تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
به گزارش تأمین 24، شرکای اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی، نهادها و تشکل‌هایی را شامل می‌شوند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در طراحی، اجرا و نظارت بر برنامه‌های این سازمان بیمه‌گر نقش‌آفرینی می‌کنند. اصلی‌ترین این شرکا شامل نماینده کارگران، نمایندگان کارفرمایان و دولت محسوب می‌شوند.
نمایندگان کارگران که عمدتاً از طریق خانه کارگر و اتحادیه‌های صنفی انتخاب می‌شوند، به عنوان صدای جامعه عظیم بیمه‌شدگان به ویژه جامعه کارگران در هیأت‌های مدیره و شورای عالی تأمین اجتماعی حضور دارند. همچنین نمایندگان کارفرمایان شامل تشکل‌های کارفرمایی مانند اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران و تعاونی‌ها و دیگر نهادهای مرتبط می شود که می‌توانند با مشارکت در این تعاملات حتی در انعکاس تصمیم‌گیری‌های سازمان نقش موثری داشته باشند.
یکی دیگر از شرکای اجتماعی در عرصه خدمات سازمانی همچون تأمین اجتماعی، دولت به حساب می‌آید که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان متولی سیاست‌گذاری کلان حوزه کار و رفاه بوده و همچنین وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دیگر، به عنوان کارفرما و سیاست‌گذار، شریک مهم تأمین اجتماعی محسوب می‌شوند.
تعامل با شرکای اجتماعی مسأله راهبردی است
شرکای اجتماعی که بخش اعظمی از فعالیت‌های مستمر خود را در قالب برنامه‌های گفت‌وگو محور با سازمان تأمین اجتماعی دنبال می‌کنند، تعامل با آنان به عنوان یک مسأله راهبردی برای این سازمان بزرگ بیمه‌ای است تا از این طریق بتواند در تصمیم‌گیری‌ها برنامه‌های محوری خود را انجام دهد.
سازمان تأمین اجتماعی بر این موضوع تأکید دارد که تعامل و ارتباط هرچه بیشتر و دقیق‌تر سازمان با شرکای اجتماعی، امکان خطا در تصمیم‌سازی‌ها را به حداقل کاهش می‌دهد. با توجه به ماهیت اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی و ارتباط گسترده این سازمان با شرکای خود، برنامه‌های مختلفی در حوزه تکریم شرکای اجتماعی به ویژه جامعه کارفرمایان، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری کرده است.
تکریم جامعه کارفرمایان به عنوان یکی از ارکان اساسی شرکای اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی در همه حوزه‌ها مورد توجه قرار دارد و در این ارتباط، همه مدیران و کارکنان سازمان، تکریم همواره این بخش از جامعه کار و افراد تحت پوشش تأمین اجتماعی را در برنامه کاری خود دارند.
تشکیل دبیرخانه شورای راهبردی شرکای اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی در سالهای گذشته و کسب نظرات جامعه کارفرمایی، کارگری، بازنشستگان و مستمری‌بگیران و تاثیرگذاری آن در تصمیمات کلان از دیگر برنامه‌های راهبردی سازمان بوده است. این دبیرخانه با حضور تأمین اجتماعی، جامعه کارفرمایان، کارگران و بازنشستگان با هدف هم‌افزایی گسترده و بهره‌مندی از نظرات تخصصی و تجربی شرکای اجتماعی راه‌اندازی شده است که از آن می‌توان به عنوان یکی از سازوکارهای تکریم تمام شرکای اجتماعی به ویژه کارفرمایان اجرایی نام برد.
همچنین به استناد رصد سازمان، در تمام استان‌ها شوراهای راهبردی شرکای اجتماعی برای دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده تشکیل و جلسات آن برگزار شده است. البته ناگفته نماند که توسعه تعامل با شرکای اجتماعی به دلیل اهمیت این موضوع، همواره در دستور کار سازمان تأمین اجتماعی قرار دارد.
اقدامات مشترک برای تقویت برنامه‌های توسعه‌ای
همکاری با شرکای اجتماعی می‌تواند مسیر دستیابی به برنامه‌های توسعه‌محور سازمان تأمین اجتماعی را هموارتر کند. مهمترین این اقدامات شامل بازنگری در قوانین و مقررات، افزایش پوشش جمعیتی، ارتقای کیفیت خدمات، آموزش و فرهنگ‌سازی و شفاف‌سازی و اعتمادسازی است.
به همین واسطه در موضوع بازنگری در قوانین و مقررات، با مشارکت سه‌جانبه دولت، کارگر، کارفرما می‌توان قوانینی پویا، عادلانه و متناسب با تحولات بازار کار طراحی کرد که پایداری بلندمدت این سازمان بیمه‌گر را تضمین کند. همچنین در مسأله افزایش پوشش جمعیتی نیز همکاری با اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایی برای شناسایی و تحت پوشش قرار دادن گروه‌های جدید، به ویژه در بخش‌های غیررسمی و مشاغل خرد، امری حیاتی به نظر می‌رسد.
ارتقای کیفیت خدمات نیز به تشکیل کمیته‌های مشترک نظارت بر عملکرد مراکز درمانی و اداری با حضور نمایندگان شرکا، به بهبود مستمر کیفیت خدمات منجر خواهد شد. در مسأله آموزش و فرهنگ‌سازی، اجرای کمپین‌های مشترک آموزشی درباره حقوق تأمین اجتماعی، مقابله با قاچاق نیروی کار و ترویج بیمه، با استفاده از ظرفیت تشکل‌ها بسیار مؤثرتر خواهد بود.
اگرچه همه این اقدامات به توسعه و تعامل شرکای اجتماعی با سازمان تأمین اجتماعی منجر خواهد شد اما شفاف‌سازی و اعتمادسازی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات است که انتشار مستمر گزارش‌های عملکردی و مالی برای شرکای اجتماعی و درگیر کردن آنان در فرآیندهای نظارتی، اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد.
توسعه تعاملات شرکای اجتماعی با تأمین اجتماعی
تعامل سازمان تأمین اجتماعی با شرکای اجتماعی در سالهای اخیر با تحولات مختلف همراه بوده است، که در حوزه‌های مثبت با حضور فعال نمایندگان کارگران و کارفرمایان در شورای عالی تأمین اجتماعی و هیأت‌های مدیره، نمونه‌ای از بسترهای نهادی شده برای مشارکت به نتیجه می‌رسد. برگزاری جلسات منظم و دریافت نظرات در مورد مسائلی مانند نرخ حق بیمه یا محاسبه حقوق بازنشستگی از دیگر اقدامات است.
البته در بخش چالش‌ها نیز به نظر می‌رسد این تعامل در برخی موارد، بیشتر شکلی و مشورتی بوده و از حالت تأثیرگذار و تصمیم‌ساز فاصله دارد. گاهی اوقات، تصمیم‌های کلان بدون جلب نظر و همراهی کامل شرکا اتخاذ می‌شود که منجر به ایجاد تنش و کاهش اعتماد می‌شود. همچنین، اختلاف نظرهای داخلی بین شرکا مانند کارگران و کارفرمایان می‌تواند روند تعامل را با کندی مواجه کند. در چنین شرایطی مدیریت سازمان تأمین اجتماعی به سمت اقدامات مثبت برای رضایتمندی بیشتر شرکای اجتماعی حرکت کرده تا اینگونه چالش‌ها نیز به کمترین حدممکن خود برسد.
راهکارهای کلیدی برای افزایش تعامل
برای تقویت نقش شرکای اجتماعی با سازمان تأمین اجتماعی و حرکت به سمت برنامه‌های توسعه‌محور، راهکارهایی همچون تقویت نهادهای سه‌جانبه‌گرایی، گفت‌وگوی مستمر و سازنده، دسترسی به اطلاعات، ظرفیت‌سازی برای شرکا و تعریف پروژه‌های مشترک برای افزایش و تقویت این تعاملات پیشنهاد می‌شود.
اگرچه تقویت نهادهای سه‌جانبه‌گرایی به عنوان مهمترین راهکارهای کلیدی در راستای افزایش تعامل شرکای اجتماعی با سازمان‌های بیمه‌ای است باید تقویت جایگاه قانونی و اجرایی شوراها و کمیته‌های مشترک و الزام‌آور شدن تصمیمات آنها در حوزه‌های مشخص نیز محقق شود.
در حوزه گفت‌وگوی مستمر و سازنده نیز ایجاد سازوکارهای دائمی برای گفت‌وگو در سطوح فنی و سیاست‌گذاری، پیش از اتخاذ تصمیمات نهایی نقش حیاتی دارد. دسترسی به اطلاعات به منظور فراهم آوردن امکان دسترسی شفاف و به‌موقع شرکای اجتماعی به داده‌ها و گزارش‌های مالی و عملکردی سازمان از دیگر مسیرهای تقویت این تعاملات با شرکای اجتماعی محسوب می‌شود.
یکی دیگر از مسیرهای تقویت تعاملات سازمان تأمین اجتماعی با شرکای اجتماعی به موضوع ظرفیت‌سازی برای شرکا برمی‌گردد این اقدام با حمایت از آموزش و توانمندسازی نمایندگان شرکای اجتماعی برای افزایش کیفیت مشارکت آنان امکانپذیر است. البته تعریف پروژه‌های مشترک از دیگر مسیرهای تقویت این تعامل است که اجرای پروژه‌های آزمایشی در حوزه‌هایی مانند گسترش پوشش یا بهبود خدمات، با مدیریت مشترک سازمان و شرکای اجتماعی در این راه موثر خواهد بود.
سازمان تأمین اجتماعی به واسطه ارائه خدمت به حدود 50 میلیون نفر در قالب بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران همیشه نیازمند تعامل سازنده و گفت‌وگو محور با شرکای اجتماعی است تا از این طریق بتواند به همه تعهدات خود در قبال همه گروه‌های مشمول این سازمان عمل کند. چنانچه در حال حاضر اجرای تعهدات تأمین اجتماعی برای 53 درصد جمعیت کشور با همراهی و همکاری مشترک با شرکای اجتماعی، به بهترین شیوه دنبال می‌شود.
