بازنشستگی زودهنگام زنان با طعم فشار بر صندوق‌های بازنشستگی
بازنشستگی زودهنگام زنان با طعم فشار بر صندوق‌های بازنشستگی
نمایندگان مجلس شورای اسلامی، هفته گذشته و در واپسین لحظات بررسی لایحه برنامه ششم توسعه، با تصویب پیشنهادی، تصویب کردند که زنان با ۲۰ سال سابقه بیمه‌پردازی و بدون شرط سنی، می‌توانند بازنشسته شوند. نمایندگان زن مجلس می‌گویند این مسئله یک مطالبه عمومی در جامعه زنان است اما بسیاری از کارشناسان معتقدند با این کار، نه‌تنها فرصت شغلی جدیدی ایجاد نمی‌شود، بلکه بار مالی سنگینی به صندوق‌های بازنشستگی کشور تحمیل می‌شود.
تامین ۲۴/نمایندگان در جلسه علنی نوبت عصر یکشنبه هفته گذشته مجلس شورای اسلامی با 139 رأی موافق، 22 رأی مخالف و دو رأی ممتنع از مجموع 195 نماینده حاضر، با الحاق ماده‌ای به لایحه برنامه ششم در مورد بازنشستگی زنان شاغل موافقت کردند. براساس این مصوبه، دستگاه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و عمومی غیردولتی تابع صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری یا تامین اجتماعی، موظف هستند با درخواست بازنشستگی بانوان شاغل که دارای حداقل 20 سال سابقه خدمت هستند، بدون محدودیت سنی موافقت کنند. به موجب این مصوبه، میزان محاسبه مستمری این گروه از بازنشستگان براساس تعداد سال‌های کارکرد و پرداخت حق بیمه آن‌ها خواهد بود.
در پی تصویب این پیشنهاد، معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: «اجرای این مصوبه، حدود 5 هزار میلیارد تومان برای صندوق بازنشستگی کشوری و حدود 30 هزار میلیارد تومان برای سازمان تامین اجتماعی، بار مالی دارد.» حجت‌الله میرزایی روز چهارشنبه در نشستی خبری با تاکید بر اینکه زیان مالی وارده از اجرای مصوبه یادشده، شامل همه صندوق‌های بازنشستگی خواهد شد، ادامه داد: «در حال حاضر300 هزار زن شاغل، در جامعه مشغول به کار هستند. با اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه، حدود 100 هزار زن شاغل مشمول بازنشستگی، از بازار کار خارج می‌شوند و برخلاف برخی تصورات، با اجرای بازنشستگی زنان با 20 سال سابقه کار، جایی برای جوانان تازه‌کار باز نخواهد شد.»
در حالی‌که نرخ امید به زندگی در میان بانوان کشور به 84 سال رسیده و اصولا در نظام‌های بازنشستگی تعیین سن بازنشستگی تابعی از سن امید به زندگی است، کاملا بدیهی و ساده است که با افزایش امید به زندگی، نه‌تنها نباید از سن بازنشستگی کاسته شود، بلکه باید سنوات خدمتی لازم برای بازنشستگی تعدیل شود. اما فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با «ایسنا» تاکید می‌کند: «ما چنین چیزی را اجبار نکردیم، این امر اختیاری است و هزینه‌ای هم به دستگاه مربوطه تحمیل نمی‌شود؛ بلکه باعث اشتغالزایی و استخدام نیروهای جوان تحصیلکرده می‌شود که توانایی و تسلط لازم را دارند و در جست‌وجوی شغل هستند.»
تصویب نهایی پیشنهاد مجلس شورای اسلامی مبنی بر بازنشستگی پیش از موعد بانوان، در تعارض با منطق محاسبات بیمه‌ای است و در طولانی‌مدت، عواقب سوء آن متوجه بانوان است؛ چراکه بازنشستگی با 20 سال سابقه خدمت باعث می‌شود که صندوق‌های بازنشستگی در ارائه خدمات قابل قبول و مستمری مناسب به آن‌ها ضعیف و ناتوان شوند. همچنین تجارب سال‌های اخیر نشان داده است که خروج پیش از موعد کارمندان، باعث ایجاد فرصت اشتغال برای جوانان نمی‌شود؛ چراکه بانوان بازنشسته هنوز نیروی لازم برای خدمت و در صحنه بودن را دارند و در شغل‌های دیگری جای جوانان را خواهند گرفت؛ بنابراین با بازنشسته کردن فرد شاغل، علنا شغل جدیدی ایجاد نمی‌شود، بلکه مشکل از بخشی به بخش دیگر منتقل می‌شود. احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر کار، هم از این منظر به این پیشنهاد نگاه می‌کند و می‌گوید: «اجرای این قانون به نفع صندوق‌های بازنشستگی و بازنشستگان تحت پوشش نیست.» وی می‌گوید: «در صورت اجرایی شدن این قانون، بیش از یک‌چهارم زنان شاغل، از بازار کار ایران خارج می‌شوند.»
پیشنهاد بازنشستگی بانوان با 20 سال سابقه خدمت و بدون شرایط سنی که در لایحه تقدیمی دولت وجود نداشت، با اصل 75 قانون اساسی مغایرت دارد و باعث ایجاد امتیاز تبعیض‌آمیز برای بخشی از کارکنان شاغل و مشترکین صندوق های بیمه و بازنشستگی می‌شود. حجت‌الله میرزایی، معاون اقتصادی وزیر کار، با اشاره به این مغایرت می‌گوید: «قطعا پشت این موضوع، نگاه دوگانه‌ای به جنس زن و مرد وجود داشته است و این باور که خانم‌ها از توان کمتری نسبت به زنان در بازار کار برخوردارند، از جمله این نگاه دوگانه است.» او تاکید می‌کند: «البته اگر نیت خیرخواهانه‌ای هم وجود داشته باشد، عملا اجرای این قانون به حقوق زنان و مشارکت آن‌ها آسیب وارد می‌کند.» اما فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، دیدگاه متفاوتی دارد؛ به باور او در حال حاضر کارگران زن با 42 سال سن می‌توانند بازنشسته شوند. وی در همین راستا می‌گوید: «با مصوبه اخیر مجلس، این محدودیت سنی برای مشمولین تامین اجتماعی هم برداشته می‌شود و زنان در صورت تمایل با 20 سال سابقه خدمت و 20 روز مستمری، می‌توانند بازنشسته شوند.»
معاون اقتصادی وزیر کار، معتقد است: «شورای نگهبان با بازنگری دقیق قانون مزبور با اجرای این مصوبه، مخالفت خواهد کرد.» او امیدوار است که شورای نگهبان با اشراف بر موضوع و نیز استدلال‌های لازم و روشن مبتنی بر شرح مصوبه مورد نظر، اجازه تصویب نهایی آن را ندهد. میرزایی می‌گوید: «برای رد بازنشستگی زنان با 20 سابقه کار در شورای نگهبان، تلاش لازم را خواهیم کرد.»
