عجیب نیست اگر بیانیه‌ای از سوی وزارت خارجه انگلستان برای ایجاد سهولت در روابط تجاری تجار و بازرگانان این کشور با ایران منتشر شود. بیانیه‌ای که قوت قلبی است برای بازرگانان این کشور با هدف رهایی از نگرانی از جریمه‌های احتمالی روابط اقتصادی با ایران.
تامین ۲۴/ با خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، این کشور درصدد جبران خلأ ایجادشده در روابط تجاری خود است. یکی از بهترین گزینه‌های پیشِ‌روی این کشور، ایرانِ پس از تحریم است که با رشد اقتصادی روبه‌رو و تشنه واردات است؛ بنابراین عجیب نیست اگر بیانیه‌ای از سوی وزارت خارجه انگلستان برای ایجاد سهولت در روابط تجاری تجار و بازرگانان این کشور با ایران منتشر شود. بیانیه‌ای که قوت قلبی است برای بازرگانان این کشور با هدف رهایی از نگرانی از جریمه‌های احتمالی روابط اقتصادی با ایران. در این شرایط بهترین اقدام عملی ایران می‌تواند امتیازگیری از این کشور باشد. گسترش روابط تجاری ایران و انگلستان علاوه بر آنکه باید در تعادل تراز تجاری بگنجد، می‌تواند زمینه‌ساز گسترش روابط بانکی ایران و انگلستان باشد که در ادامه، تمامی روابط اقتصادی ایران با سایر کشورهای اروپایی را هموار می‌کند.
بیانیه وزارت خارجه انگلیس
در بیانیه وزارت امور خارجه انگلیس آمده است: پس از سال‌ها اعمال تحریم‌های گسترده، جامعه بین‌المللی در پی دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران در سال ٢٠١٥، در حال تعامل دوباره با ایران است. در نتیجه توافق هسته‌ای حاصل‌شده بین گروه ١+٥ (فرانسه، آلمان، انگلیس، چین، روسیه و آمریکا) و ایران، برخی از تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای و دیگر تحریم‌های مالی و اقتصادی اعمال‌شده بر ایران در ژانویه سال ٢٠١٦ برداشته شدند. از نظر ایران، این بخشی حیاتی از ادغام مجدد با جامعه بین‌المللی است.
بر اساس گزارش خبرگزاری صداوسیما، وزارت امور خارجه انگلیس در ادامه بیانیه خود افزوده است: به همین منظور، حجم «فهرست ایران» که ارائه‌کننده اطلاعاتی برای کارشناسان درباره نهادها، شرکت‌ها و سازمان‌های خاص در ایران است، کاهش یافته است.
١- هدف از ایجاد «فهرست ایران» چه بود؟
فهرست ایران از سوی سازمان کنترل صادرات برای کمک به صادرکنندگان در اتخاذ تصمیمات آگاهانه درباره این موضوع منتشر شد که آیا صادرات آنها می‌تواند مایه ایجاد نگرانی‌هایی در ارتباط با استفاده نهایی از اقلام آنها باشد یا خیر. به همین دلیل، دریافت مجوز صادرات برای اقلامی که به طور عادی تحت کنترل قرار نمی‌گیرند، لازم است؛ زیرا صادرکننده از این موضوع آگاه است -یا به واسطه دولت انگلیس از این موضوع آگاه میشود- که درباره انحراف در استفاده از این اقلام برای برنامه تسلیحات کشتار جمعی نگرانی‌هایی وجود دارد.
این فهرست -که در آن به نام شماری از نهادها، شرکت‌ها و سازمان‌ها در ایران اشاره شده است- به منظور کمک به صادرکننده در‌این‌باره صادر شده است تا او بتواند قضاوت کند براساس تصمیمات قبلی سازمان کنترل صادرات درباره صادرات، آیا درباره استفاده نهایی از اقلام صادراتی‌اش نگرانی وجود دارد یا خیر.
٢- این اقدام برای صادرکنندگان چه معنایی دارد؟
اگر صادرکنندگان درباره استفاده‌کنندگان نهایی اقلام خود در ایران یا در دیگر کشورها نگران هستند، می‌توانند از خدمات و توصیه‌های مرتبط با این موضوع استفاده کنند که از طریق نظام صادرکردن مجوز صادراتی SPIRE در دسترس است.
٣- چه تحریم‌هایی همچنان به قوت خود باقی است؟
برخی از تحریم‌ها برای هشت سال دیگر همچنان به قوت خود باقی است، برخی از تحریم‌ها همچنین تحت تأثیر توافق هسته‌ای قرار نگرفتند، به طور خاص تحریم‌های مرتبط با حقوق بشر و تروریسم. تجار انگلیسی که در تلاش برای انجام‌دادن مراودات تجاری یا سرمایه‌گذاری در ایران هستند، باید اطمینان یابند که مراوده‌شان با ایران در راستای این اقدامات قرار دارد. صادرکنندگان می‌توانند دریابند آیا آنها در حال مراوده با یک فرد یا نهادی هستند که همچنان تحت تحریم قرار دارند یا اینکه مشکوک هستند که یک فرد یا نهاد تحت تحریم ممکن است در هرگونه مراوده تجاری با آنها دخیل باشد یا خیر. آنها همچنین اطمینان خواهند یافت که محصولاتشان یا موادشان براساس این تحریم‌ها محدود نیستند و این که هیچ محدودیتی بر آنهایی وجود ندارد که می‌خواهند پرداخت‌ها را انجام دهند. قبل از واردشدن به هرگونه مراوده‌ای، در‌پیش‌گرفتن اقدامات مربوط مناسب است. ایران همچنان یک مکان چالش‌برانگیز برای انجام‌دادن مراودات تجاری محسوب میشود از‌این‌رو، صادرکنندگان مردد باید در پی دریافت مشاوره‌های حقوقی باشند.
٤- انجام‌دادن مراودات تجاری با ایران
برداشتن برخی از تحریم‌ها بدین معناست که ایران می‌تواند آزادانه‌تر با جامعه بین‌المللی مراوده تجاری انجام دهد. این موضوع سبب ارائه فرصتی برای شرکت‌های انگلیسی برای واردشدن به بزرگ‌ترین بازار اقتصاد جهانی در چند دهه میشود.
دولت انگلیس به طور کامل از گسترش روابط تجاری ما با ایران حمایت می‌کند و تجار انگلیسی را به بهره‌برداری از فرصت‌های تجاری به‌وجودآمده ترغیب می‌کند.
دولت ایران به طور واضح از تمایل خود برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به منظور دستیابی به اهداف جاه‌طلبانه خود برای رسیدن به رشد اقتصادی خبر داده است و شرکت‌های خصوصی در سراسر جهان از جمله شرکت‌های انگلیسی به زودی با فرصت‌های تجاری جدیدی مواجه خواهند بود که به نفع ایران و مردم آن نیز هست.
بخش تجارت بین‌المللی در انگلیس و در سفارتخانه انگلیس در تهران نقش مهمی در حمایت از روابط تجاری و سرمایه‌گذاری بین انگلیس و ایران ایفا می‌کند.
اطمینان‌بخشی به تجار انگلیسی
«مسعود دانشمند»، فعال اقتصادی، در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: بیانیه وزارت خارجه انگلستان، راهی را برای تجار و بازرگانان انگلیسی که علاقه‌مند به همکاری با ایران بوده؛ اما نگران آن هستند که فعالیت آنها در قالب تحریم‌ها شناخته شود و مشمول جریمه‌ها شوند، باز کرده است.
دانشمند با بیان اینکه این بیانیه اطمینان خاطری به تجار و بازرگانان انگلیسی می‌دهد، می‌گوید: این بیانیه از زاویه‌ای دیگر می‌خواهد بر فعالیت‌های تجاری و بازرگانی ایران و انگلستان کنترل بیشتری داشته باشد که اگر فعالیتی مشمول موارد تحریمی میشود، از پیش جلوی آن را گرفته باشد و هشدار لازم را به تجار و بازرگانان انگلیسی بدهد تا دچار ضرر‌های احتمالی نشوند.
عضو خانه اقتصاد ایران در پاسخ به این پرسش که علت صدور این بیانیه در شرایط کنونی چه می‌تواند باشد، تصریح می‌کند: با خروج انگلستان از اتحادیه اروپا در بازار فعالیت کسب‌وکار انگلستان خلأیی ایجاد میشود و به‌همین‌دلیل این کشور به‌دنبال بازارهای جدید است. در این میان انگلستان رو به کشورهایی می‌آورد که می‌تواند از طریق آنها درآمدزایی داشته باشد و در این زمینه، حوزه خلیج فارس، گزینه مناسبی خواهد بود.
این فعال اقتصادی می‌افزاید: با توجه به وضعیت اقتصادی ایران و پیش‌بینی رشد هشت درصدی اقتصاد در سال آتی، طبیعی است در این شرایط ایران به واردات کالا از کشورهایی مانند انگلیس، آلمان، فرانسه و... نیاز دارد و هریک از این کشورها سعی می‌کنند سهم بیشتری از بازار ایران را از آن خود کنند و در این راستا اقدام به ایجاد جذابیت‌های تجاری و رفع موانع تجار و بازرگانان می‌کنند.
او با اشاره به شرط‌وشروط‌هایی که وزارت خارجه انگلیس در این زمینه مطرح کرده است، می‌گوید: این کشور از طرفی نمی‌خواهد خود را به‌عنوان برهم‌زننده توافق‌های ١+٥ و توافق‌های پنهانی با آمریکا نشان دهد و از طرف دیگر هم می‌خواهد تجار و بازرگانان انگلیسی را تشویق کند برای همکاری بیشتر با ایران وارد عمل شوند.
به گفته دانشمند، سیاست دولت ایران این نیست که جلوی فعالیت اقتصادی با کشورهای جهان را بگیرد؛ بنابراین ایران از بیانیه وزارت خارجه انگلیس استقبال خواهد کرد.
ایران می‌تواند امتیاز بگیرد
او البته در ادامه تأکید می‌کند: این روابط نباید به‌گو‌نه‌ای باشد که روابط تجاری ایران و انگلیس به نفع انگلستان باشد؛ در واقع ایران باید به فکر مثبت‌کردن تراز تجاری خود با این کشور باشد و از فرصت به‌دست‌آمده کنونی و هم‌زمانی لغو تحریم‌ها و خروج انگلستان از اتحادیه اروپا بهترین استفاده را ببرد. دانشمند با تأکید بر اینکه باید تعادلی در دادو‌ستد با انگلستان ایجاد کنیم، می‌افزاید: در چنین شرایطی ایران می‌تواند از انگلستان بخواهد بانک‌های این کشور درِ خود را به روی ایران بگشایند. ایران می‌تواند این پیام را به انگلستان بدهد که اگر این کشور به گسترش روابط تجاری خود با ایران تمایل دارد، باید خواسته برقراری روابط بانکی با ما را اجابت کند.
صدور بیانیه با هماهنگی آمریکا
این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه درحال‌حاضر انگلستان و آمریکا همسو شده‌اند و اروپا را کنار گذاشته‌اند، می‌گوید: این بیانیه حتما هماهنگ با آمریکا صادر شده است، به‌نحوی که در این بیانیه تأکید شده روابط تجاری گذشته انگلستان با ایران ادامه یابد و هر نوع روابط تجاری جدید با ایران ملزم به دریافت مجوز شده است. در واقع در این بیانیه بر این نکته اصرار شده که انگلستان حتما پایبند توافقات خواهد بود و در حد توافق‌ها به روابط تجاری با ایران می‌پردازد.
او زمینه همکاری تجاری ایران و انگلستان را این‌گونه برمی‌شمرد: پیش‌تر ایران و انگلستان در زمینه ماشین‌آلات، خودروهای سنگین، منسوجات و پتروشیمی با یکدیگر همکاری داشتند و به نظر می‌رسد این روابط کماکان ادامه یابد. علاوه بر آنکه اکنون ایران در زمینه پتروشیمی پیشرفت زیادی کرده و می‌تواند در مقابل واردات از انگلستان نسبت به صادرات محصولات پتروشیمی به این کشور اقدام کند و در کنار آن صدور ورق‌های فولادی، فلزات غیرآهنی مانند مس، آلومینیوم و روی را در نظر داشته باشد.
منبع: روزنامه شرق