تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
در این نوشتار سعی می‌کنیم به برخی از این معافیت‌ها و هم‌چنین مواردی که دولت متعهد به پرداخت تمام یا بخشی از حق بیمۀ آنان شده، اشاره کنیم:
1. معافیت حق بیمۀ سهم کارفرما طبق قانون معافیت از پرداخت سهم بیمۀ کارفرمایانی که حداکثر پنج‌نفر کارگر دارند (مصوب 16 اسفند 1361 مجلس شورای اسلامی): به‌منظور حمایت از کارگاه‌های کوچک و جلوگیری از ورشکستگی این کارگاه‌ها، که درآمد چندانی ندارند، این قانون به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و دولت موظف شد بخشی از حق بیمۀ این کارگاه‌ها را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند. در این قانون تعدادی از مشاغل تولیدی و فنی، که در حال حاضر تعداد آن‌ها به ۳۹ شغل بالغ می‌شود، از ۲۰ درصد حق بیمۀ سهم کارفرمایی معاف شده‌اند و فقط ۱۰ درصد حق بیمه پرداخت می‌کنند. از ۱۰ درصد مذکور هفت‌درصد سهم کارگر و سه‌درصد سهم کارفرما بابت حق بیمۀ بیکاری است. به موجب قانون مذکور دولت مکلف است هزینۀ مورد نیاز سال‌های آتی این مصوبه را در بودجۀ سال مربوطه پیش‌بینی و منظور کند. براین‌اساس کارگاه‌های مذکور تا پنج‌نفر از پرداخت حق بیمۀ سهم کارفرما معاف هستند و بیش از پنج‌نفر باید حق بیمه را به‌طور کامل (۳۰ درصد) پرداخت کنند. این امتیاز فقط شامل کارگاه‌های کوچک تا ۵۰ نفر بیمه‌شده است و کارگاه‌های بزرگ از شمول این قانون خارج‌اند. هم‌چنین کارخانجات، معادن، پیمانکاران و شرکت‌های خارجی از شمول این قانون مستثنا شده‌اند.
2. بنگاه‌های اقتصادی که نیروی کار خود را از طریق کاریابی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جذب کنند تا پایان برنامۀ پنجم توسعه از پرداخت بیمۀ سهم کارفرما معاف خواهند بود. طبق مادۀ ۱۰۳ قانون برنامۀ چهارم (در برنامۀ پنجم نیز تنفیذ شده است) تمام بنگاه‌های کوچک، متوسط و بزرگ اگر کارگران و نیروی کار خود را از طریق کاریابی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جذب کنند، از پرداخت بیمۀ سهم کارفرما معاف هستند. باید توجه داشت که فقط کارکنان مازاد بر مندرجات جواز تأسیس اشخاص حقوقی شامل حال این ماده می‌شوند. هم‌چنین کارگاه‌هایی که جواز تأسیس دارند تحت پوشش این ماده هستند و کارگاه‌های فاقد جواز تأسیس نمی‌توانند از تسهیلات این ماده استفاده کنند.
۳. قراردادهای پژوهشی با شخص حقیقی مشمول پرداخت حق بیمه نیست. درصورتی‌که قرارداد پژوهشی با دانشگاه‌ها و مراکز علمی و مؤسسات تحقیقاتی وابسته به وزارت‌خانه‌ها منعقد شود و این مؤسسات فاقد بدهی بابت حق بیمه به سازمان باشند یا کارکنان آن‌ها مشمول قانون تأمین اجتماعی نباشند، این قراردادها از پرداخت حق بیمه معاف هستند.
۴. معافیت حق بیمۀ سهم کارگر در مورد جانبازان و ایثارگران: براساس این قانون کلیۀ ایثارگران و جانبازان که از طرف بنیاد شهید و... معرفی می‌شوند از پرداخت حق بیمۀ سهم کارگر (هفت‌درصد) معاف‌اند. در دستور اداری سازمان تأمین اجتماعی در این زمینه اعلام شده است از آذر ۱۳۸۴ از حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمۀ جانبازان و ایثارگران، بابت هفت‌درصد بیمۀ سهم بیمه‌شدگان مزبور شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی، مبلغی کسر نمی‌شود و تنها حق بیمۀ سهم کارفرمایی آنان محاسبه و به سازمان پرداخت می‌شود. پرداخت هفت‌درصد حق بیمۀ سهم بیمه‌شده این افراد، به سهم حق بیمۀ دولت اضافه و در زمرۀ مطالبات سازمان تأمین اجتماعی از دولت منظور خواهد شد.
۵. بند و مادۀ ۸۰ قانون برنامۀ پنج‌سالۀ پنجم توسعه (معافیت سهم کارفرمایی): به‌منظور تشویق و ترغیب بنگاه‌های اقتصادی در جذب نیروی کار و ایجاد اشتغال و فرصت‌های جدید شغلی، با تأکید بر تأمین بخش عمده‌ای از سهم بیمه کارفرما، موضوع معافیت با اعمال تخفیف پلکانی در برنامۀ پنجم توسعه و آیین‌نامۀ مربوطه مورد توجه قرار گرفت. مشروط بر آن‌که واحد، تازه‌تأسیس باشد و یا در سال قبل از آن، کاهش نیروی کار نداشته باشد.
۶. در اجرای قانون بیمه‌های اجتماعی قالی‌بافان، بافندگان فرش و شاغلان صنایع‌دستی شناسه‌دار (کددار) مصوب 18 مرداد 1388 مجلس شورای اسلامی و آیین‌نامۀ اجرایی مربوطه (مصوب 22 آذر 1388): کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون مذکور از معافیت برخوردارند و می‌توانند به منظور بهره‌مندی از معافیت حق بیمۀ سهم کارفرمایی (۲۰ درصد) بابت فرد دارای کارت مهارت فنی معتبر، مدارک مربوطه را به باجۀ دریافت شعبه ذی‌ربط ارائه کنند تا مشمول استفاده از این طرح شوند. حق بیمۀ این کارگاه‌ها همه‌ماهه رأساً توسط بیمه‌شده پرداخت می‌شود و حداکثر مهلت پرداخت تا آخرین‌روز ماه بعد خواهد بود. بیمه‌شده می‌تواند حتی‌الامکان نسبت به پرداخت حق بیمۀ سه‌ماه آتی با توجه به اعتبار کارت مهارت فنی برابر مقررات مربوطه اقدام کند. براساس این قانون ۲۰ درصد حق بیمۀ سهم کارفرمایی توسط دولت و هفت‌درصد نیز توسط بیمه‌شده پرداخت خواهد شد.
۷. طبق قانون جامع حمایت از حقوق معلولان (مصوب 16 اردیبهشت 1383) جهت ایجاد فرصت‌های شغلی برای معلولان، دولت موظف شده حق بیمۀ سهم کارفرما (۲۰ درصد) را از طریق سازمان بهزیستی کشور در اختیار کارفرمایانی، که افراد معلول را به کار می‌گیرند، قرار دهد تا مبلغ مذکور به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شود.
***
در کارگاه‌های معافیت تا ۵ نفر کارگر، کارفرما ۷ درصد از حقوق ما کسر می‌کند، آیا این کار درست است؟
بله، معافیت مذکور فقط شامل ۲۰ درصد سهم کارفرماست و حق بیمۀ کارگر شامل ۷ درصد باید به شعب سازمان پرداخت شود و کارفرما مجاز است این مبلغ را از حقوق کارگر کسر کند.
مهلت پرداخت حق بیمۀ کارفرمایانی که مشمول معافیت از پرداخت حق بیمۀ سهم کارفرمایی تا میزان ۵ نفر کارگر هستند چقدر است؟
این کارفرمایان موظف‌اند صورت مزد یا حقوق و حق بیمۀ ماهانه سهم کارگر را ظرف مهلت دوماه پرداخت کنند.
درصورتی‌که کارفرما در مهلت قانونی نسبت به پرداخت حق بیمۀ کارگاه‌های زیر ۵ نفر اقدام نکند چه اتفاقی می‌افتد؟
در صورت عدم پرداخت حق‌بیمۀ کارگاه‌های مذکور در مهلت قانونی مقرر (حداکثر دو ماه) موضوع بخشودگی سهم کارفرما برای آن مدت منتفی می‌شود.
در کارگاه‌های مشمول معافیت، چنان‌چه کارفرما در پرداخت حق بیمه دچار اشتباه شده باشد و از رقم مربوطه کم‌تر پرداخت کرده باشد، مثلاً ماه ۳۱ روزه را ۳۰ روزه محاسبه کرده باشد، جرائم و معافیت سهم کارفرمایی در این موارد چگونه خواهد بود؟
در این‌گونه موارد، چنان‌چه کسر پرداخت حق بیمه کم‌تر از ۱۰ درصد باشد از شمول معافیت خارج نمی‌شود، ولی بیش از آن در طول مدت مربوطه از معافیت خارج و حق بیمه به‌طور کامل دریافت می‌شود.
