تامین ۲۴
پایگاه خبری رفاه و تأمین اجتماعی
آمارهای رسمی و غیررسمی حوزه حوادث ناشی از کار، داده‌های مختلفی از این مجموعه حوادث و فوت نیروی کار به واسطه رخداد حوادث شغلی را نشان می‌دهد؛ اختلاف چشمگیر داده‌های این حوزه زنگ خطری در خصوص شفافیت و یکپارچگی اطلاعات در حوزه ایمنی کار محسوب می‌شود.
«من كارگرهاي زيادي را ديدم که از ساختمان مي‌افتادند. شاه‌توت مي‌شدند .» برای درک بهتر این بیت از شعر «سابیر هاکا» شاعر، شاید کافی باشد فقط برای یک هفته به رصد دقیق اخبار حوادث کارگری حوزه ساختمان بنشینیم.
کمتر روزی است که خبری از مرگ یا مصدومیت کارگران ساختمانی منتشر نشود. کارگرانی که در ناایمن‌ترین شرایط شغلی، جان خود را زیر آوار ریزش ساختمان‌ها یا در پی سقوط از ارتفاع از دست می‌دهند یا در بهترین حالت دچار مصدومیت‌های شدیدی می‌شوند.
آمار پزشکی قانونی به واقعیت نزدیک‌تر است
گرچه آمارهای حوادث کار معمولاً از سوی سه نهاد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی و سازمان پزشکی قانونی منتشر می‌شود، اما از میان این سه، گزارش پزشکی قانونی به دلیل پوشش جامع‌تر شامل کارگران رسمی، غیررسمی و اتباع خارجی، کامل‌ترین منبع است. با این حال، بسیاری فعالان کارگری معتقدند حتی این آمار نیز تصویر کامل و دقیقی از واقعیت ارائه نمی‌دهد و بخشی از حوادث به دلایل مختلف از جمله ضعف در ثبت رسمی، گزارش نمی‌شوند.
«اکبر شوکت» رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور، با اشاره به عمق بحران و مظلومیت کارگران ساختمانی در گفت‌وگویی به این موضوع اشاره می‌کند که؛ طبق آمار پزشکی قانونی که مستندترین آمار برای بحث حوادث ناشی از کار و فوت‌ها است، سال گذشته حدود ۲ هزار نفر در کل حوادث ناشی از کار فوت کردند. حدود ۵۰ درصد این تعداد، مربوط به کارگران و استادکارهای ساختمانی است که در پروژه‌های ساختمانی فوت می‌کنند. در مجموع کارگران ساختمانی، ۵۰ درصد فوتی‌ها را شامل می‌شوند و این اوج مظلومیت آنها است.
او همچنین با انتقاد از محدودیت‌های ایجاد شده برای فعالیت تشکل‌های کارگری بیان کرد: تشکل‌ها با محدودیت دفاع از کارگران مواجه هستند؛ تشکل‌ها به عنوان نمایندگان جامعه کارگری اطلاع‌رسانی و پیگیری می‌کنند که به چرا به دلیل بی‌توجهی کارفرمایان و دولت‌ها در الزام جامعه کارفرمایی به رعایت مسائل ایمنی، حتی از داشتن فعالیت تشکل‌ها محرومند.
شوکت در ادامه ضعف ایمنی را ریشه اصلی این وضعیت دانست و افزود: در بخش ساختمان، سطح رعایت مسائل ایمنی بسیار پایین است و این به حوزه بازرسی بازمی‌گردد. این فعال حوزه کار افزود: از طرفی سال‌ها است خواهان واگذاری بازرسی‌ها تشکل‌های کارگری و انجمن‌های ایمنی، تشکل‌های بخش ساختمان هستیم. حتی به صورت پایلوت در استان قم یک سال در دهه ۹۰ ما این کار را انجام دادیم. در همان سال میزان حوادث در این استان نصف شد.
دلایل و راهکارهای پیشگیری از حوادث کارگاه‌های ساختمانی
«احمدرضا پرنده» مدیرکل پیشین بازرسی کار وزارت تعاون با تأکید بر اهمیت رعایت الزامات ایمنی در محیط‌های ساختمانی گفته است: عدم مهار و ایمنی در نصب بالابر در کارگاه‌های ساختمانی، نبود حفاظ چاله‌های آسانسور و حفاظ پرتگاه‌ها و راه پله‌ها، استفاده از داربست غیرایمن، عدم جایگاه کار ایمن برای کار در ارتفاع، سقوط مصالح و قطعات از طبقات بالا به پایین و برخورد با کارگران، کافی نبودن تجهیز و استفاده از وسایل ایمنی، نبود وجود راه‌پله و مسیر تردد مناسب، برق‌گرفتگی ناشی از سیستم برق غیراستاندارد، و حمل نامطمئن میلگردها از دلایل اصلی وقوع حوادث مرگبار در پروژه‌های ساختمانی هستند.
به گفته وی؛ در برخی موارد مشاهده می‌شود که برای مهار بالابر به اشتباه از طناب، گونی شن یا بلوک سیمانی استفاده شده است، در حالی که باید از سیم بکسل و محل اتصال مناسب استفاده شود. همچنین استفاده از فرغون برای حمل مصالح با بالابر می‌تواند منجر به گیر کردن دسته‌های آن زیر سقف و سقوط دستگاه شود. تنها باید از باکت‌های فاقد دسته استفاده شود.پرنده در پایان تأکید کرد: مهندسین ناظر ساختمانی باید با دقت موارد ایمنی را بررسی و در صورت عدم ایمنی، به‌صورت مکتوب به کارفرما ابلاغ کنند.
کارفرمایان و پیمانکاران وظیفه دارند با رعایت کامل الزامات ایمنی، سلامت جانی کارگران را تضمین کنند. پرداخت خسارت مالی هرگز جبران‌کننده از دست رفتن یک انسان و یک سرپرست خانوار نیست.به باور فعالان حوزه ایمنی و بهداشت کار، مواردی همچون بازرسی‌های منظم، الزام آموزش‌های ایمنی پیش از شروع به کار، تجهیز کارگران به وسایل حفاظت فردی و ایمن‌سازی محل کار، بازنگری در قوانین و برخورد با کارفرمایان متخلف و تقویت و به رسمیت شناختن تشکل‌های صنفی کارگران ساختمانی، راهکارهای پیشگیری از افزایش حوادث کار به شمار می‌روند. بدون اجرای جدی این راهکارها، خطر تکرار این آمار تلخ و نگران‌کننده همچنان پابرجا خواهد ماند.
