه با خودکشی تحت عنوانِ «پیشگیری از خودکشی: یک ضرورت جهانی» در سال 2014 منتشر شد  و با هدفِ افزایش آگاهی ها درباره اهمیتِ بهداشتیِ خودکشی، اقدام به خودکشی و نیز پیشگیری از خودکشی به عنوان یکی از مهم ترین اولویت های دستورکار بهداشت عمومیِ جهانی و همچنین در راستای تشویق و حمایت کشورها، به منظور تقویتِ استراتژی های جامع پیشگیری از خودکشی در یک رویکرد سلامت عمومیِ چندگانه مطرح شده است.

خودکشی یکی از اولویت های برنامه عملی در زمینه سلامت روحیِ  WHOاست که از سال 2008 و با هدف ارائه راهکارها و خدماتی در زمینه سلامت روانی و اختلالات عصبی و استفاده از مواد مخدر،  به کشورهای مختلف تهیه و تدوین شد. در برنامه عملیِ بهداشت روحیِ سازمان بهداشت جهانی از 2013 تا 2020، کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی، خود را متعهد کرده اند که نرخ خودکشی را تا سال 2020 ، تا حدود 10 درصد کاهش بدهند.