تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
حمایت مستمر از بیمه‌شدگانی که در معرض خطرات و آسیب‌های جسمی و مالی قرار می‌گیرند، یکی از مهم‌ترین کارکردهای تأمین اجتماعی است و برهمین‌اساس، پس از وقوع حادثه یا ابتلا به بیماری، با ارائۀ خدمات توان‌بخشی تلاش خواهد شد تا سلامت یا قابلیت‌های سودمند، به بیمه‌شده بازگردانده شود.
با وجود تلاش‌های صورت‌گرفته، چنان‌چه بر اثر حادثه یا بیماری، قدرت بیمه‌شده برای ادامۀ کار کاهش پیدا کند و نتواند درآمد قبلی خود را کسب کند، سازمان تأمین اجتماعی، فرد را تحت پوشش حمایت‌های ازکارافتادگی قرار می‌دهد. ازکارافتادگی -که جزء تعهدات پیش‌بینی‌شده در قوانین بیمه‌های اجتماعی (از جمله در بند د مادۀ ۳ قانون تأمین اجتماعی) است- در زمرۀ تعهدات بلندمدت قرار دارد و از آن‌جا که بیماری‌ها و حوادث، به‌عنوان عوامل مهم در بروز ازکارافتادگی محسوب می‌شوند، با لحاظ میزان آسیب‌های جسمی و روحی واردشده به فرد، به انواع کلی، جزئی و غرامت مقطوع نقص عضو تقسیم می‌شود. هفتۀ پیش، به تاریخ برقراری و پرداخت مستمری‌های ازکارافتادگی عادی و ناشی از کار پرداخته شد، در این نوشتار، به چند سؤال دیگر دراین‌خصوص پاسخ می‌دهیم.
با پنجاه سال سن و ۹ سال سابقۀ پرداخت حق بیمه، در کمیسیون بدوی و تجدید نظر، با میزان بیش از 66 درصد، ازکارافتادۀ کلی شده‌ام. ولی با توجه به تاریخی که در کمیسیون‌های مذکور به‌عنوان تاریخ شروع بیماری منجر به ازکارافتادگی بنده تعیین شده، به‌علت عدم احراز شرایط مادۀ ۷۵ قانون، مستمری ازکارافتادگی کلی برای اینجانب برقرار نشده است. با توجه به عدم توانایی جسمی جهت اشتغال و ادامۀ بیمه‌پردازی، تکلیف من چیست؟
قبل از پاسخ به این سؤال، ابتدا به شرح مختصری از تعریف مادۀ ۷۵ قانون تأمین اجتماعی می‌پردازیم: «بیمه‌شده‌ای که ظرف ده‌سال قبل از وقوع حادثۀ غیرناشی از کار یا ابتلا به بیماری (تاریخ شروع بیماری منجر به ازکارافتادگی) حداقل حق بیمۀ یک‌سال کار را -که متضمن حق بیمۀ نود روز کار ظرف یک‌سال قبل از وقوع حادثه یا بیماری منجر به ازکارافتادگی است- پرداخت کرده باشد، در صورت ازکارافتادگی، حق استفاده از مستمری ازکارافتادگی کلی غیر ناشی از کار ماهانه را خواهد داشت.» به زبان ساده‌تر، جهت برقراری مستمری ازکارافتادگی، دو شرط زیر به‌طور هم‌زمان لازم است:
۱. دارابودن حداقل یک‌سال (۳۶۵ روز) سابقۀ پرداخت حق بیمه ظرف ده‌سال قبل از تاریخ حادثه یا شروع بیماری منجر به ازکارافتادگی.
۲. دارابودن حداقل نود روز سابقۀ پرداخت حق بیمه ظرف یک‌سال قبل از تاریخ حادثه یا شروع بیماری منجر به ازکارافتادگی.
بدیهی است چنان‌چه یکی از دو شرط فوق تحقق پیدا کند، امکان برقراری مستمری ازکارافتادگی کلی غیرناشی از کار، میسر نیست. ضمناً جهت برقراری مستمری ازکارافتادگی در اثر حادثۀ ناشی از کار، نیازی به احراز شرایط مادۀ ۷۵ قانون نیست و این نوع مستمری با دارابودن حتی یک‌روز سابقه، برابر مقررات برقرار شده و خسارت واردشده به تأمین اجتماعی، با توجه به میزان تقصیر کارفرما در حادثۀ منجر به ازکارافتادگی بیمه‌شده، براساس مادۀ ۶۶ قانون تأمین اجتماعی، از وی (کارفرما) مطالبه و وصول می‌شود. توضیح این‌که انواع سوابق مؤثر در احراز شرایط مادۀ ۷۵ قانون، در پاسخ سؤال بعدی توضیح داده شده است.
اما پاسخ سؤال بالا: براساس بخش‌نامۀ ۶۵ مستمری‌ها، بیمه‌شدگانی که دارای حداقل ده‌سال سابقۀ پرداخت حق بیمه بودند و در اجرای مقررات جاری، طبق آرای کمیسیون‌های پزشکی موضوع مادۀ ۹۱ قانون تامین‌اجتماعی، ازکارافتادۀ کلی شناخته شده، و حائز شرایط دریافت مستمری نشده‌اند (فاقد شرایط مادۀ ۷۵ قانون به شرح بالا بوده‌اند.) و سن مرد، کم‌تر از ۶۰ سال و سن زن، کم‌تر از ۵۵ سال است، مشمول دریافت مستمری بازنشستگی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه (بدون الزام به رعایت مادۀ ۱۱ قانون مبنی بر الزام به حداقل دست‌مزد رساندن مبلغ مستمری هر سال) خواهند بود. اما اگر میزان سابقۀ پرداخت حق بیمۀ افراد فوق، کم‌تر از ده‌سال باشد، متقاضیان دریافت مستمری می‌توانند با پرداخت حق بیمۀ سنوات کم‌تر از ده‌سال سهم بیمه‌شده و کارفرما (با نرخ 33 درصد حداقل دست‌مزد سال پرداخت مابه‌التفاوت) از مزایای بازنشستگی با ده‌سال سابقه (بدون الزام رعایت مادۀ ۱۱۱ قانون) بهره‌مند شوند. بنابراین شما می‌توانید با پرداخت حق بیمۀ کسری ده‌سال سابقه خود، به میزان یک‌سال (به مبلغ ۳۳%*۳۶۵*۳۰۹۹۷۷=۳۷۳۳۶۷۳۰ (37میلیون و 336هزار و 730) ریال که در این‌جا عدد 309هزار و 977 ریال حداقل دست‌مزد روزانۀ سال ۱۳۹۶ است.) با ده‌سال سابقۀ پرداخت حق بیمه (که ممکن است مستمری ماهانۀ آن از حداقل دست‌مزد ماهانۀ هر سال کم‌تر باشد.) بازنشسته شوید.
چه نوع سوابقی در احراز شرایط مادۀ ۷۵ قانون جهت برقراری مستمری ازکارافتادگی غیرناشی از کار مؤثر است؟
۱. سوابق اشتغال و پرداخت حق بیمه به‌واسطۀ اشتغال.
2. سوابق غرامت دست‌مزد ایام بیماری و بارداری.
3. سوابق ایام دریافت مقرری بیمۀ بیکاری.
4. سوابق مدت خدمت نظام‌وظیفه و حضور در جبهۀ بیمه‌شدگان.
5. کلیه سوابق منتقله از سایر صندوق‌ها پس از پرداخت مابه‌التفاوت.
6. پرداخت حق بیمه در قالب گروه‌های خاص بیمه‌ای.
7. سوابق پرداخت حق بیمه به‌صورت اختیاری.
8. بیمۀ صاحبان حرف و مشاغل آزاد با نرخ حق‌بیمه 20 درصد (بیمۀ بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی و فوت – 18 درصد سهم بیمه‌شده + 2 درصد سهم دولت).
9. سوابق بیمۀ صاحبان حرف و مشاغل آزاد قبل از تاریخ اول فروردین 1374.
10. بیمۀ ایرانیان خارج از کشور با نرخ 20 درصد (بیمۀ بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی و فوت – 18 درصد سهم بیمه‌شده + 2 درصد سهم دولت).
11. سوابق پرداخت حق بیمۀ بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلو با نرخ 14 درصد درصورتی‌که مطابق ضوابط مقرر در بخش اول مادۀ ۳۶ آیین‌نامۀ اجرایی قانون بیمه‌های اجتماعی قالی‌بافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع‌دستی شناسه‌دار (کددار) به سابقۀ کامل تبدیل شود. درغیراین‌صورت، به نسبت 50 درصد سنوات پرداخت حق بیمه، ملاک عمل خواهد بود.
نکتۀ دو: کلیۀ بیمه‌شدگان -اعم از اجباری، اختیاری، مشاغل آزاد و...- که از آخرین پرداخت آنان بیش از سه‌ماه و یک‌روز سپری نشده باشد، می‌توانند با ارائۀ درخواست و پرداخت مابه‌التفاوت حق بیمه، نسبت به تبدیل سوابق قانون بیمۀ بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی بافندگان قالی، قالیچه، گلیم و زیلو مصوب 11 آذر 1376 مجلس شورای اسلامی با نرخ 14 درصد به سوابق کامل اقدام کنند.
