در روزهای گذشته حادثه پلاسکو و ازخودگذشتگی آتش‌نشانان عزیز، که با فراقشان آتشی بر دل مردم نشانده شد، بیش از هرچیز مصداق بارز کم‌توجهی به مقوله امنیت بود که امیدواریم بتوانیم از وقوع حوادث مشابه به‌خصوص در حوزه‌های داده‌ای و اطلاعاتی پیشگیری کنیم.
شهرام غفاری
رئیس موسسه عالی پژوهش تامین‌اجتماعی
تامین۲۴/ رفتار آتش‌نشانان عزیز مصداق شمعی است که می‌سوزد و با سوختن خود روشنی‌بخش حیات به اطرافیان می‌شود. امنیت ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، روانی و... دارد که در کنار امنیت داده و اطلاعات مجموعه‌ای همه‌جانبه را تشکیل می‌دهد. می‌دانیم که داده اطلاعات می‌آورد و اطلاعات هم دانش و دانش نیز قدرت به وجود می‌آورد. دعوا همیشه بر سر قدرت است و به همین دلیل نیز بر سر اطلاعات و داده مناقشه وجود دارد و همه مراقب هستند که به‌صورت بی‌جا و ناحق مورد استفاده قرار نگیرند. از امنیت انتظامی تا تهاجم فضای سایبری برای همه ما از موضوعات مهمی است که برای نائل شدن به آن باید در هماهنگی کامل اقدام کرد. چراکه ما بر این باوریم که امنیت موضوعی همه‌جانبه و فراگیر است. همه دولت‌ها، مراکز نظامی، موسسات و شرکت‌های مالی، بیمارستان‌ها و مشاغل حجم زیادی از اطلاعات دارند که به شیوه‌های مختلف آنها را ذخیره و مورد استفاده قرار می‌دهند و حتی آنها را از دست می‌دهند. بنا به آمارها حدود نیمی از کاربران، اطلاعات ذخیره‌شده خود را از دست می‌دهند و این مشکلی شایع میان همه ماست.
به همین جهت حفاظت از اطلاعات در مقابل عوامل خواسته و ناخواسته مخرب یک ضرورت است که باید در سطوح مختلف خرد و کلان در تمام کشورها اقداماتی در جهت آن انجام شود. به همین جهت امنیت اطلاعات به‌سرعت در قرن حاضر گسترش یافته است. اقدامات مرتبط با امنیت به منظور پیشگیری، حفاظت و مقابله با هدف به حداقل رساندن آسیب‌ها انجام می‌شود. لذا کنترل‌هایی که باید در این حوزه انجام شود هم مدیریتی است و هم فنی و هم فیزیکی. امنیت زمانی کامل می‌شود که هم به لحاظ مدیریتی دارای رویه‌ها و قوانین و مقرراتی در سازمان‌ها باشیم و هم از نظر فنی نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مرتبط را فراهم کنیم و فضاهای فیزیکی برای داده‌ها در اختیار باشد. به دلایل مختلف و به‌ویژه تنوع و تکثر اطلاعات مخاطبان، امنیت داده‌ها در سازمان تامین‌اجتماعی اهمیت دارد و از این نظر می‌توان گفت کمتر سازمانی است که با چنین حجم متنوع و گسترده‌ای از اطلاعات دموگرافیک، سوابق شغلی و درآمد افراد، تحصیلات، سوابق بیماری، دارو و... که قریب به یک میلیارد رکورد در 14 بانک اطلاعاتی است، مواجه باشد. به عبارتی حجم اطلاعات جمعیتی که با سازمان تامین‌اجتماعی سروکار دارند بیش از جمعیت چندین کشور کوچک اروپایی است. داده‌هایی در تامین‌اجتماعی وجود دارند که درجه حساسیت آنها بسیار بالاست.
اهمیت داده‌ها به اندازه‌ای است که می‌تواند سرنوشت تک‌تک بیمه‌شدگان، کارفرمایان، مستمری‌بگیران و حتی سرنوشت سازمانی را از نظر بار مالی تعیین کند. پیام مشخص تمام این موارد این است که سازمان تامین‌اجتماعی به راهبرد جامعی برای مدیریت امنیت اطلاعات و داده‌ها نیاز دارد تا امنیت را در فضای تبادل داده‌ها برقرار کند. این راهبرد جامع باید چند اصل داشته باشد که مهم‌ترین آنها حفاظت حداکثری از اطلاعات است.
در وهله دوم نیز بحث دسترسی به اطلاعات مطرح است. درست است که انجام همزمان این دو کار سختی است و به نوعی می‌توان گفت جمع نقیضین است اما واقعیت این است که محققان و متخصصان امر، راه انجام کار را در دنیای پیشرفته و سریع امروزی بلدند و دیگر کمتر کشوری از بابت اینکه داده‌کاوی در جهت خلاف اصول و مصلحت‌های کشور انجام شود ترس دارد. چراکه رویه‌ها و راهبردهای جامع مسیر اصلاح را هموار کرده‌اند و در عین حال از داده‌ها به‌مثابه دارایی باارزش حفاظت و حراست می‌شود. در سازمان تامین‌اجتماعی نیز با همکاری و تعامل بخش‌های مختلف بیمه‌شدگان به تمام اطلاعات خود دسترسی دارند و با توجه به تاکیدی که مدیریت سازمان بر توسعه آی‌تی دارد و حتی شعار سازمان در دوره کنونی را بر توسعه و گسترش آی‌تی قرار داده، بدیهی است که امنیت نیز در کنار آن قرار می‌گیرد تا مبادا مشکلی برای مردمی که داده‌ها و اطلاعات خود را در اختیار ما قرار داده‌اند به وجود آید.
منبع : هفته نامه آتیه نو