سعید گودرزی، مدیرکل خرید راهبردی و تدوین استاندارد بیمهای «سازمان بیمه سلامت ایران»، ضمن بررسی عوامل افزایش دهنده قیمت دارو در کشور با اشاره به تکانههای اقتصادی ناشی از نرخ ارز، پوشش بیمهای متناسب با قیمت جدید هزینههای درمان را ضروری دانست تا بار مالی افزایش یافته به بیماران منتقل نشود.
گودرزی در گفتوگو با تامین24 گفت: تخصیص ارز 18 هزار و 500 تومانی میتواند برخی فشارهای ارزی بر واردات دارو و تجهیزات را بهویژه برای داروهای حیاتی و تجهیزات حساس کاهش دهد؛ اما اگر با تدابیر مکمل همراه نباشد، تاثیر محدودی خواهد داشت.
وی افزود: زیرا ارز نیمایی 28 هزار و 500 تومانی هنوز بالاتر از نرخ 4200 تومانی است و بنابراین هزینه واردات دارو و تجهیزات بالا باقی میماند.
مدیرکل خرید راهبردی و تدوین استاندارد بیمهای «سازمان بیمه سلامت ایران»، ادامه داد: همچنین اگر سیاست تخصیص ارز با ثبات در نرخ و زمانبندی پرداخت همراه نباشد، بیاعتمادی در زنجیره تامین ایجاد میشود و اثر مثبت آن محدود خواهد بود. میتوان گفت؛ بدون همزمانی با پوشش بیمهای متناسب با قیمت جدید، بار مالی افزایش یافته به بیماران منتقل میشود. در نتیجه نظام قیمتگذاری دارو و تجهیزات باید بازنگری شود تا حاشیه سود منصفانه حفظ و انگیزه تولید و واردات پایدار بماند.
گودرزی پیشنهاد کرد: برای اینکه سیاستهای مذکور بتواند به اقتصاد سلامت کمک کند، باید همزمان اقدامات مکمل انجام شود. از جمله اینکه در سیاست ارزی و اطمینانبخشی به واردکنندگان و تولید کنندگان در زمینه استمرار نرخ ارز، ثبات بهوجود آید. همچنین بهروز رسانی سریع تعرفهها و قیمتهای بیمهای متناسب با نرخ ارز جدید نیز اهمیت دارد.
او تقویت خرید راهبردی توسط بیمهها را از دیگر سیاستهای موثر در اقتصاد سلامت بیان کرد و گفت: در این رابطه، اولویتدهی به داروهای حیاتی و تولید داخلی با کیفیت و ایجاد تسهیل و تسریع در تخصیص ارز بهمنظور رفع کمبود و افزایش هزینه ناشی از تاخیر و در نهایت نظارت بر توزیع برای پیشگیری از قاچاق معکوس یا احتکار دارو و تجهیزات، سایر راهکارهای موثر در اقتصاد سلامت را تشکیل میدهد.
ریشهیابی گرانی دارو
مدیرکل خرید راهبردی و تدوین استاندارد بیمهای «سازمان بیمه سلامت ایران» با ریشهیابی علت گرانی دارو طی سالهای اخیر، نوسانات شدید نرخ ارز و کاهش یارانه ارزی را از عوامل این گرانی دانست و افزود: حذف ارز ترجیحی با نرخ 4200 تومانی و اختصاص ارز 28 و 500 تومانی برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی در افزایش قیمت دارو تاثیرگذار بود. همچنین بالا رفتن هزینههای تولید داخلی مانند پرداختیهای حقوق و دستمزد، هزینههای بستهبندی و تهیه مواد اولیه در این زمینه نقش دارد.
گودرزی تاکید کرد: از طرفی مسائلی مانند روشهای قیمتگذاری نادرست داروها نیز وجود دارد که منجر به زیانده شدن تولید برخی داروها شده است. در نتیجه برخی شرکتهای تجاری به واردات این نوع اقلام دارویی روی آوردهاند که همان نیز هزینهبر است. در چنین شرایطی، تحریم نیز زنجیره تامین دارو را مختل کرده و فشار مضاعفی بر بازار دارویی وارد کرده است.
وی یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر افزایش قیمت دارو را ایجاد انحصار در بازار دارویی برشمرد و گفت: برخی رانتها بازار دارویی را انحصاری کرده و رقابت ناسالم را بهوجود آورده است. همچنین وابستگی بیش از حد به واردات مواد اولیه نیز در افزایش قیمت دارو دخیل است؛ اکنون حدود 60 تا 70 درصد مواد موثره دارویی از خارج وارد میشود که آسیبپذیری کشور را در برابر شوکهای ارزی و سیاسی بالا میبرد.
مدیرکل خرید راهبردی و تدوین استاندارد بیمهای «سازمان بیمه سلامت ایران» افزود: مشکلات نقدینگی و سرمایه در گردش شرکتهای دارویی از دیگر عوامل نابسامانی بازار دارو بهشمار میرود؛ تاخیر در پرداخت مطالبات از سوی بیمهها یا بیمارستانها، افزایش هزینههای مالی تولید کنندهها و در نهایت قیمت داروها را در پی دارد.
گودرزی با اشاره به پدیده فساد و قاچاق معکوس دارو بهعنوان یکی دیگر از عوامل گرانی دارو، ادامه داد: اختلاف قیمت اقلام دارویی بین ایران و کشورهای همسایه منجر به خروج غیرقانونی برخی داروهای یارانهای از کشور میشود و چنین وضعیتی کمبود و فشار قیمتی داروها را دامن میزند.
او با اشاره به نبود ثبات و پیشبینی پذیری سیاستهای دارویی بهعنوان یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر قیمت دارویی، اعلام کرد: تغییرات مکرر مقررات، تعرفهها و سیاستهای ارزی سبب کاهش انگیزه سرمایهگذاری،افزایش هزینههای مدیریت و عدم توانایی انطباق شرکتها با شرایط شده است.
خدمات بیمه سلامت
مدیرکل خرید راهبردی و تدوین استاندارد بیمهای «سازمان بیمه سلامت ایران» در بیان جایگاه این سازمان در اقتصاد درمان گفت: بیمه سلامت براساس تصویبنامه تعرفههای درمان سال 1404 هزینههای بستری و سرپایی بیمهشدگان را پوشش میدهد.
گودرزی بیان کرد: این نهاد در قالب نظام ارجاع 100درصد هزینههای درمان مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام(ره)، سازمان بهزیستی، رزمندگان معسر و زنان سرپرست خانواد معسر را پرداخت میکند.
وی ادامه داد: همچنین 98 درصد هزینههای درمان بستری دهکهای اول تا پنجم درآمدی و 90 درصد سایر دهکها از سوی سازمان بیمه سلامت پوشش داده میشود.
مدیرکل خرید راهبردی و تدوین استاندارد بیمهای «سازمان بیمه سلامت ایران» اعلام کرد: خدمات سرپایی تمامی بیمهشدگان در مراکز دولتی بهویژه در قالب نظام ارجاع تا 85 درصد زیر پوشش بیمه سلامت قرار دارد. همچنین صددرصد خدمات سرپایی سه دهک اول درآمدی با رعایت نظام ارجاع و بیماران مبتلا به سرطان (نشاندار) در قالب نظام ارجاع پرداخت میشود.
گودرزی اضافه کرد: در مراکز دولتی با رعایت نظام ارجاع 95 درصد هزینههای بیمهشدگان پوشش داده میشود و سهم بیماران تنها 5 درصد است و در مراکز خصوصی نیز سازمان بیمه سلامت حدود 70 درصد هزینهها را پرداخت میکند.
او تاکید کرد: به موجب تصویبنامههای سالانه تعرفههای خدمات سلامت، سازمانهای بیمهای، محدود به خرید خدمات سلامت از مراکز غیردولتی (خصوصی، خیریه و عمومی غیردولتی) تا سقف تعرفه دولتی هستند و درواقع از نظر قانونی سازمانهای بیمهای حق خرید خدمات سلامت با تعرفههای بخشهای مذکور را ندارند.
مدیرکل خرید راهبردی و تدوین استاندارد بیمهای «سازمان بیمه سلامت ایران» بیان کرد: هرچند سازمانهای بیمهای به دلیل افزایش قدرت خرید راهبردی خود، مشابه بسیاری از کشورهای دنیا، موافق امکان خرید تا سقف تعرفه بخشهای خصوصی و خیریه هستند؛ اما به دلیل پارهای از مشکلات نظام سلامت، نظیر یکسان نبودن حقفنی در تعرفهگذاری خدمات سلامت، محدودیت منابع عمومی دولت و نیز عدم اختیار کامل بیمهها برای پرداخت مبتنی بر عملکرد و کیفیت خدمات، امکان خرید تا سقف تعرفه همان بخش را ندارند.
گودرزی افزود: در نتیجه شاهد آن هستیم که مردم در مراجعه به مراکز غیردولتی مجبور به پرداخت از جیب میشوند و در این زمینه لازم است تا نظام سلامت و در راس آن تولیت این حوزه تمهیدات مناسبی را برای کاهش پرداخت از جیب مردم اتخاذ کنند.