تفاوت بیمه‌های اجباری با اختیاری چیست؟

به گزارش آتیه آنلاین به نقل از ایرنا،سازمان تامین اجتماعی یک سازمان بیمه‌گر اجتماعی است که ماموریت اصلی آن پوشش کارگران مزد و حقوق بگیر به صورت اجباری و صاحبان حرف و مشاغل آزاد به صورت اختیاری است. براساس قانون، سازمان تامین اجتماعی یک سازمان عمومی غیردولتی محسوب می‌شود که عمده منابع مالی آن از محل حق بیمه‌ها با مشارکت بیمه شده، کارفرما و دولت تامین می‌شود. مهمترین تعهدات و خدمات سازمان تامین اجتماعی بر مبنای قانون تامین اجتماعی و مقررات مربوط شامل حمایت در برابر حوادث، بیماری ها و بارداری، مستمری بازنشستگی، مستمری از کار افتادگی، مستمری بازماندگان، مقرری بیمه بیکاری، غرامت دستمزد ایام بیماری، غرامت دستمزد ایام بارداری، پرداخت هزینه وسایل کمک پزشکی، کمک هزینه ازدواج و کمک هزینه کفن و دفن است. در قانون تامین اجتماعی، بیمه شده به فردی اطلاق می‌شود که خود مشمول مقررات تامین اجتماعی است و با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه، حق استفاده از مزایای مقرر در قانون تامین اجتماعی را دارد اما بیمه شدگان تامین اجتماعی در گروه‌های بیمه شده اجباری، اختیاری، حرف و مشاغل آزاد (دانشجویان و زنان خانه دار)، خاص (رانندگان، بافندگان، کارگران ساختمانی، کارفرماین صنفی، باربران، خادمین مساجد و زنبورداران)، بیمه توافقی مانند نویسندگان وروزنامه نگاران، بیمه بیکاری و بیمه شدگان تبعی تقسیم‌بندی می‌شوند. اکنون بیش از ۴۷ میلیون نفر بیمه شده سازمان تامین اجتماعی هستند و از خدمات آن استفاده می‌کنند که ۱۶ میلیون ۵۳۱ هزار و ۴۵۶ نفر بیمه شده اصلی و ۲۳ میلیون ۹۲۷ هزارو ۲۱۹ نفر هم بیمه شده تبعی یعنی شخص یا اشخاصی هستند که به تبع بیمه شده اصلی از مزایای موضوع قانون تامین اجتماعی استفاده می کنند و مابقی هم بازنشستگان و مستمری بگیران هستند. همه کارگران و کارمندان باید از طرف کارفرما تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار گیرند کارمندان و کارگران حقوق بگیر همواره در فیش حقوقی خود با واژه‌ای به نام حق بیمه روبرو می شوند. طبق قوانین سازمان تامین اجتماعی و قانون کار در ایران، همه کارگران و کارمندان شاغل در سازمان ها و نهادهای دولتی و شرکت های خصوصی باید از طرف کارفرما تحت پوشش بیمه اجباری تامین اجتماعی قرار گیرند. در واقع، کارفرما با پرداخت حق بیمه این امکان را برای کارکنان خود فراهم می‌کند تا بتوانند از مزایای بیمه تامین اجتماعی شامل خدمات درمانی و پزشکی، بازنشستگی، کمک هزینه های جبران نقص عضو و مستمری از کار افتادگی برخوردار شوند. حداقل مزد مبلغی است که هر ساله توسط وزارت کار تعیین می شود. طبق ماده ۲۸ قانون تامین اجتماعی حق بیمه شامل هفت درصد سهم بیمه شده، ۲۰ درصد مزد یا حقوق سهم کارفرما، حق بیمه بیکاری به میزان سه درصد، و سه درصد به وسیله دولت تامین خواهد شد. حق بیمه میزان ۳۰ درصد از پایه حقوق بیمه شدگان را شامل می شود، برابر ماده ۳۹ قانون تامین اجتماعی و آیین نامه مربوطه توسط کارفرما به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز می شود اما درصد حق بیمه در بیمه‌های اختیاری سازمان تامین اجتماعی اعم از بیمه زنان خانه دار و دختران، بیمه دانشجویی و برخی بیمه های دیگر با بیمه اجباری این سازمان متفاوت است و درصد آن با توجه به طرح انتخابی توسط افراد تعیین می شود. بیمه شده اجباری و اختیاری به چه افرادی گفته می‌شود؟ بیمه شده اجباری (۱۱میلیون ۶۱۴هزارو ۲۷۵بیمه شده)، فردی است که به دستور کارفرما یا نماینده او در محلی به نام کارگاه کار می‌کند و مزد یا حقوق دریافت می کند و بیمه شده اختیاری (۶۶۵هزارو ۶۱۸ بیمه شده) هم کسانی که طبق تبصره ماده ۸ قانون تامین اجتماعی به علتی غیر از علل مندرج در قانون مذکور از ردیف بیمه شدگان اجباری خارج شده یا می‌شوند به موجب آیین نامه و مقررات مربوطه می‌توانند با انعقاد قرارداد بیمه خود را به طور اختیاری ادامه دهند. بیمه‌شدگان خاص، حرف و مشاغل آزاد، توافقی و بیکاری شامل چه افرادی می‌شود؟ بیمه شده خاص (۴میلیون ۶۳۲هزارو ۵۹۲بیمه شده) فردی است که مشمول بیمه اجباری نیست و با میل و اراده تحت پوشش مقررات تامین اجتماعی قرار می گیرد، بیمه شده حرف و مشاغل آزاد (۲میلیون و ۶۵هزارو ۴۶۹بیمه شده) به افرادی اطلاق می شود که برای انجام حرفه و شغل مورد نظر با داشتن کارگر ویا کارفرما یا خود به تنهایی (خویش فرما) به استناد مجوز اشتغال صادره از سوی مراجع ذیصلاح یا به تشخیص سازمان تامین اجتماعی به کار اشتغال داشته و مشمول مقررات حمایتی خاص نباشند و با انعقاد قرارداد حق بیمه متعلقه را طبق مقررات به این سازمان پرداخت می‌کند. تعریف بیمه شده توافقی (۱۴۲هزارو ۱۴۹بیمه شده) هم فردی است که بدون رابطه مزدبگیری (براساس توافق سازمان با شخص حقوقی ذیربط) تحت پوشش مقررات سازمان تامین اجتماعی قرار می‌گیرد. بیمه‌شده‌ای که طبق توافق نامه موجود بین سازمان مربوطه و سازمان تامین اجتماعی یا قرارداد، حق بیمه پرداخت می‌کند. بیمه بیکاری (۱۳۹هزارو ۴۴۹نفر)، بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد و از سازمان تامین اجتماعی مقرری بیکاری دریافت می‌کند. انواع حق بیمه تامین اجتماعی حق بیمه به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شود. به طوری که افراد با توجه به شرایط کاری خود می‌توانند از یکی از انواع بیمه تامین اجتماعی استفاده کنند. حق بیمه اجباری که کارفرما به ازای هریک از افراد تحت استخدام خود به صورت ماهیانه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کند. حق بیمه تعیین شده از سوی سازمان تامین اجتماعی برای بعضی از مشاغل خاص مانند رانندگان. حق بیمه هایی با نوع بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و ادامه بیمه به طور اختیاری که افراد مبلغی را به صورت ماهیانه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌کنند (بیمه زنان خانه دار و دختران و بیمه دانشجویی نیز زیر مجموعه بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد قرار می گیرند) حق بیمه پیمانکاری که مبلغ آن توسط سازمان تأمین اجتماعی برای افرادی با قرارداد پیمانکاری تعیین می‌شود. جزییات تغییرات دستمزد مبنای کسر حق‌ بیمه در سال ۱۴۰۴ براساس بخشنامه، دستمزد مبنای کسر حق‌ بیمه در سال ۱۴۰۴، حداقل دستمزد روزانه مبنای وصول حق‌بیمه بیمه‌شدگان مشمول قوانین کار و تأمین‌اجتماعی (به استثنای مشاغل و فعالیت‌های دارای دستمزد مقطوع) ‌مبلغ ۳میلیون ۴۶۳هزار و ۶۵۶ریال اعلام شده است. براساس این بخشنامه، حداقل مقرری بیمه بیکاری قابل پرداخت به افراد مشمول واجد شرایط نیز در سال جاری، معادل حداقل دستمزد این سال خواهد بود. مبنای پرداخت حق‌بیمه روزانه در سال ۱۴۰۴ برابر با آخرین مبنای پرداخت حق‌بیمه روزانه در سال ۱۴۰۳ ضربدر عدد ۳۲.۱ به علاوه ۵۳۵ خواهد بود.

جواد گودرزی، مدیرکل روابط‌عمومی و امور بین‌الملل بیمه مرکزی

صنعت بیمه ایران پس از جنگ ۱۲ روزه اخیر با چالشی بی‌سابقه مواجه شده است. در حالی که قوانین بیمه‌ای جهانی خسارات ناشی از جنگ و آشوب را مستثنی می‌کنند، شرکت‌های بیمه ایرانی در تلاشند با ابتکاراتی نوآورانه، بخشی از خسارات را جبران کنند. این اقدام نه‌تنها به منظور همراهی با حاکمیت و همدلی با مردم آسیب‌دیده انجام می‌شود، بلکه تلاشی است برای نشان دادن تعهد صنعت بیمه به مسئولیت اجتماعی در بحبوحه بحران. با این حال، جبران کامل خسارات وارده نیازمند یک راهکار ملی و هماهنگ است که دولت، نهادهای مرتبط و صنعت بیمه را در یک برنامه جامع گردهم آورد.