پوشش درمانی سالمندان، چالش قرن بیست‌ویکم
در نیم‌قرن گذشته توسعه اجتماعی و اقتصادی در تعداد قابل‌توجهی از کشورهای جهان، کاهش باروری و افزایش امید به زندگی را به همراه داشته که به شتاب گرفتن بحران پیری در جهان دامن زده است.
در حال بارگذاری...
تامین ۲۴/افزایش امید به زندگی و طول عمر بزرگ‌ترین دستاورد قرن بیستم به شمار می‌رود اما از آنجایی که روند افزایش طول عمر با شتاب بیشتری نسبت به زادوولد و توسعه خدمات اجتماعی، درمانی و بهداشتی پیش می‌رود، می‌تواند عامل تهدیدکننده‌ای برای تولید و بهره‌وری در کشورهای مختلف باشد.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، حتی در کشورهای با درآمد متوسط و کم که به‌طور سنتی جمعیت جوان‌تری داشته‌اند نیز نرخ باروری کاهش یافته و افزایش طول عمر ملموس است. در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، که از نظر ساختار جمعیتی دارای جوان‌ترین ساختار جمعیت جهانی است، پیش‌بینی می‌شود تعداد افراد بالای ۶۰ سال بیش از سه برابر افزایش یابد و از ۴۶ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ به ۱۴۷ میلیون نفر در سال ۲۰۵۰ برسد. کارشناسان می‌گویند مهم‌ترین دستاورد بشر در قرن بیستم به تهدیدی در قرن بیست‌ویکم تبدیل شده است و مهم‌ترین چالش پیش روی دولتمردان اطمینان از پوشش همگانی خدمات بهداشتی و درمانی و کمک به حفظ سلامت سالمندان است. به گفته آنها برای مقابله با این چالش باید تغییراتی در قوانین و نگرش‌های حوزه سلامت سالمندان ایجاد شود.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که جمعیت سالمند جهان تا نیم‌قرن دیگر دوبرابر می‌شود و از 12 درصد کل جمعیت جهان در حال حاضر به 22 درصد می‌رسد. حتی برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که جمعیت سالمند جهان تا 50 سال دیگر رقمی نزدیک به یک میلیارد نفر خواهد بود.
تحقیقات سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد ایجاد فرصت‌ها و مشارکت سالمندان بر سلامت جمعیت سالمند تاثیرگذار است. در کشورهای ثروتمند، سالمندان می‌توانند سال‌ها با سلامتی کامل زندگی کنند، در حالی که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است آنها با گذشت زمان با از دست دادن حافظه مواجه شوند. همچنین شواهد حاکی از آن است که امروزه سالمندان نسبت به والدینشان در همین سنین، از ظرفیت‌های فیزیکی بیشتری بهره‌مند هستند.
اما در کشورهایی با درآمد کم و متوسط، سالمندان بیماری‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند و دچار اختلال عملکرد می‌شوند. در بسیاری از جوامع، فقدان خدمات بهداشتی مناسب برای سالمندان منجر به بیماری‌های مزمن می‌شود که در صورت تشخیص زودهنگام، می‌توان از بروز آن بیماری‌ها جلوگیری کرد. در این بین ژاپنی‌ها که از دیرباز به طول عمر در جهان معروف بوده‌اند با چالش‌های بیشتری مواجه هستند. گفته می‌شود در ژاپن از هر چهار زن یک زن بالای 65 سال است. از سوی دیگر نسبت جمعیت سالمندان به جمعیت در سن کار ژاپن نیز به‌سرعت در حال تغییر است. در حال حاضر بیش از 25 درصد از جمعیت 128 میلیون نفری ژاپن را افراد بالای 65 سال تشکیل می‌دهند و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 بیش از 27 درصد از جمعیت بالای 65 سال باشد، یعنی از هرسه نفر یک نفر. این به معنای از دست دادن نیروی کار و لزوم افزایش خدمات بهداشتی و درمانی برای سالمندان است. این در حالی است که جمعیت سالمند ژاپن تا 58 سال دیگر به 40 درصد از کل جمعیت می‌رسد و کارشناسان توصیه می‌کند توکیو از هم‌اکنون زیرساخت‌های لازم برای چنین شرایطی را فراهم کند. یکی دیگر از چالش‌های افزایش طول عمر این است که افراد سال‌های بیشتری را در بازار کار باقی می‌مانند و زمان بازنشستگی آنها به تعویق می‌افتد، به این ترتیب فرصت‌های شغلی برای جوانان کمتر می‌شود. تحلیلگران بر این باورند که ایجاد تناسب در فرصت‌های شغلی برای جوانان و سالمندان موضوع پیچیده‌ای است که به برنامه‌ریزی و مدیریت دقیق نیاز دارد.
کم‌توان‌ها زودتر از دیگران پیر می‌شوند
با وجود افزایش طول عمر مردم جهان، کیفیت این طول عمر در همه کشورهای جهان یکسان نیست و در برخی مناطق جهان سالمندان با وجود افزایش امید به زندگی در شرایط نامناسب جسمی قرار دارند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید باید توجه به خدمات بهداشتی و درمانی سالمندان به‌ویژه سالمندان ناتوان در رأس سیاست‌ها قرار بگیرد.
گزارش‌ها حاکی از عدم دسترسی ۴۰۰ میلیون نفر از مردم جهان به خدمات درمانی ضروری است. همین امر سبب شده کشورهای عضو سازمان ملل متحد توافقی را تا سال ۲۰۳۰ میلادی امضا کنند. در این توافق، دسترسی به پوشش درمانی جهانی به‌عنوان بخشی از اهداف توسعه این کشورها مورد توجه قرار گرفته است.
از سوی دیگر بیش از یک میلیارد نفر، معادل حدود ۱۵ درصد از جمعیت جهان، حداقل دچار یک نوع ناتوانی هستند، ۱۰۰ میلیون نفر تحت تاثیر فقر شدید قرار گرفته‌اند و ۱۵۰ میلیون نفر درگیر مشکلات مالی هستند. همچنین ۱۱۰ تا ۱۹۰ میلیون نفر از افراد بالای 14 سال در عملکرد خود اختلال دارند. شرایط سلامت در کشورهای مختلف جهان نشان می‌دهد که نرخ ناتوانی در بزرگسالان به دلیل سالمندی جمعیت و افزایش بیماری‌های مزمن رو به افزایش است. همچنین در برخی کشورها نیازهای درمانی افراد ناتوان برآورده نمی‌شود؛ چراکه آنها دسترسی کمتری به خدمات بهداشتی و درمانی دارند.
گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی حاکی از آن است که افراد ناتوان نسبت به افراد بدون معلولیت، همواره به دنبال مراقبت‌های بهداشتی و درمانی بیشتری هستند. از سوی دیگر افراد کم‌توان و سالمندان دارای معلولیت کمتر در تست‌های غربالگری حضور دارند. برای مثال زنان بدون معلولیت بیشتر از زنان دارای معلولیت در تست‌های غربالگری سرطان سینه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
کارشناسان می‌گویند از آنجایی که روند سالمندی در جمعیت معلول و کم‌توان سریع‌تر از جمعیت سالم هم‌سن آنها اتفاق می‌افتد، این بخش از جامعه سالمند به توجه بیشتری نیاز دارند. به گفته آنها در صورتی که اقدامات پیشگیرانه و خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت و کمیت بیشتری دردسترس آنها باشد، هزینه‌های ناشی از ازکارافتادگی آنها در سنین بالاتر کاهش می‌یابد.
سازمان جهانی بهداشت با تاکید بر اینکه داشتن سلامت روان در سالمندان برای تضمین دوران بازنشستگی بسیار حائز اهمیت است، اعلام کرده عوامل اجتماعی، روانی و زیستی ازجمله عوامل خطرساز برای ایجاد مشکلات روحی و روانی در میان سالمندان به شمار می‌روند. این گزارش‌ها حاکی از آن است که به دلیل تاثیر مستقیم سلامت روان بر سلامت جسم، می‌توان سلامت روان سالمندان را از طریق افزایش فعالیت‌های آنان و حفظ سلامت جسمی‌شان بهبود بخشید. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که ۱۵ درصد از افراد بالای ۶۰ سال، حداقل دچار یک نوع اختلال روانی (به جزء اختلالات سردرد) هستند. به همین دلیل، دولت‌ها باید با فراهم کردن شرایط زندگی مناسب و همچنین حمایت‌های مالی از سالمندان به ارتقای سلامت روان آنها کمک کنند.
منبع : هفته نامه آتیه نو.حامد رسولی