مهارت؛ مشکل اساسی جوانان بیکار

تامین ۲۴/ بحث اشتغال و بیکاری مربوط به یکی دو سال اخیر نیست، بلکه بیکاری یکی از معضلات اصلی اقتصاد ایران است. جمعیت ایران در 28 سال گذشته تقریباً دو برابر شده و اکثر کسانی که در سال های بعد از انقلاب متولد شده‌اند به سرعت به جمع متقاضیان کار می‌پیوندند.

نرخ بیکاری در دولت یازدهم از سال 92 که 5/10 درصد بود به 4/12 درصد رسیده است که این افزایش نرخ در درجه نخست به دلیل افزایش جمعیت فعال (5/2 میلیون نفر) در کشور است. جمعیتی که هم اکنون از دانشگاه های کشور فارغ التحصیل شده اند.

تعداد شاغلان از سال92 تا 95 طی سه سال برابر با یک میلیون و 246هزار و 629 نفر اضافه شده است. طی یکسال گذشته (94تا95) تعداد 630هزار نفر به تعداد شاغلان کشور اضافه شده است که نزدیک به 70درصد از آنان را زنان به خود تخصیص داده اند.

نرخ بیکاری در میان تحصیل کردگان دانشگاه‌های کشور هم کم نیست. بخش عمده ای از دلیل بیکاری جوانان بویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی در نداشتن مهارت شغلی است که ورود آنها را به بازار کار روز به روز سخت تر کرده است.

در حال حاضر حدود 4 میلیون و 700 هزار دانشجو در مراکز آموزش عالی کشور مشغول به تحصیل هستند و پیش بینی می شود تا سال آینده یک میلیون جوان تحصیلکرده جویای کار به بازار کار اضافه شود .

در حالی که جوانان جویای کار روز به روز بر تعدادشان افزوده می شود، مراکز مهارت آموزی نظیر دانشگاه علمی کاربردی و سازمان آموزش فنی و حرفه ای با وجود تجهیزات کارگاهی مناسب و رشته های متنوع متناسب با نیاز بازار کار، در جذب جوانان جویای کار برای مهارت آموزی موفق نبوده اند.

پوراندخت نیرومند کارشناس و استاد دانشگاه با اشاره به طرح پژوهشی که در سال 1387 درباره دلایل بیکاری فارغ التحصیلان انجام شد، گفت: یکی از عوامل بیکاری فارغ التحصیلان نداشتن مهارت متناسب با بازار کار ایران است و در واقع ارتباط بین بازار، دولت و صنعت نهادینه نیست.

وی با بیان این که 70 هزار میلیارد تومان گردش مالی در بازار آموزش ایران داریم، گفت: بررسی ها در این پژوهش نشان داد که علیرغم چنین گردش مالی در کشور نیروی متخصص نداریم و در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تنها مطالب به صورت تئوری به افراد ارائه می شود.

وی تاکید کرد: البته یکی از دلایلی که در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی افراد متخصص تربیت نمی شود به تقاضای بنگاه ها، صنعت و فناوری ما برمی گردد که فناوری و تکنولوژی پیشرفته ای در کشور نداریم و بنابراین نیاز به افراد متخصص ندارد.

نیرومند بیان کرد: تنها 7 دهم درصد صادرات کشور از فناوری های پیشرفته برخوردار بوده و این در حالی است که در کشوری همچون مالزی 43 درصد صادرات آن جزو فناوری های پیشرفته است و به طور متوسط در کشورهایی همچون ژاپن و آمریکا 27 درصد صادرات از فناوری های پیشرفته است.

وی درباره آسیب شناسی نبود مهارت در بین فارغ التحصیلان گفت: علاوه بر تئوری محور بودن دانشگاه ها مساله دیگر هزینه بر بودن واحدهای عملی و کارآموزی در دانشگاه است که در آنها هزینه های واحدهای عملی دو برابر هزینه واحدهای نظری است که این امر هزینه بالایی برای دانشجو و دانشگاه تحمیل می کند.

وی بیان کرد: در دانشگاه ها باید به دانشجویان مشاوره روانشناسی درباره شغل مرتبط با رشته تحصیلی خود ارائه شود و در حین تحصیل باید در بنگاه ها کار کنند تا با محیط کار آشنا شوند.

این کارشناس اظهار کرد: در بازار کار باید استادکار مهارتی داشته باشیم تا مهارت متناسب با کار را به دانشجویان آموزش دهد و از سوی دیگر اساتید دانشگاه باید سعی کنند علاوه بر مباحث تئوری، بخش های عملی و کار در مشاغل جامعه را هم در سرفصل آموزش های خود قرار دهند.

غلامرضا علیزاده کارشناس گفت: تربیت افراد در دانشگاه ها با نیازهای جامعه زاویه دارد و آموزش ها کاربردی نیستند و این آموزش ها در بخش صنایع، خدمات و کشاورزی جامعه قابل بهره برداری نیست.

وی بیان کرد: در دوره ای برای کاهش فشار اجتماعی نیروهای متقاضی کار حجم ورودی دانشگاه ها بدون هیچ مطالعه ای افزایش یافت و حتی نیروهای تربیت شده در دانشگاه های فنی و علوم اجتماعی منطبق با نیازهای جامعه نبودند.

علیزاده اظهار کرد: در حال حاضر دانشگاه ها در سراسر دنیا آموزش به سمت مهارت های فنی و حرفه ای پیش می رود چرا که صرف آموزش و مدرک کاربرد ندارد و صرف آموختن مسائل تئوری مهم نیست، بلکه چگونگی به کاربردن آن در جامعه است که اهمیت دارد.

وی افزود: در کشورهای صنعتی و پیشرفته افرادی که دوره های مختلف مهارت های عملی را گذرانده و مهارت کسب کرده اند را جذب می کنند.

این کارشناس تاکید کرد: باید به صورت جدی به دنبال مهارت آموزی کاربردی در بین دانشجویان و جوانان حرکت کنیم و ضروری است که سازمان فنی و حرفه ای در این زمینه فعالیت های خود را گسترش دهد و در آموزش هایخود از دستگاه های پیشرفته و تکنولوژی به روز استفاده کند.

 کلام آخر

افزایش نرخ بیکاری جوانان تحصیلکرده نتیجه سیاست های ضعیف و غلط متولیان مرتبط و برنامه های غیرکارآمد کار آفرینی در سال های گذشته است که با مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور پیوند خورده و نسخه شفابخش کوتاه مدتی برای آن وجود ندارد.

با نامگذاری سال 96 توسط رهبر معظم انقلاب به نام «اقتصاد مقاومتی؛ کار و اشتغال» باید در این راستا گام موثری برداریم تا بتوانیم پاسخگوی نیازهای سالانه 2/1 میلیون نفری که هر سال وارد بازار کار می شوند، باشیم.

طبق نظر کارشناسان تقویت مراکز ارائه آموزش های مهارتی، هدایت تدریجی و هدفمند دانشجویان به سمت بازار کار، پیش بینی و تدارک ورود گسترده بخش خصوصی به بحث مهارت آموزی و مهارت افزایی و ارائه مشوق ها و محدودیت ها برای جوانان جویای کار در بحث مهارت آموزی از جمله راهکارها برای افزایش مهارت آموزی جوانان است.

منبع: روزنامه اطلاعات