طرح هوشمندسازی و ارتقای بهرهوری بازرسی دفاتر قانونی، به عنوان یکی از طرحهای تحولآفرین سازمان تامین اجتماعی، دارای ظرفیت بسیار بالایی برای افزایش وصولی و بهبود سلامت مالی سازمان است. با این حال، اجرای موفق این طرح منوط به رفع یک چالش اساسی در مرحله بعدی، یعنی فرآیند حسابرسی است.
در حال حاضر، پس از بازرسی و شناسایی موارد، پروندهها برای حسابرسی دقیق به مؤسسات حسابرسی معتمد ارجاع میشوند. متأسفانه با توجه به حجم انبوه درخواستها از یکسو و محدودیت شدید ظرفیت نیروی انسانی و امکانات این مؤسسات از سوی دیگر، فرآیند حسابرسی به شدت طولانی است. این تأخیر، اثربخشی اقدامات بازرسی را کاهش داده و در شرایط فعلی که سازمان با چالشهای مالی مواجه است، به عنوان یک گلوگاه جدی عمل میکند. تقویت و شکوفایی ظرفیت این مؤسسات میتواند باعث تسریع در آزادسازی بخش عمدهای از منابع سازمان شود.
ایجاد یک سامانه یکپارچه مالیاتی و تأمین اجتماعی با همکاری سازمان امور مالیاتی می تواند راهکار پیشنهادی اساسی و پایدار محسوب شود. در این طرح، تمام شرکتها موظف میشوند دفاتر و اسناد مالی خود را در یک سامانه جامع بارگذاری کنند این سامانه امکان حسابرسی خودکار یا نیمهخودکار، نظارت مستمر و تطبیق اطلاعات را برای هر دو دستگاه به صورت همزمان فراهم میآورد. این اقدام نه تنها منجر به هوشمندسازی کامل فرآیند و حذف «دوگانهنویسی» دفاتر میشود، بلکه با امکان نظارت غیرحضوری و گسترده، ضریب وصولی را به شکل تصاعدی افزایش خواهد داد. با درک این موضوع که راهاندازی سامانه یکپارچه نیازمند زمان، رایزنی بیندستگاهی و منابع خاص خود است، لازم است برای دیدن نتایج سریعتر، بر راهکارهای متمرکز و عملیاتی تاکید شود.
با توجه به تقدم مسائل مالی سازمان، پیشنهاد می شود طرحهای دارای اولویت و اثرگذاری مالی سریعتر، در صف اجرا قرار گیرند. طرح هوشمندسازی بازرسی به دلیل ارتباط مستقیم و بیواسطه با وصولی، قطعاً در زمره این اولویتها باید قرار گیرد.
به طور مشخص، دو اداره کل تهران بزرگ (شرق و غرب) که حدود ۳۰ درصد از وصولی کشور را تحت پوشش دارند، نقطه آغاز ایدهآلی برای یک اقدام متمرکز هستند. ایجاد یا تقویت مؤسسات حسابرسی اختصاصی و مستقل برای هر یک از این دو منطقه (شرق و غرب تهران) میتواند به صورت فوری بار مؤسسه حسابرسی سازمان را کاهش داده و فرآیند حسابرسی شرکتهای این حوزههای حیاتی را به شدت تسریع کند . این اقدام، همزمان با پیگیری طرح هوشمندسازی، میتواند در کوتاهترین زمان ممکن به افزایش محسوس نقدینگی سازمان کمک کند.
در پایان، بر این باوریم که ترکیب این دو راهکار (راهکار فوری متمرکز بر مناطق کلیدی و راهکار بلندمدت سامانه یکپارچه) میتواند سازمان را در دستیابی به اهداف این طرح تحولآفرین یاری رسانده و گام بلندی در تثبیت وضعیت مالی بردارد.